Հիասթափություն Վաշինգտոնում. Փաշինյանը հեռացավ ձեռնունայն Խարտիայի մասին ոչ ոք չհիշեց
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այսօր ավարտվող գովաբանած ԱՄՆ քառօրյա աշխատանքային այցը՝ ակնհայտորեն չարդարացրեց Հայաստանի կառավարության չափազանցված ակնկալիքները՝ մանավանդ վերջերս ստորագրված ռազմավարական գործընկերության խարտիայի լույսի ներքո։ Վաշինգտոնում Հայաստանի վարչապետը բավարարվել է՝ միայն հայամետ կոնգրեսականներ և սենատորներ Ռոջեր Ուիքերի, Էնդի Հարիսի, Ռիչարդ Հադսոնի և Ֆրենկ Փալոնեի հետ հանդիպումով։
Այո, ինչպես ցույց են տալիս այցի արդյունքները, այստեղ Փաշինյանը պարծենալու առանձնահատուկ բան չունի։ Այս փաստը հաստատում են նաև հայկական լրատվամիջոցները։ Մասնավորապես, «Հրապարակ» թերթը հայտնում է այն մասին, որ ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը անմիջապես մերժել է՝ Հայաստանի վարչապետի հետ հանդիպման առաջարկը։ Հրատարակության տվյալներով, մերժում է ստացվել ինչպես նաեւ ԱՄՆ-ի նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Մայքլ Վալցի եւ պաշտպանության նախարար Փիթ Հեգսեթի կողմից։
Օրաթերթը նշում է, որ Հայաստանի ԱԳՆ-ն և ԱՄՆ-ում Հայաստանի դեսպանը փորձել են Փաշինյանի համար կազմակերպել բարձր մակարդակի հանդիպումներ Վաշինգտոնում և նույնիսկ դիմել են տարբեր կառույցներին՝ հուսալով, որ նրանցից գոնե մի քանիսը կհամաձայնվեն։ Սակայն Փաշինյանին հաջողվել է բանակցել միայն ԱՄՆ-ի փոխնախագահ Ջեյմս Վենսի հետ, այն էլ՝ ոչ պաշտոնական միջավայրում։ Հայկական փորձագիտական հանրությունում ափսոսանքով են նշում, որ բանակցությունները անցկացվել են բացարձակապես ոչ միջպետական հանդիպման ձևաչափով, առանց պատշաճ արարողակարգային լուսանկարման, առանց Հայաստանի պետական խորհրդանիշների, և նույնիսկ չեն բացառել, որ լուսանկարը արվել է հեռախոսով։
Այս բոլոր նրբերանգների հաշվառմամբ ակնհայտ է, որ հայ-ամերիկյան համագործակցության խթանման առումով Վաշինգտոնում Հայաստանի վարչապետի ներկա ժամադրությունը անհաջող ստացվեց։ Հասկանալի է, որ այս այցի ընթացքում Նիկոլ Փաշինյանի հիմնական նպատակը, ինչպես ասում են, եղել է «շոշափել ոտքի տակի հողը», դրրպեսզի վերաքննել՝ պաշտոնապես փաստագրված հայ-ամերիկյան ռազմավարական համաձայնագիրը գործնական հարթակ տեղափոխելու հեռանկարը։ Եվ դատելով նրանից, որ Թրամփ-Փաշինյան ձևաչափով դեմառդեմ հանդիպումը այդպես էլ չի կայացել, կասկածից վեր է, որ Հայաստանի ղեկավարը Վաշինգտոնից Երևան կվերադառնա առանց ԱՄՆ-ի քաղաքականության մեջ հայկական շահերի առաջմղման առնչությամբ առանձնակի լավատեսությամբ։ Արդյոք Հայաստանի ղեկավարությանը կհաջողվի հետագայում Երեւանի համար ինչ-որ օպտիմալ հարաբերությունների գիծ կառուցել Սպիտակ տան նոր վարչակազմի հետ՝ առայժմ պարզ չէ։ Մնում է միայն ենթադրել, որ Փաշինյանը այս ուղղությամբ հույս է դնում հայկական սփյուռքի մեծ հնարավորությունների վրա, որը մտնում է ԱՄՆ-ում ամենաազդեցիկ հնգյակի մեջ։ Որպես դրա օրինակ բերենք հետևյալ փաստը։
Դոնալդ Թրամփի առաջին պաշտոնավարման ժամանակ (2017թ.), այն ժամանակվա ԱՄՆ-ի փոխնախագահ Մայք Փենսը Թրամփ-Փենս վարչակազմի անցումային գործընթացի պատասխանատու նշանակեց հայազգի Քեն Նահիգյանին։ Իսկ Դոնալդ Թրամփի նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ Քեն Նահիգյանի եղբայրը՝ Քիթը հանդես է եկել որպես Հանրապետական կուսակցությունից ապագա նախագահի խորհրդական։
2024 թվականի սեպտեմբերին «The National Interest» ամսագրում հեղինակներ՝ Աննա Օհանյանի և Ներսես Կոպալյանի «Ընտրությունները Հայաստանում և ԱՄՆ-ում. Հայաստանը կարող է դառնալ ԱՄՆ-ի համար ցատկահարթակ Ռուսաստանի հետնաբակում» վերնագրով հոդված հրատարակվել է, որտեղ ասվում էր այն մասին, որ ԱՄՆ-ում հայկական սփյուռքը զգուշանում է 2024 թվականի նոյեմբերին նախագահական ընտրություններում Թրամփի հաղթանակից։
Հոդվածը ակնարկել է, որ եթե ընտրություններում հաղթի Դոնալդ Թրամփը, ապա Հայաստանին Վաշինգտոնի ներկայիս աջակցությունը կդադարի։ Իսկ եթե հաղթի Քամալա Հարիսը, ապա ԱՄՆ-ը նույնիսկ պահպանելով Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները՝ կարող է խորացնել համագործակցությունը Հայաստանի հետ, հավատարիմ մնալով ներկայիս կուրսին։
Հիմա, երբ Թրամփն է գլխավորում Սպիտակ տունը, ակնհայտ է դարձել, որ Նահանգների պետական քաղաքականության ավանգարդում լինելու են բացառապես ինքնին Ամերիկայի շահերը։ Հայաստանը այս կատեգորիայի մեջ ոչ մի կերպ չի մտնում, իսկ Միրզոյանի և Բլինկենի միջև հապճեպ ստորագրված դեկլարատիվ փաստաթուղթը՝ ոչ ամենահամոզիչ փաստարկ է Սպիտակ տան ներկայիս վարչակազմի համար։ Այնուամենայնիվ դա արդեն հաստատել է նաև Փաշինյանի անփառունակ այցը Վաշինգտոն։