Ինչպես Բայդենը «կորցրեց» Փաշինյանին Ամեն ինչ հանուն ձայների

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Նյու Յորք կատարած այցը հիշվեց ոչ միայն «Ապագայի գագաթնաժողովում» կեղծավորությամբ լի նրա ելույթով, այլև ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի հետ չկայացած հանդիպումով։

Մինչ այս հարցին ավելի մանրամասն անդրադառնալը, կուզենայինք շոշափել արտասահմանյան մամուլում տեղ գտած մի հոդվածի, որի վրա ուշադրություն դարձրեցին Report.Az-ի մեր գործընկերները։ Խոսքը «Բայդենի վարչակազմը պատրաստում է Հայաստանին պարտության» վերնագրով նյութի մասին է, որը տպագրվել է ավանդապաշտական The European Conservative (ամենայն հավանականությամբ, կապված է ամերիկյան «The American Conservative»-ի հետ) պարբերականում: Հոդվածի հեղինակը ռուսաստանցի ոմն Դավիթ Գրիգորյանն է։

Սակայն նրա հոդվածի ուղերձն ամենևին էլ ռուսամետ չէ։ Հեղինակը ավելի շուտ իրեն դիրքավորում է որպես արմատապես արևմտամետ կուրսի կողմնակից։ Նա ոչ միայն քննադատում է ՀՀ վարչապետին Ռուսաստանի հետ համագործակցելու համար, այլև որպես ապացույց չպահանջող փաստ նշում է, որ հենց ռուսներն են Փաշինյանին բերել իշխանության։ Նա նաև հիշատակում է Հայաստանի մասնակցությունը Ռուսաստանի հետ դաշինքներին և, իհարկե, աջակցությունը արևմտյան պատժամիջոցները շրջանցելու հարցում։ Հայաստանի վարչապետի հակառուսական հռետորաբանությունը հեղինակն ընդամենը ծխածածկույթ է անվանում։ Այս բոլոր գործոնները, ըստ Գրիգորյանի, ստվեր են գցում Փաշինյանի կառավարությանը ցուցաբերվող Բայդենի աջակցության վրա։ Ավելին, հեղինակությունը կարծում է, որ աջակցելով «կաղ բադին», որը ժողովրդի մոտ հեղինակություն չի վայելում, Բայդենը նպաստում է Հայաստանի կործանմանը։

Այս հոդվածը պարունակում է էլի մի շարք այլ թեզեր՝ ծնված պարտված «ցեղակրոնի» բորբոքված գիտակցությունից, որոնց քննարկումը կնշանակեն տալ դրանց ինչ-որ ինտելեկտուալ արժեք: Այնուամենայնիվ, այս հոդվածի ի հայտ գալը հետաքրքիր է համատեքստի տեսանկյունից։

Մի կողմից տարօրինակ է աջակողմյան ամսագրում տեսնել լիբերալների քննադատությունն էլ ավելի ազատական դիրքերից: Ըստ երևույթին, եվրոպացի պահպանողականները, ինչպես ասվում էր դասական կատակերգությունում, «այնքան մեծ հակակրանք ունեն» ԱՄՆ Դեմոկրատական կուսակցության նկատմամբ, որ պատրաստ են հրապարակել նրանց հասցեին ցանկացած քննադատություն։ Իսկ սա ավելի է ընդգծում ամբողջ համաշխարհային օրակարգի կենտրոնացումը Միացյալ Նահանգներում նախընտրական արշավի վրա:

Մյուս կողմից, նման նյութերի միջոցով հայկական սփյուռքը ազդակներ է ուղարկում դեմոկրատների ճամբարին, թե պետք է գտնել Փաշինյանից լավ ինչ որ մեկին։ Այսպիսով, չնայած հոդվածի քաոսային բնույթին, դրա արժեքը մեզ համար կայանում է նրանում, որ այն ցույց է տալիս համաշխարհային հայության արևմտամետ ուժերի բացասական վերաբերմունքը Փաշինյանի նկատմամբ: Ադրբեջանցի քաղաքագետ, Հարավային Կովկասի հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ֆարհադ Մամեդովը հենց հայկական սփյուռքի տրամադրությունների հետ է կապում Նյու Յորքում Բայդենի և Փաշինյանի միջև հանդիպման չկայանալը:

«Ամեն ինչ կապված է ընտրությունների և Միացյալ Նահանգների հայկական սփյուռքի հետ: Ինչպես արդեն նշվել է ալիքի տեքստերում, ԱՄՆ-ում այս ընթացքում ամեն ինչ, բացարձակապես ամեն ինչ, ստորադասվում է նախընտրական քարոզարշավին։ Պետական մեքենայի ողջ գործունեության հիմնական զտիչը ենթարկվում է բոլոր շերտերի ընտրողների աջակցությունը ստանալու ձգտմանը։ Իսկ եթե սա էթնիկ խումբ է, որն ունի ուժեղ լոբբիստական խմբեր կաշառված կոնգրեսականներով և սենատորներով, ապա տվյալ էթնիկ խմբի յուրաքանչյուր ակնկալիք շատ անգամ ավելի կարևոր է դառնում»,- գրում է Մամեդովը «Կարծիք FM» տելեգրամյամն ալիքում և շարունակում.

«ԱՄՆ-ի հայկական սփյուռքը խայտաբղետ է, աչքի են ընկնում ակտիվիստների լայն ցանցով երկու խոշոր կազմակերպություններ, որոնցից ամենաուժեղը ANCA-ն է՝ դաշնակցականներով։ Այդ արմատականներն ատում են Փաշինյանին, բայց պայքարում են հանուն Հայաստանի: ANCA-ն չի հանդիպում ԱՄՆ-ում Հայաստանի դեսպան, Փաշինյանի անգլերենի նախկին ուսուցչուհի Լիլիթ Մակունցի հետ: Հենց այս կառույցներին է նամակ ուղարկվել ԱՄՆ փոխնախագահ և նախագահի թեկնածու Հարիսը՝ Հայաստանի Անկախության օրվա կապակցությամբ, որտեղ նա նշում է, որ «տարածաշրջանի կայունության հիմնական պայմանը հայերի արժանապատիվ վերադարձն է Ղարաբաղ»։ ANCA-ի նման արմատականների համար տարբերություն կա Փաշինյանին և Հայաստանին սատարելու հարցում։ Նրանք կողմ են Հայաստանին ԱՄՆ աջակցությանը, բայց դեմ են Փաշինյանին: Իսկ Բայդենի վարչակազմի մոտեցումն այլ է, Հայաստանին աջակցում են Փաշինյանի պատճառով...»:

Այսպիսով, Բայդենի հրաժարումը Փաշինյանի հետ հանդիպելուց, «ազդանշան է Փաշինյանին, որ Միացյալ Նահանգների ներքաղաքական տրենդները ավելի կարևոր են, քան արտաքին քաղաքականությունը, և անհրաժեշտության դեպքում Փաշինյանը կարող է անտեսվել...», եզրափակել է Ֆարհադ Մամեդովը։ Տեսականորեն դա կարող է տեղի ունենալ այն պահին, երբ Հայաստանի քաղաքական հորիզոնում հայտնվի բացահայտ արևմտամետ հակումներով խարիզմատիկ քաղաքական գործիչ, որը ոչ մի կերպ կապված չէ Ռուսաստանի հետ։