Տետրիսը լռվել է Թյուրիմացությունը որպես գերմանական քաղաքականության նշան

Ինչպես հայտնի է, Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերի այցը Հայաստան ուղեկցվել է դիվանագիտական սկանդալով, որի մասին արդեն բավականաչափ պատմվել է ադրբեջանական լրատվամիջոցներում, ներառյալ Caliber.Az-ը։ Չենք սկսի տեղի ունեցածը նորից մանրամասն նկարագրել։ Միայն համառոտ կրկնենք, որ Գերմանիայի նախագահի վարչակազմը Instagram-ում հրապարակել է սադրիչ գրառում՝ գոյություն չունեցող «լեռնային Ղարաբաղի» մասին՝ այն զարդարելով նախկին հայ անջատողականների տետրիսային լաթով։
 
Չբավարարվելով հրապարակման հեռացմամբ և Ադրբեջանում Գերմանիայի դեսպանի վայելուչ բանավոր ներողությամբ՝ պաշտոնական Բաքուն դրսևորել է սկզբունքայնություն և պահանջել է պաշտոնական ներողություն խնդրել։ Ադրբեջանական կողմի վճռականությունն իր ազդեցությունն ունեցավ, և երեկ Գերմանիայի նախագահի վարչակազմը գրավոր ներողություն է հղել՝ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևին։ «Գրառումը հրապարակվել է տեխնիկական սխալի հետևանքով և որևէ նշանակություն չունի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ Գերմանիայի լավ հայտնի դիրքորոշման շրջանակներում», - հայտնել է, ի թիվս այլոց՝ նամակը։
 
Հարց է առաջ գալիս՝ դա ձեզ պե՞տք էր:
 
Այո, իհարկե, ամեն ինչ կարելի է վերագրել թյուրիմացության վրա։ Միայն թե խնդիրը հենց նրանում է կայանում, որ այդ թյուրիմացությունը կրում է ոչ թե պատահական, այլ համակարգային բնույթ։ Հարկ է հիշել, թե ինչպես 2023-ի մարտին Նիկոլ Փաշինյանի Գերմանիա կատարած այցի ժամանակ կանցլեր Շոլցի խոսքային ապարատում, ըստ ամենայնի, «տեխնիկական սխալ» տեղի ունեցավ՝ չէ որ Հայաստանի վարչապետի հետ համատեղ ասուլիսում «ազգերի ինքնահռչակման» հետ միահամուռ «լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիների» մասին նրա արած հայտարարությունը հետագայում հեռացվել է պաշտոնական կայքից և նույնիսկ բանավոր մերժվել կառավարության իրավասու ներկայացուցիչների կողմից։     
 
Ընդհանրապես, եթե հետևել Գերմանիայի արտաքին քաղաքականությանը, ապա դա վերջերս՝ մի մեծ թյուրիմացություն է։ Թերևս, ամենից լավ նրա էությունը արտահայտում է այդ երկրի արտաքին գործերի նախարար Աննալենա Բերբոքի դատարկախոսությունն այն մասին, որ ինչ որ «իրավիճակը պետք է 360 աստիճանով շրջվի»։ Մենք հասկանում ենք, որ, ամենայն հավանականությամբ, դա եղել է վրիպախոսություն, բայց, ավաղ, ավելի ստույգ չես կարող ասել գերմանական քաղաքականության մասին։ Գործունեության համատարած իմիտացիա, որի արդյունքը՝ լրիվ շրջադարձ է իր առանցքի շուրջ։
 
Վերադառնալով վերջին միջադեպին՝ նշենք, որ այն հսկայական ստվեր է գցում գերմանական դիվանագիտության վրա՝ անկախ նրանից, թե արդյոք դա թույլ է տրվել պատահաբար, թե միտումնավոր։ Չէ որ եթե դա արվել է պատահաբար, նշանակում է, որ Գերմանիայի նախագահի աշխատակազմում աշխատում են ոչ կոմպետենտ մարդիկ, ինչը ինքնին հանդիսանում է տագնապալի երեւույթ։
 
Իսկ եթե դա արվել է միտումնավոր, ապա... Ապա եկեք պարզաբանենք: Նման դեպքում ստացվում է, որ Բեռլինը իր թշնամական դիրքորոշումն է արտահայտում Ադրբեջանի նկատմամբ։ Իսկ ի՞նչի, հետաքրքիր է, հիման վրա։ Ի՞նչ պատճառով։ Հայե՞րի պատճառով։ Ստացվում է, որ բառափոխելով դասականի խոսքերը՝ գերմանացին փչացրե՞լ է հայկական հարցը։
 
Ոչ բոլորովին: Տվյալ դեպքում հայերը՝ ոչ թե պատճառ, այլ հետևանք են այն պարադիգմայի, որում կան գերմանացիները՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում կրած պարտությունից հետո։ Ամաչելով նացիստական ժառանգությունից և դառնալով լիբերալ ճամբարի գլխավոր թեւերից մեկը՝ նրանք իրենց սուրբ պարտքն են համարում վարել գաղափարականացված արտաքին քաղաքականություն, որն իբր ուղղված է պաշտպանելու «ճնշվածներին և թշվառականներին», որպիսին հայերը վաղուց են իրենց հայտարարել։
 
Պարադոքսալ է, բայց նույնիսկ այս հարցում նրանք դարձան թյուրիմացության կապիտաններ։
 
Նույնիսկ մի կողմ թողնենք միջազգային իրավունքը և կենտրոնանանք գերմանացիների համար այդքան ցավոտ գաղափարախոսության խնդրի վրա։ Ինձ շատ է հետաքրքրում, թե արդյո՞ք Գերմանիայի ղեկավարությունում  գիտեն, որ ողջ «ղարաբաղյան շարժումը» ծայրեծայր ոգեշնչված և հիմնովին ներծծված է ցեղակրոնիզմի գաղափարախոսությամբ՝ նացիզմի հայկական տարբերակով, որի հեղինակ Գարեգին Նժդեհը հովանավորություն է գտել Երրորդ Ռեյխից և նույնիսկ զինվորներ է մատակարարել նրան։ Բեռլինում հասկանում են արդյո՞ք, որ թափահարելով տետրիսային թյուրիմացությունները՝ փաստորեն աջակցում են ծայրահեղ աջ հայ ազգայնական նախագծին:
 
Դժվար է հավատալ, որ նրանք չեն հասկանում դա: Եվ այդ դեպքում էլ ինչպե՞ս կարելի է այս ամենը բացատրել։ Կամ, գուցե թուրքաֆոբիան և իսլամաֆոբիան եվրոպական քաղաքական սպեկտրի բոլոր ուժերին ստիպում  է միավորվել, և այդ ֆենոմենները, գերեզմանի պես իրենց ատելության մեջ հավասարեցնում են սոցիալիստներին, լիբերալներին, քրիստոնյա դեմոկրատներին և ծայրահեղ ազգայնականներին։
 
Այո, շատ կարևոր է թույլ չտալ Գերմանիայի արտաքին քաղաքականության ռոմանտիկացումը։ Չէ որ մենք հիշում ենք, թե ինչպես, ամբողջովին մոռանալով իր «իդեալների» մասին և հնազանդվելով ռեալիզմի սկզբունքին՝ Գերմանիան 1999 թվականին միացավ Հարավսլավիայի դեմ ՆԱՏՕ-ի անարդար ագրեսիայի գործողությանը և խանդավառությամբ ռմբակոծեց Բելգրադը: Սա այն իմաստով, որ ընդհանրապես Բեռլինին այնքան էլ չի սազում իրեն որպես ճնշվածների պաշտպանության փարոս ներկայացնել։ Բոլոր քայլերը, ինչպես ասում են, գրված են, և եթե մոլորակի վրա կան մի քանի երկրներ, որոնց հետ համագործակցությունը ոչ մի կերպ չի արատավորի Գերմանիային, ապա դրանցից մեկը՝ հենց Ադրբեջանն է։
 
Հայկական շուրջպարի ռիթմով անշնորհք քայլեր անելու փոխարեն, ավելի լավ է, պարոնայք և գերմանացի ընկերներ, զբաղվեք սովորական գործով՝ վերցրեք հաշվիչ և հաշվարկեք, թե որտեղ և ում հետ է ձեզ ձեռնտու համագործակցել։
 
Ժամանակն է վերջ տալ թյուրիմացություններին։