«Զանգեզուրի միջանցքը կանցկացվի անկախ Երևանի կամքից» Արդեն հայերն էլ են խոստովանում

Փլուզվեցին Երևանի գրեթե երկու տարվա ծածուկ հույսերը այն մասին, որ նրան կհաջողվի ինչ որ կերպ շեղել, ձգձել կամ ընդհանրապես, եթե բախտը բերի՝ անտեսել 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետում ամրագրված պայմանները։ Հիշեցնենք, որ հայտարարության 9-րդ կետում սեւով սպիտակի վրա գրված է տարածաշրջանում բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակման մասին, իսկ Հայաստանը երաշխավորում է Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների և Նախչըվանի Ինքնավար Հանրապետության միջև տրանսպորտային կապերի անվտանգությունը՝ երկու ուղղություններով քաղաքացիների, տրանսպորտային միջոցների և ապրանքների տեղաշարժն անարգել կազմակերպելու նպատակով։ Ընդ որում, տրանսպորտային հաղորդակցության հսկողությունը իրականացվում է ոչ թե Հայաստանի համապատասխան կառույցների, այլ Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության մարմինների կողմից։

Այս կետի իրագործումը հետաձգելու հայկական կողմի փլուզված հույսերի մասին են հայտնել հայ փորձագետները և փաշինյանամետ ՏԳ ալիքները, մասնավորապես՝ «Բաղրամյան 26»-ը։ Վերջինս, մասնավորապես, երկրի իշխանություններին կոչ է արել, որքան հնարավոր է շուտ համաձայնվել Զանգեզուրի միջանցքի բացմանը։

«Վառ փաստեր, որոնք բացահայտում են անմիջապես հիմա կուլիսների ետևում տեղի ունեցող վտանգավոր գործընթացները, որոնք կարող են դառնալ մոտ ապագայում նոր ճգնաժամի պատճառ»,- գրում է «Բաղրամյան 26»-ը։

Օգոստոսի 5-ին Սոչիում Պուտինի և Էրդողանի հանդիպման մասին մամուլի հաղորդագրությունում Հայաստանի և Ադրբեջանի մասին որևէ հիշատակում չկա։ Ինչպես մենք (և ոչ միայն մենք) հայտնել ենք, այս հանդիպմանը պետք է քննարկվեին Ղարաբաղին և հաղորդակցումների ապաշրջափակմանը առնչվող հարցեր։ Այն փաստը, որ մամուլի հաղորդագրության մեջ այս թեմայի մասին խոսք չի եղել, կարող է վկայել այն մասին, որ այդ հարցերի շուրջ բանակցություններն ու սակարկությունները շարունակվում են։

Օգոստոսի 8-ին և 9-ին Անկարայում կայացած դեսպանների համաժողովի ժամանակ Էրդողանը, Չավուշօղլուն և Յըլդըրըմն իրենց ելույթներում առանձին-առանձին խոսեցին Հայաստանի մասին՝ կոնկրետ նշելով միջանցքի թեման, իսկ Չավուշօղլուն նույնիսկ Հայաստանին սպառնել է «չդիմել նոր սադրանքների»։

Օգոստոսի 12-ին Ալիևը հայտարարել է, որ առաջիկա շաբաթներին ակնկալում է Հայաստանից ստանալ «Զանգեզուրի միջանցքի» երթուղին։

Օգոստոսի 18-ին Թուրքիայի առևտրի փոխնախարարը հայտարարել է, որ Անկարան «շարունակում է Ռուսաստանի հետ բարձր մակարդակով Զանգեզուրի միջանցքի բացման շուրջ բանակցություններ անցկացնել»։ Եվ նույնիսկ ընդգծել է, որ միջանցքի բացումը ակնկալում են շատ շուտով։

Վերջին օրերին հայկական և ադրբեջանական որոշ լրատվամիջոցները հաղորդում են, որ, ըստ իրենց աղբյուրների, ամսվա վերջին Մոսկվայում կարող է կայանալ Պուտին-Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը։

Համադրելով այս փաստերը՝ գալիս ենք այն եզրակացության, որ Սոչիում և դրանից հետո որոշակի սակարկություն կայացել է, և Հայաստանի թիկունքում ձեռք են բերվել որոշ պայմանավորվածություններ, որոնք հիմա փորձում են պարտադրել Երևանին։ Եվ պարտադրման գործընթացը ուղեկցվում է տարբեր շեղող հայտարարություններով, օրինակ այն մասին, որ Հայաստանի իշխանություններն իբր պատշաճ չեն արձագանքում դաշնակցի մասին տարածվող ապատեղեկատվությանը, ինչը դիվանագիտական լեզվից թարգմանությամբ նշանակում է, որ Ռուսաստանը Հայաստանի նկատմամբ պահանջներ ունի։

Եթե իրավիճակը իրականում այդքան անհուսալի է, ապա Հայաստանի իշխանությունները պետք է դիմեն նվազագույն կորուստներով լուծման, թեկուզ նաև «միջանցքային տրամաբանությամբ»։ Բայց նախքան նման որոշում կայացնելը, իշխանությունները պարտավոր են Հայաստանի հաշվին հայտարարել հերթական գործարքի մասնակիցների անունները, որպեսզի հանրությունը հստակ իմանա, թե իրականում ում հետ գործ ունի»։

Փաշինյանամետ ՏԳ ալիքին կրկնել է հայ քաղաքագետ Սուրեն Սահակյանը, ով «AliQ Media»-ին հայտարարել է, որ Զանգեզուրի միջանցք կամ ճանապարհ՝ անունը այնքան էլ կարևոր չէ՝ կանցկացվի անկախ Հայաստանի կամքից։

Նրա խոսքով, այս ճանապարհի կառուցումն առաջին հերթին բխում է Ռուսաստանի շահերից, որին անհրաժեշտ է ելք դեպի Արեւմուտք՝ կապված սահմանված պատժամիջոցների հետ։ Նա նշել է նաև, որ այդ հարցը անպայման կքննարկվի Հայաստանի վարչապետի եւ Ադրբեջանի ու Ռուսաստանի նախագահների միջև առաջիկա բանակցություններում։

«Իմ կարծիքով, միջանցքի հարցը, իհարկե, կքննարկվի։ Արդեն բացվում են մաքսակետեր, ճանապարհ են անցկացնում Ադրբեջանից դեպի Թուրքիա։ Ինչ վերաբերում է մեր սուբյեկտիվությանը, Հայաստանի սահմանները պաշտպանում են ռուս սահմանապահները և ռուս մաքսավորները, ո՞վ ենք մենք այս դեպքում՝ սուբյեկտ, թե՞ օբյեկտ։ Եթե օբյեկտ, ապա այս առումով մեզ մոտ ոչինչ չի փոխվի։ Իսկ եթե սուբյեկտը կարող է իրեն պահել այնպես, ինչպես մենք, ապա մենք կշարունակենք մնալ, որպես սուբյեկտ»,- ընդգծել է Սահակյանը։