ՆԱՏՕ-ն և Պետրոս I-ը Սանկտ Պետերբուրգում ձախողեցին «Հայոց ցեղասպանությունը» Մանրամասները՝ Caliber.Az-ում

Հարված ստամոքսին կամ արեգակնային պլեքսուսին։ Ցանկացած փողոցային մարտիկ գիտի, որ այս հարվածից հետո, մանավանդ, եթե այն հասցվել է ողջ ուժով, նշանակում է, որ երաշխավորված է հակառակորդի շնչահեղձ լինելը ու որոշ ժամանակով շարժվելու հնարավորությունից զրկվելը։

Եվ սա զարմանալի չէ, քանի որ արեգակնային պլեքսուսը մարմնի միմյանց հետ կապված նյարդերի ցանց է։ Սակայն «հարվածել փորին» արտահայտությունն ունի նաև այլաբանական նշանակություն՝ «նվաստացնել»։ Հենց նման ճակատագրի արժանացավ Սանկտ Պետերբուրգի հայկական համայնքը, և ի դեմս նրա՝ ողջ սփյուռքը, նույնիսկ ավելին՝ ողջ հայ ժողովուրդը։ Կրկնակի նվաստացուցիչ է, որ հարված հասցնողը որևէ ուրիշ մեկն էր, այլ հայ ժողովրդի դարավոր հովանավոր Ռուսաստանը։

Գաղտնիք չէ, որ 20-րդ դարի երկրորդ կեսից ապրիլը յուրատեսակ սուրբ ամիս է դարձել համաշխարհային հայության համար։ Հենց այդ ժամանակ հայերը սկսեցին օգտագործել այս ամիսը 1915 թվականի ապրիլին Օսմանյան կայսրությունում «ցեղասպանության» առասպելը առաջ տանելու համար։

Ամեն տարի հսկայական գումարներ էին ծախսվում այս առասպելի, ցուցահանդեսներ ու համաժողովներ կազմակերպելու վրա, որոնք, վստահ ենք, ավելի լավ կարող էին օգտագործել աղքատ Հայաստանում։ Բայց հաղթեց հետևյալ տրամաբանությունը. աղքատությունը ոչինչ է, առասպելն առաջ տանելը՝ ամեն ինչ։

Իսկ այս ապրիլին հայկական սփյուռքը նախատեսում էր լայնածավալ միջոցառումներ անցկացնել Մայր Ռուսաստանի ողջ տարածքում՝ նվիրված «ցեղասպանության» հերթական տարելիցին։ Հյուսիսային Պալմիրան բացառություն չէր: Այսպես, սոցցանցերի հայկական տիրույթում մի քանի օր շարունակ ակտիվորեն գովազդում էին «Ո'չ ցեղասպանությանը» ցուցահանդեսը, որը պետք է անցկացվեր ապրիլի 22-ից մայիսի 8-ը Սանկտ Պետերբուրգի «Ռուսաստան՝ իմ պատմությունը» պատմական զբոսայգում։

«Հյուսիսային մայրաքաղաքի բնակիչները կկարողանան ծանոթանալ որպես մարդկության դեմ հանցագործություն ճանաչված պատմական իրադարձություններին, գիտակցել մարդկային կյանքի արժեքը և հարգել միլիոնավոր զոհերի հիշատակը։ Ժամանակակից աուդիովիզուալ տեխնոլոգիաները, ինֆոգրաֆիկայի, անիմացիայի, սենսորային սեղանների օգտագործումը կօգնեն կարճ ժամանակում ստանալ հսկայական քանակությամբ ունիկալ տեղեկատվություն։

Նախագծի շրջանակներում կկազմակերպվեն էքսկուրսիաներ, կցուցադրվեն թեմատիկ ֆիլմեր, այցելուները կկարողանան օգտվել աուդիո ուղեցույցներից՝ էքսպոզիցիան ինքնուրույն ուսումնասիրելու համար: Ցուցահանդեսը կազմակերպել են Սանկտ Պետերբուրգի «ԱՐՄԱ» հայկական երիտասարդական ասոցիացիան, Հայ երիտասարդության Դոնի միությունը և «Ռուսաստան՝ իմ պատմությունը» թանգարան-ցուցահանդեսային կենտրոնը, ասվում էր միջոցառման անոնսում։

Այո, մենք չենք սխալվել. «ասվում էր»։ Ցուցահանդեսի բացումից բառացիորեն մեկ օր առաջ Սանկտ Պետերբուրգի հայկական սփյուռքը ցավոտ հարված ստացավ ստամոքսին, ինչի մասին խոսեցինք մեր նյութի հենց սկզբում։ Եվ արդեն մի քանի ժամ է, ինչ սոցցանցերի հայկական տիրույթը բառիս բուն իմաստով եռում է վրդովմունքից։ Հայ բլոգերները չեն ամաչում Ռուսաստանի մասին իրենց կարծիքն արտահայտել։ Ցուցահանդեսի կազմակերպիչներից մեկը՝ «ԱՐՄԱ»-ն, ծավալուն հայտարարություն է տարածել՝ բացատրելով, որ «ցուցահանդեսը չեղարկվել է կազմակերպիչների վերահսկողությունից անկախ պատճառներով»։

«2022 թվականի հունվարից մենք սկսել ենք ակտիվ աշխատել մի նախագծի վրա, որը շատ կարևոր է Սանկտ Պետերբուրգի հայ համայնքի և քաղաքի բնակիչների համար՝ «Ո՛չ ցեղասպանությանը» մուլտիմեդիա ցուցահանդեսը։ Ցուցահանդեսի կազմակերպման վրա ամեն օր աշխատել ենք. մեծ ջանք ու ռեսուրսներ են ծախսվել, բացման արարողության համար մի ամբողջ ծրագիր է մշակվել պատվավոր հյուրերի և լրատվամիջոցների ներկայությամբ, էքսկուրսիաներ և ֆիլմերի ցուցադրություններ են նախապատրաստվել, պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ցուցահանդեսի անվճար մուտքի համար, որպեսզի բոլորը հնարավորություն ունենան այցելել: Մեզ համար այս նախագիծն իսկապես շատ կարևոր էր։ Այնուամենայնիվ, տեղի ունեցավ մի բան, որը մենք չէինք սպասում. լիովին համակարգված ցուցահանդեսը, մեր վերահսկողությունից անկախ պատճառներով, խափանվեց ամենավերջին պահին»,- ասված է կազմակերպության հայտարարության մեջ:

Ինչպես տեսնում եք, «ԱՐՄԱ»-ն չի հայտնում «ցեղասպանության» հայկական առասպելը փառաբանող ցուցահանդեսի չեղարկման պատճառները։ Բայց դա չափազանց վիրավորական է հայերի համար։ Չէ, պետք չէ այստեղ փնտրել Բաքվի կամ Անկարայի տխրահռչակ ձեռքը։ Ամեն ինչ շատ ավելի պրոզաիկ է։ Ինչպես Caliber.Az-ին հայտնել են Սանկտ Պետերբուրգի մշակույթի կոմիտեում, որի տնօրինության տակ է գտնվում «Ռուսաստան` իմ պատմությունը» քաղաքային պատմական զբոսայգին, «Ո'չ ցեղասպանությանը» ցուցահանդեսը չեղարկվել է այն պատճառով, որ դրա փոխարեն նախատեսված է ՆԱՏՕ-ին նվիրված այլ ցուցահանդես։

«Բանն այն է, որ մենք նախատեսում ենք բազմաթիվ ցուցահանդեսներ, և, հետևաբար, հաշվի առնելով առկա տարածքը, որոշել ենք առաջնահերթությունները։ Մենք ունենք Պատմական զբոսայգիների ասոցիացիա, դրանք 24-ն են երկրում։ Ասոցիացիայի ղեկավար Իվան Վլադիմիրովիչ Եսինը հրատապ հանձնարարական է ստացել՝ աշխարհում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետ կապված կազմակերպել ՆԱՏՕ-ի հանցագործություններին նվիրված ցուցահանդես։ Նման ցուցահանդեսներ կազմակերպվելու են ապրիլի 27-ին ողջ երկրում: Դրա համար էլ այն համընկնում է «Ո՛չ ցեղասպանությանը» ցուցահանդեսի հետ: Պետք է հասկանալ, որ ՆԱՏՕ-ի մասին ցուցահանդեսի համապատասխան մուլտիմեդիա կոնտենտը կներբեռնվի 5 օրվա ընթացքում։ Դրա համար էլ, ցավոք, հնարավոր չեղավ միաժամանակ կազմակերպել և՛ ՆԱՏՕ-ի, և՛ «Ոչ ցեղասպանություն» ցուցահանդեսը։ Վերջինը հետաձգել ենք։ Որքա՞ն ժամանակով: Դեռ հայտնի չէ, քանի որ մայիսին մենք նշելու ենք քաղաքի օրը և Պետրոս I-ի 350-ամյակը, իսկ համապատասխան ցուցահանդեսների մասին արդեն հայտարարվել է։ Ցավոք սրտի, ստեղծվեց մի իրավիճակ, երբ Հայաստանին նվիրված ցուցահանդեսը ստիպված եղանք չեղարկել ամենավերջին պահին»,- մեզ հայտնեցին կոմիտեից։

Ահա այսպես XX և XXI դարերի ամենալկտի առասպելներից մեկին նվիրված ցուցահանդեսը դարձավ այն զոհաբերվող գառը, որը դրվեց ռուս-ուկրաինական պատերազմի և Ռուսաստանի և Արևմուտքի՝ ի դեմս ՆԱՏՕ-ի դիմակայության զոհասեղանին: