Իզուր ջանքեր, հայկական լոբբին և ամերիկյան Կոնգրեսը Կեղծիք 87 ստորագրությամբ

Երբեք նման բան չի եղել և ահա՝ դարձյալ։ Ռուս քաղաքական գործիչ Վիկտոր Չերնոմիրդինի այս հայտնի արտահայտությունը միտս ընկավ այն բանից հետո, երբ կարդացի տեղեկատվությունն այն մասին, որ 24 նահանգներից Ամերիկայի Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի 87 անդամները հանդես են եկել հայտարարությամբ, որում ԱՄՆ-ի վարչակազմին  կոչ են անում «ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա՝ հայերի կոլեկտիվ, անվտանգ և երաշխավորված վերադարձը Լեռնային Ղարաբաղ ապահովելու համար»։
 
Ինքնին «Ադրբեջանի վրա ճնշում գործադրել» արտահայտությունը ցույց է տալիս այս հայտարարությունը կազմողների իրականությունից կտրվածության ծայրահեղ աստիճանը։ Չէ որ պաշտոնական Բաքվի վրա ճնշում է գործադրվել այն բոլոր տարիների ընթացքում, երբ մեր երկրի տարածքի 20%-ը գտնվում էր հայկական օկուպացիայի տակ։ Եվ տխրահռչակ հակաադրբեջանական 907-րդ ուղղումը, որն ընդունվել է այն տարում, երբ հայկական զինված ուժերը իրականացրել են Խոջալուի ցեղասպանությունը, օկուպացրել են Շուշա և Լաչին քաղաքները՝ դրա վառ ապացույց է։
 
Ընդհանուր առմամբ, գրեթե երեք տասնյակ տարիների ընթացքում, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող բոլոր երեք երկրներն էլ փորձում էին Ադրբեջանին ստիպել հաշտվել իր պապենական հողերի օկուպացիայի հետ։ Այս ամենը մատուցվում էր որպես պաշտոնական Բաքվի կողմից «կազմավորված իրականությունը» ճանաչելու անհրաժեշտություն։
 
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, Շուշայի III գլոբալ մեդիա ֆորումի մասնակիցների հետ հանդիպման ժամանակ պատասխանելով ուկրաինացի լրագրող Դմիտրի Գորդոնի հարցին՝ մանրամասնորեն անդրադարձավ դրան. «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը՝ ի դեմս իր համանախագահների, յուրաքանչյուրը իր պատճառով Հայաստանի կողմից էր և յուրաքանչյուրը փորձում էր, որպեսզի այդ իրավիճակը հավերժ երկարաձգվի։ Եվ այդ ստատուս քվոն չէր փոխվում։ Եվ նույնիսկ երբեմն, երբ մեզ հաջողվում էր անհավանական դիվանագիտական ջանքերով համանախագահ երկրների անունից առաջ մղել որևէ հայտարարություն, որոշ ժամանակ անց այն ամբողջությամբ հերքվում էր։ <…> Եվ բանակցային գործընթացի տարիների ընթացքում, իսկ ես դրան մասնակցել եմ 2003 թվականի վերջից՝ 17 տարվա ընթացքում եղել են բազմաթիվ առաջարկներ, բազմաթիվ հանդիպումներ, հնարավոր է ոչ լիովին օգտակար, և բազմաթիվ ուղերձներ, որ մենք պետք է հաշտվենք իրականության հետ։ Ահա սա է իրականությունը։ Ահա դուք պետք է հաշտվեք դրա հետ։ Եվ երբ ես ասում էի, որ ոչ, դա ընկալվում էր որպես մարտահրավեր աշխարհի ուժեղներին, դա ընկալվում էր որպես ինչ-որ ոչ ադեկվատ արձագանք։ Դե և, այդպիսի հիմնական պատմությունը ընդհանուր էր՝ դե, տեսնո՞ւմ եք, նրանք չեն համաձայնվում, նրանց ինչ-որ բան են առաջարկում նրա փոխարեն, որպեսզի պայմանական անկախություն տալ անջատողականներին, իսկ նրանք չեն համաձայնվում։
 
Մեր բոլոր փաստարկները միջազգային իրավունքի մասին, այն մասին, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը՝ հայկական ուժերի դուրս բերումը պահանջող չորս բանաձև է ընդունել այն մասին, որ Մինսկի խմբի համանախագահներն իրենք են քվեարկել այս բանաձևի օգտին, այս ամենը բախվում էր իրականության հետ հաշտվելու ամբարտավան բարոյախոսության պատին։ Դե լավ։ Այդ ժամանակ մենք որոշեցինք, որ մենք կստեղծենք նոր իրողություններ, իսկ հետո դուք եք հաշտվելու դրանց հետ»։
 
Եվ Ադրբեջանը, 44-օրյա Հայրենական պատերազմում պատմական հաղթանակ տանելով և Ղարաբաղում մեկօրյա հակաահաբեկչական գործողություն հաջողությամբ իրականացնելով, իսկապես նոր աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտ ձևավորեց Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում։ Եվ բոլորը ստիպված են հաշվի նստել այս նոր իրականության հետ։
 
Նման դասավորությամբ հանդերձ ԱՄՆ-ի 24 նահանգներից Ներկայացուցիչների պալատի 87 անդամների հայտարարությունը հանդիսանում է ոչ այլ ինչ, քան  և՛ իրավական, և՛ առողջ դատողությունից զուրկ քաղաքական ժեստ։
 
Սա՝ Ադրբեջանի ինքնիշխան գործերին միջամտելու ևս մեկ փորձ է՝ հիմնված բացահայտ ապատեղեկատվության և հնացած պատմությունների վրա, քանի որ ԱՄՆ-ը, ինչպես նաև աշխարհի մնացած բոլոր երկրները, Ղարաբաղի տարածաշրջանը ճանաչում են որպես Ադրբեջանի մաս: Այնպես որ, պարոնայք կոնգրեսականները աչքաթող են արել այն փաստը, որ միջազգային իրավունքն ամբողջությամբ Բաքվի կողմն է, և ոչ մի կոչեր ի վիճակի չեն փոխել միջազգայնորեն ճանաչված սահմանները։
 
Բացի այդ, հայ բնակչության ճակատագրով իրենց խորը մտահոգության մեջ նրանք մոռացել են, որ 2023 թվականի սեպտեմբերին՝ հակաահաբեկչական գործողության ավարտից հետո, հայերը կամավոր են լքել Ղարաբաղը, չնայած նրան, որ Բաքուն նրանց կոչ էր անում մնալ և երաշխավորել էր Ադրբեջանի քաղաքացիների բոլոր իրավունքները: Սա նրանց կոլեկտիվ որոշումն էր՝ պայմանավորված հայկական քարոզչությամբ դրդված վախերով։
 
Եթե անկեղծ ասենք, ապա շատ զավեշտալի տեսք ունի ամերիկացի կոնգրեսականների այս «արդարության պահանջը» նրանց համար, ովքեր, կեղտոտ կոշիկներով ոտնակոխ անելով միջազգային իրավունքը, գրեթե 30 տարի օկուպացիայի տակ են պահել հարևան երկրի տարածքները և անտեսել են ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի չորս բանաձևերը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների լուռ թողտվությամբ։
 
Ոչ մի կասկած չի հարուցում այն փաստը, որ այս հայտարարությունը՝ ԱՄՆ-ի հայկական լոբբիի անխոնջ գործունեության արդյունքն է, որը տարիներ շարունակ ֆինանսավորել է որոշակի կոնգրեսականներին: Առավել ևս որ դրա տակ ստորագրել են հիմնականում հայկական շահերի նկատմամբ լոյալության երկար պատմությունով քաղաքական գործիչներ, դրանով հանդերձ լիովին անտեղյակ լինելով Հարավային Կովկասի ներկայիս իրողություններից: Համապատասխանաբար, այս հայտարարությունը ինքնաբերաբար անցնում է՝ ստորագրողների կողմից իրենց հայ հովանավորներին և ընտրողներին ուղղված մի տեսակ զեկույցի կարգի:
 
Բայց կողմնակալ ամերիկացի կոնգրեսականները պետք է հասկանան, որ նման նախաձեռնությունները ակնհայտորեն հակասում են ԱՄՆ-ի շահերին: Այսօր Ադրբեջանը՝ Արևմուտքի հուսալի գործընկեր է էներգետիկ անվտանգության և տարանցիկ միջանցքների տեսակետից, իսկ Վաշինգտոնը ակտիվորեն աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղություն հաստատելու ջանքերին: Եվ Թրամփի վարչակազմին մեր երկրի վրա ճնշում գործադրելու կոչ անելու փորձը՝ ռազմավարական սխալ է և վերը նշված 87 պարոնների սիզիֆյան աշխատանք: