Այդ Հայաստանը չէ, որ պատրաստ է, այդ մեզ նման գաղափարը դուր չի գալիս Կա՞ն առարկություններ:

Հայաստանը պատրաստ է ԵՄ-ի քաղաքացիական առաքելություն չտեղակայել Ադրբեջանի հետ սահմանի սահմանագծված հատվածներում։ Նման հայտարարությունը Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը արել է՝ Վաշինգտոն կատարած իր այցի ընթացքում, իսկ դա տեղի է ունեցել երեկ՝ Ատլանտյան խորհրդի նիստի ժամանակ։
 
Մեր տեղեկությունը. Ատլանտյան խորհուրդը՝ 1961 թվականին ՆԱՏՕ-ին կից հիմնադրված ամերիկյան վերլուծական կենտրոն է։ Այո, այս խորհուրդը, որոշակի ձգվածությամբ կարելի է անվանել «ուղեղային կենտրոններից», իսկ այն ստեղծվել է նրա համար, որպեսզի զարգացնի համագործակցությունը ԱՄՆ-ի և Արևմտյան Եվրոպայի միջև։
 
Դե, լավ, այս ամենը քնարերգություն է: Իսկ հիմա՝ ուղիղ մեջբերում. «Ադրբեջանը ասում է, որ երրորդ երկրների զորքերը չպետք է տեղակայվեն հայ-ադրբեջանական սահմանին՝ բացահայտ ակնարկելով ԵՄ-ի քաղաքացիական առաքելության մասին։ Մենք դա հաշվի ենք առնում և առաջարկում դրանք չտեղակայել սահմանի այն հատվածներում, որոնք սահմանագծված են»,- նշել է Հայաստանի վարչապետը։
 
Շատ խելամիտ տեսակետ, չե՞ք գտնում: Եվ այն թելադրված է ոչ այնքան իրենց արածի համար զղջալով, խաղաղասիրությամբ և/կամ բարեկամական տրամադրություններով, որքան առկա ռեսուրսների սթափ գնահատմամբ և էսկալացիայի ցանկացած փորձի կործարարության ըմբռնմամբ։ Այսինքն, եթե մենք ասում ենք, որ «չպետք է տեղակայվեն», Հայաստանը պետք է անհապաղ հարգի մեր ցանկությունները, քանի դեռ մենք չենք սկսել մեր դժգոհությունը արտահայտել հակառակորդին ավելի հասկանալի մեթոդներով։ Գովելի է, գովելի է, «հնազանդությունն ու օրինակելի պահվածքը՝ հենց այն է, ինչին ես միշտ դարձնում եմ իմ խոհեմ ուշադրությունը», ինչպես Ֆրեդերիկ Մեծն ասել է գեներալ Զեյդլիցին (այլ աղբյուրների համաձայն՝ Ֆրեդերիկը դա ասել է մայոր Բիսմարկին՝ այդ նույն Օտտո ֆոն Բիսմարկի նախահայրին):
 
ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը անհարկիության համար լուծարելու համաձայնության մասին վերջին հայտարարության ֆոնին՝ լիովին դրական դինամիկա է, մեր զուսպ (ևս մեկ անգամ ընդգծում եմ՝ շատ զուսպ) խաղաղ պայմանագրի հնարավոր ստորագրման վերաբերյալ  լավատեսությունը լիովին արդարացված է։ Ոչ, իհարկե, կան նաև տագնապահույզ պահեր, հատկապես Ֆրանսիայում Հայաստանի դեսպան Արման Խաչատրյանի՝ ռազմական հարցերով Ֆրանսիայի նախագահի խորհրդական, հատուկ ռազմական շտաբի պետ, բանակի գեներալ Ֆաբիեն Մանդոնի հետ հանդիպման կապակցությամբ։ Հայկական լրատվական գործակալություններից մեկի հայտարարությամբ՝ «հանդիպման ընթացքում կողմերը քննարկել են բարեկամական հարաբերությունները Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև, ներառյալ պաշտպանական համագործակցության ոլորտում հարցերի լայն շրջանակ»։ Այդ ինչպե՞ս է դա այդպես ստացվում, և ո՞ւմ դեմ է ուղղված այս պաշտպանական համագործակցությունը։ Իհարկե, մեր դեմ, և Ադրբեջանում բոլորը հիանալի հասկանում են, որ հենց որ Հայաստանի մոտ հայտնվի ռեւանշի հնարավորություն՝ նա այդ հնարավորությունից անմիջապես կօգտվի։ Հետևաբար, «որքան վատ լինի Հայաստանի համար, այնքան լավ Ադրբեջանի համար» թեզը դեռևս մնում է մեր՝ ադրբեջանական օրակարգում, և մենք տեսանելի ապագայում չենք պատրաստվում դրանից ազատվել։ Դե լավ, ես մի թեթև, շատ քիչ կմեղմացնեմ շեշտադրումները. հավասարակշռությու՞ն։ Հավասարակշռություն չպետք է լինի և չի լինի, ուժերի հարաբերակցությունը պետք է մեր օգտին լինի։ Արդեն  շատ վաղուց ենք մենք միմյանց ճանաչում, որպեսզի հավատանք անկեղծ խաղաղասիրությանը: «Հնարավորություն չկա»՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի վերացման համաձայնությունը  և Ադրբեջանի հետ սահմանի սահմանագծված հատվածներում ԵՄ-ի քաղաքացիական առաքելություն տեղակայելուց հրաժարվելը պետք է հենց այսպես ընկալել, և ոչ թե պատրանքներ ստեղծել։ Քիչ գործ է մնացել. ԵՄ-ի առաքելությունը պայմանական սահմանին ընդհանրապես չպետք է լինի, տարածաշրջանային հաղորդակցությունները անհրաժեշտ է ապաշրջափակել (այո, նկատի ունեմ հատկապես Զանգեզուրի միջանցքը), իսկ ադրբեջանցիները պետք է վերադառնան Արևմտյան Ադրբեջան, որովհետև դա են պահանջում ինչպես մարդու իրավունքները, այնպես  էլ մարդասիրությունը միջազգային իրավունքի հետ մեկտեղ։ Դե նաև հաղթողի իրավունքը, որը դժվար թե որևէ մեկը համարձակվի վիճարկել։ Առարկություններ չկա՞ն: Կարծում եմ, որ չեն էլ լինի։
 
Կան նաև մի զույգ հուսադրող, նույնիսկ կասեի, աչքը շոյող ու տրամադրությունը բարձրացնող նորություններ, օրինակ՝ Էջմիածնի Կոմիտասի հրապարակից վերջապես հանվել է ինչ-որ «արցախի» դրոշը։ Դե, ամեն ինչ ճիշտ են արել, եթե անօրինական թերպետական թերակազմավորումը այլևս չկա, ապա ի՞նչ դրոշակի մասին կարող է խոսք լինել։ Ճիշտ է, ոչ մի խոսք չի կարող լինել, տես ինչպիսի դրական արդյունքների է բերում ամուր դիրքորոշումը, որն ապահովվում է անվերապահ ռազմական գերազանցությամբ։ Եվ հետևաբար եկեք առանց վարդագույն ակնոցների՝ հենց ուժն է հանդիսանում  միջազգային իրավունքի աղբյուր, ինչպես նաև դրա հաղթանակի և Ադրբեջանի տարածքում ոչ միայն անջատողականների դրոշի, այլ նաև ինքնին անջատողականների բացակայության պատճառը։ Ինչպես ասել է դասականը. բարի նպատակներով ապուրը չես կարող համեղացնել, նրանց հետ կարելի է միայն դրախտ ընկնել, բայց դրախտը՝ հետո է և բացառապես Աստծո թույլտվությամբ է, իսկ մենք ապրում ենք այստեղ և հիմա:
 
Դե, ես չեմ սկսի զարգացնել թեման այն մասին, որ անջատողականության արմատախիլ անելը՝ բարձր աստիճանի աստվածահաճո գործ է և հետմահու կյանքում անպայման կհաշվվի, սա առանց իմ դատողություններին էլ պարզ է։ Բայց իմ պարտքն եմ համարում ևս մեկ անգամ հիշեցնել, որ մինչ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը փորձում էր լուծել անջատողականության խնդիրը (ավելի ճիշտ, սկզբի համար արձանագրել, իսկ հետո օրինականացնել Ադրբեջանի տարածքի մի մասի օկուպացումը), այս տետրիսով (ի դեպ, ոմանք համարում են, որ այս տետրիսը ինչ-որ չափով հիշեցնում է զուգարանակոնք) լաթի կտորը անարգել ծածանվել է Ադրբեջանի զավթված հողերում, իսկ հենց որ հակամարտության կարգավորման լիազորությունը իր վրա վերցրին Ադրբեջանի Զինված ուժերը՝ ամեն ինչ անմիջապես իր տեղն ընկավ. միջազգային իրավունքից մինչև միակ դրոշը, որը պետք է ծածանվի Ադրբեջանի Ղարաբաղի տարածաշրջանի վրա։
 
Ու ևս մեկ բան. «Պատիվ ունեմ» խորհրդարանային խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը հայտարարել է հետևյալը. «արցախցիների» համար նախատեսված սոցվճարները մոտ ժամանակում ենթարկվելու են կրճատումների տեսքով փոփոխությունների, ինչը մարդկանց մոտ բավականին մեծ մտահոգություն է առաջացրել։ «Ստեղծված իրավիճակը շատերին կստիպի մտածել հայրենիքը լքելու մասին»,- մեջբերումի ավարտը։ Սա լավ նորություն է, և եկեք անկեղծ լինենք. այն փաստը, որ ղարաբաղցիները լքելու են Հայաստանը, այն կդարձնի սոցիալապես ավելի կայուն, իսկ ռևանշիստների սոցիալական բազայի նվազեցման մասին ես արդեն չեմ էլ խոսում։
 
Այնպես որ՝ ստեղծված իրավիճակը մեզ լիովին ձեռնատու է։