Երկակի ստանդարտներ ֆրանսիական եռագույնի ներքո Ֆրանսիայի նպատակը` Հարավային Կովկասի անկայունացումն է

Եվրոպական Միության պետությունների շարքում Ֆրանսիան, թերևս, միակ երկիրն է, որը հրապարակայնորեն պահպանում է բացահայտ հայամետ դիրքորոշում և Հարավային Կովկասը դիտարկում է որպես իր երկարաժամկետ շահերի գոտի։ Այս եզրակացությունը ծագում է ինքնաբերաբար, եթե ուշադիր ուսումնասիրել պաշտոնական Փարիզի քաղաքականությունը՝ Հայաստանի կողմից ադրբեջանական տարածքների օկուպացիայի ժամանակներից մինչև այսօր։ Չնայած Հարավային Կովկասում խաղաղությանը հավատարմության մասին Ֆրանսիայի ղեկավարության հայտարարություններին՝ իրական փաստերը հակառակն են ասում։ Ինչպես հայտնի է, հիմա հատկապես Ֆրանսիան է ակտիվորեն զինում Հայաստանին, բորբոքելով ռևանշիստական տրամադրություններ հայ հասարակության որոշակի մասում և դրանով իսկ այս երկիրը մղելով Ադրբեջանի հետ նոր պատերազմի, ինչը միանշանակ անկայունացնելու է իրավիճակը ինչպես տարածաշրջանում, այնպես էլ դրա սահմաննից դուրս։
 
Հատկապես այս նպատակի վրա Ֆրանսիական իշխանությունների ուղղվածությունը հաստատում է նաև վերջերս հրապարակված Ֆրանսիայի ռազմավարական ակնարկը, որը սահմանում է երկրի ազգային անվտանգության առաջնահերթությունները մինչև 2030 թվականը, որտեղ ասվում է նաև Հարավային Կովկասի մասին։ Եթե հակիրճ՝ ապա փաստաթղթի հիմնական ուղերձներից մեկը կայանում է նրանում, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը անխուսափելիորեն կբախվեն, իսկ Փարիզը, իհարկե, ռազմական աջակցություն կցուցաբերի հենց Երևանին։
 
«Ճգնաժամերի կուտակումը մեծացրել է՝ սրման և լայնածավալ անկայունացնող գործոնների ի հայտ գալու հավանականությունը։ Ուկրաինայում և Մերձավոր Արևելքում պատերազմները ավելացվում են այլ համընկնող և փոխկապակցված ճգնաժամային տարածքներին. Հարավային Կովկաս (Հայաստան, Ադրբեջան), Ասիա (Թայվանի նեղուց, Կորեական թերակղզի, Հարավչինական ծով, Մյանմա), Աֆրիկա (Մեծ լճեր, Դարֆուր, Սահել, Աֆրիկյան եղջյուր)», - ասվում է ակնարկում։
 
Նրանում նշվում է նաև, որ Ֆրանսիան կաջակցի ԵՄ-ի պաշտպանական հարաբերությունների ամրապնդմանը Հարավային Կովկասում և Բալկաններում գտնվող երկրների հետ, հատկապես նրանց հետ, որոնք հանդիսանում են ԵՄ-ին անդամակցության թեկնածուներ։ Դժվար չէ կռահել, որ խոսքը վերաբերվում է Հայաստանին, որը կրում է պատրանքներ ԵՄ-ին միանալու վերաբերյալ և որի հետ Հինգերորդ Հանրապետությունը «հատուկ» հարաբերություններ ունի։
 
Ընդհանուր առմամբ, հրապարակված ռազմավարական ակնարկը արտացոլում է ֆրանսիական կողմի կայսերական նկրտումները տարածաշրջանի երկրների նկատմամբ, որոնք զգուշորեն քողարկվում են՝ պաշտոնական Փարիզի կողմից Բաքվին և Երևանին ուղղված հարաբերությունները կարգավորելու և խաղաղ պայմանագիր ստորագրելու կոչերով։ Հենց այս ոգով է գրված Էմանուել Մակրոնի սոցիալական ցանցերում վերջերս հրապարակված գրառումը, որը հրապարակվել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Փարիզ կատարած վերջին այցի ֆոնին։
 
«Ես վերահաստատեցի Ֆրանսիայի աջակցությունը նրա (Փաշինյանի՝ նշ. խմբ.) համարձակ ջանքերին՝ Ադրբեջանի հետ խաղաղություն հաստատելու ուղությամբ։ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղ պայմանագրի շուտափույթ ստորագրումը կարող է նոր էջ բացել տարածաշրջանի և դրանից դուրս գտնվող բոլոր ժողովուրդների և երկրների համար», - գրել է Մակրոնը։
 
Այս փաստը ևս մեկ անգամ ցույց է տալիս Ֆրանսիայի նախագահի երեսպաշտ քաղաքականությունը, որը, աստիճանաբար կորցնելով իր գաղութները, ինչը նկատելի է Նոր Կալեդոնիայի օրինակով, որոշել է իր շոշափուկները տարածել ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարածաշրջանների վրա, առաջին հերթին Հարավային Կովկասի։
 
Այս համատեքստում տեղին է հիշեցնել Ֆրանսիայի նախագահի կողմից անցյալ տարվա նոյեմբերին Փարիզում Ղազախստանի ղեկավար Կասըմ-Ժոմարտ Տոկաևի հետ համատեղ մամուլի ասուլիսում արված կեղծ հայտարարությունները այն մասին, որ Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում կայունությունը, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կայուն խաղաղության հաստատումը, իբր, համապատասխանում են Ֆրանսիայի և Կենտրոնական Ասիայի ընդհանուր շահերին։
 
«Դրա համար անհրաժեշտ է ստորագրել խաղաղ պայմանագիր երկու երկրների միջև, ինչը մենք և ուզում ենք։ Այստեղ ես կցանկանայի հաստատել Ֆրանսիայի աջակցությունը ձեր նախաձեռնություններին, որոնք ուղղված են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև քննարկումները հեշտացնելուն», - առանց աչք թարթելու, այն ժամանակ հայտարարել է Մակրոնը, չզլանալով, իհարկե, նշել Փաշինյանի «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը։
 
Ինչպես տեսնում ենք, յուրաքանչյուր հարմար առիթի դեպքում ֆրանսիական կողմը աջակցություն է ցուցաբերում հայկական կողմի շահերին, որպեսզի միջազգային հանրության մտքում ամրապնդել պատմվածքն այն մասին, որ իբր ոչ թե Ադրբեջանն է, այլ հենց Հայաստանն է հանդիսանում տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման հավատարիմ կողմնակիցը։
 
Եվ ֆրանսիական նման մոտեցումը ոչ այլ ինչ է, քան երկակի ստանդարտների եվրոպական քաղաքականության մի մաս, որի հետ Ադրբեջանը բախվում է տարիներ շարունակ։ Ահա և այս տարվա ապրիլին այս փաստը հաստատեց Եվրոպայի և Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Ժան-Նոել Բարոն՝ գրավելով բացահայտ հայամետ դիրքորոշում Լյուքսեմբուրգում ԵՄ-ի արտաքին գործերի նախարարների հանդիպման ժամանակ։ Մասնավորապես, նա կոչ արեց «Ադրբեջանին խաղաղության պայմանագիր կնքել Հայաստանի հետ և ազատ արձակել բոլոր ձերբակալված հայերին»՝ ակնարկելով, որ սահմանին լարվածությունը, իբր, գալիս է ադրբեջանական կողմից։
 
«Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին, ես խիստ մտահոգված եմ սահմանին լարվածության աճով։ Հուսով եմ, որ տեղում ծավալված եվրոպական առաքելությունը կարող է ուժեղացվել, որպեսզի արդյունավետորեն վերահսկի իրավիճակը և զսպի այդ լարվածությունը։ Խաղաղ պայմանագիրը պետք է վերջապես ստորագրվի, իսկ կամայականորեն ձերբակալված անձինք և գերիները պետք է ազատ արձակվեն», - ասել է նա։
 
Իսկ Բաքվում վաղուց արդեն եզրակացություններ են արել Հինգերորդ Հանրապետության միակողմանի քաղաքականության վերաբերյալ և Ֆրանսիայի ղեկավարությանը բազմիցս կոչ է արել չմիջամտել Ադրբեջանի ներքին գործերին և ընդհանրապես Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային գործընթացներին։
 
Ադրբեջանի համար ակնհայտ է, որ 44-օրյա պատերազմից հետո տարածաշրջանում ուժերի արմատապես փոխված հավասարակշռությունը և պաշտոնական Բաքվի կողմից ձևավորված նոր աշխարհաքաղաքական իրականությունը՝ ոսկոր է Երևանի ֆրանսիական «քրոջ» կոկորդում, որն անում է ամեն ինչ, որպեսզի թույլ չտալ խաղաղության և կայունության հաստատումը Հարավային Կովկասում։
 
Այսպես, անցյալ տարվա հունիսին Ադրբեջանի նախագահի օգնական՝ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի աշխատակազմի արտաքին քաղաքականության հարցերի բաժնի ղեկավար Հիքմեթ Հաջիևը լրագրողներին հայտարարեց, որ այն պայմաններում, երբ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ընթանում է հարաբերությունների նորմալացման գործընթացը՝ Ֆրանսիայի կողմից տարածաշրջանում իրականացվող ռազմականացման քաղաքականությունը լուրջ սպառնալիք է ներկայացնում։
 
«Մենք Հարավային Կովկասում Ֆրանսիայի քաղաքականությունը արդյունավետ չենք համարում։ Սա՝ վնասակար քաղաքականություն է, քանի որ այն չի նպաստում Հարավային Կովկասում խաղաղության օրակարգի առաջխաղացմանը», - ասել է Հ. Հաջիևը։
 
Այն փաստը, որ Ֆրանսիան խաթարում է կայունությունը ոչ միայն իր նախկին և ներկայիս գաղութներում, այլ նաև Հարավային Կովկասում, որտեղ աջակցում է անջատողական միտումներին և անջատողականներին, բազմիցս նշել է նաև Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։
 
«Ֆրանսիան անցկացնում է ռազմատենչ քաղաքականություն՝ զինելով Հայաստանին, խրախուսում է ռևանշիստական ուժերը Հայաստանում, հող է նախապատրաստում մեր տարածաշրջանում նոր պատերազմներ սանձազերծելու համար», - հայտարարել է Ադրբեջանի պետության ղեկավարը 2023 թվականի նոյեմբերին՝ Բաքվի նախաձեռնող  խմբի կողմից կազմակերպված «Ապագաղութացում. կանանց իրավունքների և հնարավորությունների ընդլայնում» թեմայով միջոցառման մասնակիցներին ուղղված իր ելույթում։
 
Այսպիսով, միանգամայն ակնհայտ է, որ հատկապես Ֆրանսիան է կրում պատասխանատվություն տարածաշրջանում ցանկացած սրման համար։ Եվ այն, որ այդ երկրի ռազմավարական ակնարկում ընդգծվում է, որ Բաքվի և Երևանի միջև հակամարտություն է հասունանում, մինչդեռ կողմերը իրականում մեկ քայլ են հեռու խաղաղ պայմանագրի ստորագրումից, հիմք է տալիս ասելու, որ Փարիզը չի հրաժարվի լարվածության հերթական ճգնաժամ հրահրելու իր փորձերից, նույնիսկ եթե այդ առճակատումը Հայաստանի համար ավարտվի լիակատար աղետով։