Օրվա հրատապ խնդիրների մասին Սամիթ Ալիևի «Անհարմար ճշմարտությունը»

Եվրանեսթի խորհրդարանական վեհաժողովի բյուրոյի նիստում մեր հայ հարևանիկները փորձեցին առաջ քաշել մի բանաձև, որը Ադրբեջանին դատապարտում, կոչ է անում, նույնիսկ Բաքվից պահանջում է ազատ արձակել ինչ-որ հայ «բանտարկված ռազմագերիների»։ Որոնք մեզ մոտ չկան։ Այլ կան առանձնապես ծանր հանցագործությունների համար դատապարտվածներ։ Սրանք դիվերսանտներ են, ովքեր բռնվել են 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի համաձայնագրի ստորագրումից հետո։

Հանցագործները խիստ պատժված են։ Սա կոչվում է մանկավարժություն: Որպես խրատ։ Սա պետք է ծառայի որպես լավ դաս և հիշեցում։ Մի խոսքով, այդ Եվրանեսթը բանաձևը չընդունեց։ Հարևանները սկսել են ձանձրացնել նույնիսկ եվրոպացիներին՝ չնայած ֆրանսիացի ժանդարմներին և գերմանացի ոստիկաններին, որոնք քայլելու են այն սահմանի երկայնքով, որը մինչև հիմա գոյություն չունի։ Դե, հարեւանների ուրախությունը այս առնչությամբ հասկանալի է։

Բայց ես նրանց տեղը կմտածեի. ինչով են նրանք վճարելու եվրոպացիներին, և դրան ինչպես կարձագանքի Ռուսաստանը։ Ռուսաստանի արձագանքը ես կարող եմ նույնիսկ կանխատեսել, ամենայն հավանականությամբ, դա կլինի այսպես.

Իսկ Մյունխենում Հայաստանի վարչապետը նորից է աչքի ընկել։ Երբ խոսակցությունը վերաբերվեց Ղարաբաղի ավերված մզկիթներին՝ Հայաստանի ղեկավարը ավելի լավ բան չգտավ, քան այդ ավերածությունները վերագրել խորհրդային ժամանակաշրջանին, երբ հազարավոր մզկիթներ և եկեղեցիներ են ավերվել ինչպես Ադրբեջանում, այնպես էլ Հայաստանում։ «Ղարաբաղի հայերը պատասխանատու չեն այդ ավերածությունների համար»։ Մի խոսքով, հասավ արյունոտ Ստալինին, պարզվում է որ փառք Աստծո, կա ում վրա բարդել մեղքը։ Խիղճ ընդհանրապես ունե՞ք։ Վախ, Պարամոշա, Պարամոշա ...

Փաշինյանին, իհարկե, չես նախանձի։ Մի կողմից, նրան, այո և Հայաստանում ապրող հայերին ձանձրացրել է՝ կերակրել Ղարաբաղում ավազակախմբի մնացորդներին՝ դա ամենահամեստ հաշվարկներով տարեկան ավելի քան երեք հարյուր հիսուն միլիոն դոլար է։ Այս գումարը կարող է օգտակար լինել հենց նրանց համար, խնդիրները՝ առանց այդ մնացորդների էլ շատ շատ է.

Ինքնուրույն մի կերպ դուրս կպրծներ, այլ ոչ թե ձրիակերներին պահեր։ Մյուս կողմից՝ Փաշինյանին անհանգստացնում է, դե, եթե կարելի է այսպես ասել՝ ռուսամետ տրամադրված վերնախավի մի մասը։ Ահա և նա մաքրում է այն, խուսափելու համար: Օրինակ, երեկ բերման է ենթարկվել գեներալ-մայոր Գրիգորի Խաչատուրովը։ Այդ նույն անձը, ով ղեկավարում էր Հայաստանի Զինված ուժերի 3-րդ բանակային կորպուսը։ Այո, այդ նույն կորպուսը, որը պատասխանատու է 2020 թվականի հուլիսին Ադրբեջանի հետ սահմանին տեղի ունեցած իրադարձությունների և գեներալ-մայոր Փոլադ Հաշիմովի մահվան համար։ Այդ «հերոսին» մրցանակը ինքը կգտնի՝ առանց մեր օգնության։ Ցավալի է, իհարկե, բայց մեծ հաշվով ի՞նչ տարբերություն, եթե մինուս մեկ։

Ի դեպ, ԿԽՄԿ-ն արձագանքել է մեր արդար կշտամբանքներին։ Թեթևսոլիկ և խուսափողական։ Փորձել է հիվանդ գլխից առողջի վրա տեղափոխել. իբր, այդ մենք չենք հասկանում նրանց «չեզոքության և անկողմնակալության սկզբունքները, որոնք մնում են անբաժանելի իրենց մարդասիրական գործունեության մեջ»: Մեր պահանջների կենտրոնական կետը հանդիսանում է՝ ԿԽՄԿ-ի կողմից Խանքենդիում գտնվող իր գրասենյակի կառավարման կենտրոնը Երևանից Բաքվի ներկայացուցչություն փոխել չցանկանալը։ Ընդհանուր առմամբ դա մեր իրավունքն է։ Քանի որ դա մեր հողն է։ Իսկ ԿԽՄԿ-ն պնդում է, որ մենք ինչ-որ բան չենք հասկանում։

Այո մենք ամեն ինչ հիանալի հասկանում ենք։ Բավականաչափ տեսել ենք այդ երկակի չափանիշները, և կարծում եմ, որ մեր համապատասխան մարմիններին արժե մտածել Կարմիր Խաչի հետ փոխհարաբերությունները վերանայելու մասին. կա՛մ Խանքենդիի գրասենյակը ենթարկվում է Բաքվի ներկայացուցչությանը, կա՛մ.

Գիտելիքը միշտ ուժ է: Գուցե ես ինչ-որ կերպ և զարմացնեմ, բայց տգիտությունը նույնպես ուժ է հադիսանում։ Միայն եթե ձեր գիտելիքները՝ դա ձեր ուժն է, ապա ձեր տգիտությունը՝ անմիջապես վերածվում է ձեր թշնամու ուժի։ Ով է մեր թշնամին՝ մենք արդեն գիտենք։ Որովհետև սովորել ենք։ Գլխավորը՝ այդ գիտելիքները փոխանցել հաջորդ սերնդին։ Անմիջապես մանկապարտեզից սկսած։ Ոգեշնչել և բացատրել. ատել պետք չէ, պետք է պարզապես չմոռանալ, թե ում հետ գործ ունեք: Եվ բաժանեք տասի այն ամենը, ինչ ձեզ ասում են մեր հարևանները, և երբեք մի մոռացեք՝ ոչ 1905-ը, ոչ 1918-ը, ոչ Զանգեզուրից տեղահանությունը 40-ականների վերջից մինչև 50-ականների սկիզբը, ոչ 1988-ի մեր փախստականներին, ոչ էլ 1992-ի ցեղասպանությունը։