Ես «այո» չասացի, պարոն Ինչպես Հարիսը շնորհավորեց հայերին

Հայ ռևանշիստների փողոցում կրկին «տոն» է: Բանն այն է, որ ԱՄՆ նախագահի թեկնածու, գործող փոխնախագահ Քամալա Հարիսը ուղերձ է հղել Ամերիկայի հայ համայնքին Հայաստանի Անկախության օրվա կապակցությամբ։ Այս ուղերձում արտացոլված են լավագույն մաղթանքներ Հայաստանի Անկախության օրվա տոնակատարության կապակցությամբ, «որը նշանավորում է այն օրը, երբ հայ ժողովուրդը քվեարկեց Խորհրդային Միության կազմից դուրս գալու օգտին՝ ազատ, անկախ երկիր դառնալու համար»:

Նամակում Հարիսն իր հանձնառությունն է հայտնել Միացյալ Նահանգների և Հայաստանի միջև կապերի խորացմանն ու գործընկերության ամրապնդմանը։ «Միասին մենք կարող ենք կառուցել ավելի ապահով, ավելի արդար և ազատ աշխարհ», - հայտարարում է փոխնախագահը:

Ուղերձում նշվում է նաև, որ Հարիսը հավատարիմ է մնում Հայաստանի և նրա հարևանների միջև կայուն խաղաղությանը՝ հիմնված ինքնիշխանության, անկախության և տարածքային ամբողջականության հարգման վրա։

Ինչպես վաղուց է եղել դեմոկրատների շրջանում, չի մոռացվել 1915 թվականի իրադարձությունների թեման։ «Մենք երբեք չպետք է մոռանանք Հայոց ցեղասպանությունը, երբ 1,5 միլիոն հայեր տեղահանվեցին, սպանվեցին և ուղարկվեցին մահվան»,- գրել է Հարիսը իր ուղերձում։

Դե, սրանով արդեն վաղուց ոչ ոքի չես զարմացնի, բայց ինչո՞ւ են ուրախանում համաշխարհային հայության ներկայացուցիչները։

Բանն այն է, որ Հարիսի նամակը պարունակում է նաև հետևյալ տողերը. «Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված հայերի իրենց տները անվտանգ վերադառնալու իրավունքը կենսական նշանակություն ունի հայ ժողովրդի արժանապատվությունը և տարածաշրջանում կայունությունը վերականգնելու համար»:

Հայկական ճամբարում ցնծություն է, որ Հարիսն իբր իր դիրքորոշումն է արտահայտել «Ղարաբաղի հարցում»։ Բայց արդյո՞ք դա այդպես է: Այո, իհարկե, չափազանց անարդար է, որ Հարիսը այս հարցը բարձրացնում է Արևմտյան Ադրբեջանից երկու հարյուր հիսուն հազար մեր հայրենակիցներին իրենց տները վերադարձնելու հարցից առանձին։ Այո, տհաճ է, որ Սպիտակ տունը միտումնավոր անտեսում է այն փաստը, որ Բաքուն բազմիցս առաջարկել է հայերին մնալ որպես Ադրբեջանի քաղաքացի։ Նման հայտարարությունները, անկասկած, վնասում են ամերիկա-ադրբեջանական հարաբերություններին: Սակայն, անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել նաև հարցի մյուս կողմին։ Ավելի ուշադիր նայելով Հարիսի ուղերձին գալիս ես այն եզրակացության, որ շատ ավելի հետաքրքիր է ոչ թե այն, ինչ արտացոլված է ուղերձում, այլ այն, ինչ արտացոլված չէ:

Նախ, այս ուղերձը չի հրապարակվել ոչ Հարիսի պաշտոնական կայքում՝ KamalaHarris.com-ում, ոչ էլ նրա նախընտրական արշավի X սոցիալական ցանցի էջում: Այն հրապարակվել է հայկական տարբեր կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների կայքերում։ Եվ դա միանգամայն տրամաբանական է, քանի որ ուղերձի հասցեում գրված է. «Ամերիկայի հայ համայնքին»։ Այսինքն՝ Հարիսն այս հաղորդագրությունն ուղարկել է միայն հայկական կազմակերպություններին, որոնք էլ հրապարակել են այն։ Ստացվում է, որ Հարիսը, ինչ-ինչ պատճառներով, չի ցանկացել հրապարակել հաղորդագրությունն իր պաշտոնական էջերում, ինչը որոշակիորեն նվազեցնում է դրա քաղաքական նշանակությունը:

Ավելին, թեև վերոնշյալ նամակում Հարրիսի պաշտոնը նշվում է որպես «փոխնախագահ», այն չի տպագրվել Սպիտակ տան պաշտոնական բլանկի վրա: Փոխարենը փաստաթուղթը կրում է Հարիս-Ուոլզ (կլինի փոխնախագահ, եթե Հարիսը հաղթի ընտրություններում) ընտրական դաշինքի տարբերանշանը: Ավելին, նամակի ներքևում կա «Վճարվել է «Հարիս և նախագահներ» ընկերության կողմից» գրությամբ դրոշմակնիքի նման մի բան, ինչը շատ հստակ ցույց է տալիս, որ ուղերձն ուղարկվել է Դեմոկրատական կուսակցության նախընտրական շտաբի կողմից իրականացվող նախընտրական քարոզարշավի շրջանակներում:

Եվ վերջապես, Ղարաբաղ հայերի վերադարձի մասին տխրահռչակ հատվածում ոչինչ չի ասվում «անվերապահ վերադարձի» և տարատեսակ «միջազգային երաշխիքների» ու «ազատ պայմանների» մասին։ Բայց հենց այս կետերն են հայկական լոբբիի ներկայացուցիչները փորձում ներքաշել համաշխարհային լրատվական դաշտ և քաղաքական լեքսիկոն, հետապնդելով ղարաբաղյան տարածաշրջանի նկատմամբ Ադրբեջանի ինքնիշխանությունն ու իրավասությունը կասկածի տակ դնելու հեռահար նպատակ։

Հիշեցնենք, որ ԱՄՆ-ի արմատական հայկական կազմակերպությունները քննադատել են Հարիսին փոխնախագահի պաշտոնում Հայաստանին և նրա՝ մեր երկրի Ղարաբաղի շրջանում ձախողված նախագծին չաջակցելու համար։

Այո, իհարկե, ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի հարաբերությունները ժամանակակից շրջանում հեռու են անամպ լինելուց։ Մասնավորապես այն պատճառով, որ Վաշինգտոնը չի հրաժարվում Հայաստանին Հարավային Կովկասում որպես լարվածության պահպանման գործիք օգտագործելու փորձերից։ Միևնույն ժամանակ, դա չի նշանակում, որ Սպիտակ տունը պատրաստ է աջակցել հայկական լոբբիի ցանկացած նախաձեռնություն։ Դրա մասին վկայում է նաև Հարիսի շնորհավորական ուղերձը, որի ձևակերպումն ու բովանդակությունը ավելի շատ բնութագրում է այն որպես «հարգանքի ժեստ» հայ համայնքի նկատմամբ՝ հանուն նրա քվեների, այլ ոչ թե ցուցադրում նրա դիրքորոշումը հայ-ադրբեջանական կարգավորման հարցում։