Շների և պորուչիկի մասին Սամիթ Ալիևի «Անհարմար ճշմարտությունը»

«Հայաստանը չպետք է ստորագրի որևէ փաստաթուղթ, որը սահմանում է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը Ադրբեջանի կազմում»: Այս մասին ասվում է «Հայաքվե» նախաձեռնող խմբի տարածած հայտարարության մեջ։ Ընդհանրապես, «Հայաքվեն» հոյակապ անուն է, չե՞ք կարծում: Ես էլ եմ այդպես մտածում: Ակամա ուզում ես հանգ բռնեցնել, բայց ինձ շատ են խնդրել, որ դա չանեմ: Հանգավորելը նկատի ունեմ։ Հետաքրքիր մարդիկ են, նրանց ռևանշիստները նման են օպերետային թատրոնի չարագործներին, այն էլ ոչ լավ թատրոնի, օպերետն էլ որակյալ չես անվանի: Դժվար է կռահել, թե ինչ է կատարվում այս մարդկանց գլխում. Ֆիզուլին անվանում են «վարանդա», հետո Չայքենդը համարում են «գետաշեն», գյուղերից մեկն էլ կոչում են «агавно» (Աղավնո): Դե լավ, Աստված իրենց հետ, հարևանների անունների ու բուռն լեզվական երևակայության։

Ինչևէ, «հայաքվեականները» կամ «հայաքվեիստները», մի խոսքով «Հայաքվեի» մարդիկ՝ ակտիվիստները, կարծում են, որ Հայաստանը չպետք է ճանաչի ակնհայտ բաներ, որոնք գոյություն ունեն անկախ նրանից՝ որևէ մեկը ճանաչում է դրանք, թե ոչ։ Թեկուզ ամբողջ «Հայաքվեն», թեկուզ ամբողջ Հայաստանը։ Գիտեք, հին, շատ հին եգիպտացիները, եթե չեմ սխալվում, հետաքրքիր սովորույթ ունեին: Բերքահավաքի ժամանակ փարավոնն անձամբ ոսկե մանգաղով կտրում էր դաշտի առաջին խուրձը, բերում այն սյան մոտ, որը կանգնեցվել էր հեթանոսական ինչ-որ աստվածության պատվին և հանդիսավոր կերպով դնում խուրձը պատվանդանի մոտ: Համարվում էր, որ եթե փարավոնը դա չանի, հաջորդ տարի բերք չի լինի: Մշակութաբանության և ազգագրության տեսանկյունից սա բավականին հետաքրքիր սովորույթ է, բայց ագրոնոմիայի հետ կապ չունի։ Կարճ ասած, «Հայաքվեն» շուրթերը լիզելու է իր պնդումներով ու լացով, թե Հայաստանը պետք է, թե ոչ։

Գիտեք, օրերս շատ հետաքրքիր դեպք է տեղի ունեցել Գյումրիում: Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հեծանվով զբոսնելիս է եղել, երբ նրա և անվտանգության աշխատակիցների վրա շներ են հարձակվել։ Թափառող շների մի ամբողջ ոհմակ, և դա տեղի է ունեցել Սլոբոդկա թաղամասում։ Անգամ Հայաստանի վարչապետի տեսանյութում շան հաչոց է լսվում: Իմ կարծիքով, Հայաստանի վարչապետը քաղաքական սխալ թույլ տվեց, այն է, որ նա չցրեց շներին։ Ժամանակին չի ցրել: Եվ ես չեմ խոսում միայն այն շների մասին, որոնք հարձակվել են նրա վրա հեծանիվ քշելու ժամանակ, ես մի փոքր ավելի լայն եմ նայում: Գիտեք, այնպես չէ, որ ես հավատում եմ Փաշինյանին, ոչ, ես քաջ գիտակցում եմ, որ աշխարհում ոչ մի խաղաղ պայմանագիր չի երաշխավորում ձեր անվտանգությունը, ձեր անվտանգությունը երաշխավորված է բացառապես ձեր բանակի հզորությամբ։ Իրականությունն այն է, որ խաղաղության հասնում են ուժի դիրքերից, ինչպես ասում էր ընկեր Ռեյգանը, իսկ նա այն մարդն էր, ով հիանալի հասկանում էր, թե ինչ է խաղաղության պայմանագիրը և ինչպես է ուժի դիրքը նպաստում այս պայմանագրի շուտափույթ ստորագրմանը: Խաղաղ, իհարկե, խաղաղ, բայց ինչպե՞ս կարող էր այլ կերպ լինել։ Բայց հենց ուժի դիրքն է, որ խաղաղությունն անսասան է դարձնում։ Պետք է հույս դնել ոչ թե բարոյականության, այլ քաղաքական նպատակահարմարության վրա։ «Շահավետ - անշահավետ»: Տեսեք, սիրելի տղերք և հարգելի չափահաս ընկերներ, աշխարհն այնպես է կառուցված, որ ցանկացած խաղաղ պայմանագիր ընդամենն ընդմիջում է, ոչ ավելին: Հիմար մարդիկ օգտագործում են այս ընդմիջումը հանգստանալու համար, իսկ խելացիները՝ ավելի ուժեղանալու համար:

Այնպես որ, ես մի անգամ արդեն ասել եմ, որ Փաշինյանի վրա կարող են կրակել ցանկացած կողմից, և մի զարմացեք, ի դեպ, միայնակ ահաբեկիչը հաճախ կարող է ավելի հաջողակ լինել, քան մի ամբողջ կազմակերպություն, թեկուզ միայն այն պատճառով, որ դժվար է հետևել միայնակ ահաբեկչին: Նա չունի ընկերներ, ինչը նշանակում է, որ կազմակերպության անդամների մեջ հետախուզական գործակալ մտցնելու հավանականությունը մեծապես նվազում է։ Հա, Փաշինյանի մասին: Նրա վրա կարող են կրակել ռևանշիստները, ովքեր կարծում են, թե նա իբր դավաճանում է Հայաստանի ազգային շահերին... Դե, եթե Հայաստանի ազգային շահը հարևան երկրների նկատմամբ տարածքային պահանջների մեջ է, ապա այո։ Նրա վրա կարող են կրակել, չզարմանաք, և արևմտյանների ճամբարից, ովքեր կարծում են, որ նա շատ դանդաղ է շարժվում դեպի Արևմուտք, կարող են կրակել նաև ռուսամետ ճամբարից՝ դեպի Արևմուտք թեքվելու համար: Մի խոսքով, կարող են կրակել ցանկացած կողմից: Բայց անձամբ ինձ թվում է, որ Փաշինյանը շատ խորամանկ մարդ է, ուստի կասկած չունեմ, որ նրա հակառակորդների բոլոր ճամբարները լցոնված են իր իսկ գործակալներով։ Եվ այստեղից եզրակացություն. Ամենաաղմկոտներին արժեր ցրել։ «Հայաքվեն» ինքը դրանից միայն օգուտ կքաղեր. ավելի լավ է «Հայաքվեին» նվաստացնեն յուրայինները (այսինքն՝ Փաշինյանը) տանը, քան օտարները (այսինքն՝ մեր բանակը) և Եռաբլուր տանող ճանապարհին։

Մարիետա Շահինյանը բացարձակապես շունչ կտրող պատմություն ունի այն մասին, թե ինչպես շունը մթության մեջ չի ճանաչում իր տիրոջը, հարձակվում է խեղճ մարդու վրա և շատ ցավագին կծում նրան։ Տիրոջը նկատի ունեմ: Եվ հետո, լույսի ներքո, արդեն գիտակցելով ու ուշքի գալով, շունը սատկում է ամոթից։ Շքեղ սյուժե է, չէ՞։ Դե, այո, սա այլաբանություն է, և պետք չէ ամեն ինչ բառացիորեն ընդունել, Մարիետա Սերգեևնան, եթե անկեղծ լինեք, իհարկե, առանձնահատուկ գրող էր, և բավականին անսովոր մարդ, բայց միայն շատ, շատ չարամիտ մարդը կարող էր նրան անտաղանդ անվանել: Դե, կարծում եմ, իմ ակնարկն ավելի քան թափանցիկ է։

Հարգելի հարևաններ, չարժե ինձ մեղադրել հայատյացության և հակահայկական տրամադրություններ հրահրելու մեջ: Ես ոչ մի ֆոբիա չունեմ, ես հոգեպես շատ հավասարակշռված մարդ եմ, նույնիսկ զայրանում եմ միայն այն ժամանակ, երբ դա տեղին է թվում: Հրաժարվեք այս ռևանշիզմից և ես իմ սիրելի երեխաներին ու հարգելի չափահաս ընկերներին կպատմեմ, օրինակ, հետաքրքիր գրքերի մասին։ Իսկ հիմա ձեր մեղադրանքներն ու վիրավորանքները տեղին չեն։ Ամեն ինչ ստացվում է այնպես, ինչպես հայտնի անեկդոտում։ Մի օր պորուչիկ Ռժևսկին մոտենում է կոռնետ Օբոլենսկիին և ասում. «Կոռնետ, ես գեղեցիկ բանաստեղծություն եմ գրել, հիմա լսիր. «Օգտագործեք մարակույա, այն օգտակար է օրգանիզմի համար»: Կոռնետը հարցնում է՝ բա ո՞ւր է հանգը: Իսկ Ռժևսկին պատասխանում է նրան. «Դուք միշտ նույնն եք ասում, սկզբում ինձ դրդում եք հանգավորել, իսկ հետո բոլորին ասում, որ պորուչիկ Ռժևսկին գռեհիկ տղա է»: