Ռուսաստանը կրկին հարվածում է Ադրբեջանի շահերին «Շահեդներով» Օդեսում SOCAR-ի վրա հարձակումը՝ որպես Կրեմլի ագրեսիայի ազդանշան

Օգոստոսի 17-ին ռուսական բանակը կրկին գրոհեց Ուկրաինայի տարածքը անօդաչու թռչող սարքերով և հրթիռներով: Ուկրաինայի Զինված ուժերի տվյալներով՝ Օդեսայում թիրախավորված օբյեկտների թվում էին «Նովա Պոշտա» տերմինալը և ադրբեջանական SOCAR ընկերության նավթամբարը: Դա ուղիղ հարվածների շարք էր, որից հետո հզոր հրդեհ բռնկվեց: Հարվածների արդյունքում վնասվել են բացարձակապես բոլոր 17 ռեզերվուարները, պոմպակայանի շենքը, տեխնիկական շինությունները, ավերվել է ցանկապատը: Այս նավթամբարի պահեստավորման հզորությունը կազմում է ավելի քան 16 հազար խորանարդ մետր:

Հիշեցնենք, որ սա Ուկրաինայի տարածքում ադրբեջանական էներգետիկ օբյեկտների վրա առաջին հարձակումը չէ: Այսպես, 2025 թվականի օգոստոսի 7-ի լույս 8-ի գիշերը ռուսական զորքերը հարձակվեցին Ուկրաինայի Օդեսայի մարզում գտնվող ադրբեջանական SOCAR ընկերության նավթամբարի վրա: Ռուսաստանը SOCAR-ի նավթամբարի վրա ուղարկեց հինգ «Շահեդ» հարձակողական ԱԹՍ՝ հրդեհ առաջացնելով և վնասելով դիզելային խողովակաշարը: Ընկերության չորս աշխատակիցներ ծանր վիրավորվել են։ Ավելի վաղ հարձակման էր ենթարկվել Օրլովկայի մոտ գտնվող գազաբաշխիչ կայանը, որը Տրանսբալկանյան գազատարի առանցքային տարրն է, որի միջոցով ադրբեջանական գազը հունիսի 28-ին սկսել է հոսել դեպի Ուկրաինա։

Կասկած չկա, որ Մոսկվան շարունակում է անտեսել ոչ միայն Ալյասկայում վերջերս կայացած գագաթնաժողովը և միջազգային իրավունքը, այլև Ուկրաինայի տնտեսությանը ներգրավված երրորդ երկրների շահերը։ SOCAR-ը տարածաշրջանի խոշորագույն էներգետիկ ընկերություններից մեկն է, որը ակտիվորեն ներդրումներ է կատարում ուկրաինական ենթակառուցվածքների զարգացման մեջ։ Նրա օբյեկտի վրա հարձակումը ցույց է տալիս, որ Կրեմլը պատրաստ է վնասել Ադրբեջանի ենթակառուցվածքները արտասահմանում՝ անկախ հնարավոր քաղաքական հետևանքներից։ Փաստորեն, խոսքը այլևս միայն Ուկրաինայի դեմ ռազմական ագրեսիայի մասին չէ, այլև Ադրբեջանի վրա անուղղակի հարձակման մասին, որը հետևողականորեն կառուցում է անկախության և Եվրոպայի հետ էներգետիկ համագործակցության քաղաքականություն։

Բայց Բաքուն արդեն զգուշացրել էր, որ եթե Ռուսաստանը շարունակի իր ագրեսիվ քաղաքականությունը Ադրբեջանի շահերի նկատմամբ, ապա ադրբեջանական կողմը կսկսի դիտարկել Ուկրաինային իր զինանոցում գտնվող զինատեսակների մատակարարման հարցը։ Բացի այդ, Ադրբեջանը բազմիցս հայտարարել է, որ Մոսկվայի նման գործողությունները կարող են հանգեցնել երկկողմ հարաբերությունների վերանայման։ Օդեսայում SOCAR-ի վրա հարձակումը տագնապալի ազդանշան է, որը չի կարելի պատահական համարել: Կրեմլը ցույց է տալիս, որ պատրաստ է ուժային մեթոդներ կիրառել նույնիսկ այն դեպքերում, երբ տուժում են այն երկրների շահերը, որոնց հետ կապված է, այդ թվում՝ «Դաշնային փոխգործակցության հռչակագրով»:

Այսպիսով, Ռուսաստանը կորցնում է վստահության մնացորդները: Մանավանդ, որ վերջին ամիսներին Մոսկվայի և Բաքվի միջև հարաբերությունները դժվարին փուլ են ապրում: Մենք չենք մոռացել, որ Ռուսաստանը աջակցել է Հայաստանին Ղարաբաղի հարցում՝ փորձելով պահպանել իր ազդեցությունը Հարավային Կովկասում: Իսկ այժմ Ուկրաինայում SOCAR-ի օբյեկտների վրա հարվածները վերջնականապես հաստատում են, որ Մոսկվան վարում է ագրեսիվ քաղաքականություն՝ անտեսելով Ադրբեջանի շահերը:

Բաքվի համար սա հերթական հիշեցումն է այն մասին, որ երկրի ռազմավարական անվտանգությունը և տնտեսական զարգացումը պետք է հենվեն կապերի դիվերսիֆիկացման վրա, առաջին հերթին՝ Թուրքիայի, Եվրամիության և Միացյալ Նահանգների հետ:

Ակնհայտ է նաև, որ SOCAR-ի վրա հարձակումը միայն Ադրբեջանի հետ կապված ենթակառուցվածքների ոչնչացում չէ: Սա ազդանշան է. Ռուսաստանը պատրաստ է ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա ուկրաինական պատերազմի թատերաբեմի միջոցով՝ ցուցադրելով իր դժգոհությունը Բաքվի ակտիվ էներգետիկ համագործակցությունից Եվրոպայի և Ուկրաինայի հետ: Սակայն նման քայլերը միայն արագացնում են Ադրբեջանի ռազմավարական մերձեցման գործընթացը Արևմուտքի հետ՝ թուլացնելով Կրեմլի դիրքերը Հարավային Կովկասում։

Եզրափակելով՝ կցանկանայի ուշադրություն հրավիրել մեկ այլ կարևոր պահի վրա։ ԱՄՆ կատարած այցի ժամանակ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հարցազրույց տվեց ամերիկյան Fox News հեռուստաալիքին, որում, ի թիվս այլ բաների, խոսեց Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների և 2024 թվականի դեկտեմբերին AZAL-ի ինքնաթիռի խոցման մասին։ Պետության ղեկավարը նշեց, որ Ադրբեջանը սա չի համարում դիտավորյալ հարձակում։

«Մեր միակ պահանջը այս փաստի ճանաչումն էր, հանցագործության համար պատասխանատուների պատժումը և փոխհատուցման լրիվ վճարումը», - հավելեց նախագահ Իլհամ Ալիևը։

Սակայն, Ուկրաինայում SOCAR-ի ենթակառուցվածքների դեպքում մենք տեսնում ենք հենց Ռուսաստանի դիտավորյալ գործողությունները, որը այս ամսվա ընթացքում երկու անգամ դիտավորյալ հարվածել է ընկերության էներգետիկ օբյեկտներին։

Այսպիսով, Ռուսաստանի գործողությունները Ուկրաինայում դուրս են գալիս Կիևի հետ հակամարտության շրջանակից. դրանք վերածվում են երրորդ երկրների վրա ճնշման գործիքի։ Ադրբեջանի համար սա ևս մեկ ապացույց է, որ Մոսկվան մնում է անկայունության և սպառնալիքի գործոն տարածաշրջանում։