Նախագահ Ալիևի երկաթբետոնե փաստարկները Բաքվի ուղերձները Մոսկվային

Al Arabiya հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ուղիղ և օբյեկտիվ գնահատական տվեց ադրբեջանա-ռուսական հարաբերությունների ներկայիս վիճակին: Ադրբեջանական պետության ղեկավարի այս հայտարարություններում նկատելի են ինչպես ռուսական կողմի դեմ պնդումների հիմնավորվածությունը, այնպես էլ երկխոսության պատրաստակամությունը՝ բայց միայն հավասարության և արդարության հիման վրա:

Ինչպես հայտնի է, ադրբեջանա-ռուսական հարաբերությունների սառեցումը սկսվեց այն բանից հետո, երբ ՌԴ ՀՕՊ ուժերը անցյալ տարվա դեկտեմբերին խոցեցին Բաքվից Գրոզնի թռչող AZAL-ի ինքնաթիռը, որի հետևանքով զոհվեցին օդանավում գտնվող 67 հոգուց 38-ը:

«Ռուսական ուժերի կողմից ադրբեջանական քաղաքացիական ինքնաթիռի խոցումը և ռուս պաշտոնյաների արձագանքը միջադեպին մեծ հիասթափություն և դժգոհություն են առաջացնում Ադրբեջանում», - հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում ասաց Իլհամ Ալիևը։

Ադրբեջանի նախագահը նույն դիրքորոշումն է որդեգրել ողբերգության առաջին իսկ ժամերից, որի համար մեղքը Ռուսաստանը առայսօր փորձում է հերքել, չնայած այն հանգամանքին, որ ադրբեջանական կողմն ունի դրա բոլոր ապացույցները: Al Arabiya հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում պետության ղեկավարն անդրադարձավ նաև այս պահին։

«Կան ինքնաթիռի բեկորներ։ Ես անմիջապես խումբ ուղարկեցի այնտեղ։ Այն հեռու չէ։ Այստեղից ընդամենը քառասուն րոպեանոց թռիչք է։ Մեր խումբը անմիջապես ժամանեց վթարի վայր և նկարահանեց ամեն ինչ։ Կադրերը կարող եք գտնել ինտեռնետում։ Ամբողջ ֆյուզելաժը պատված էր բեկորներով։ Այն վնասվել էր ռուսական ՀՕՊ համակարգի կողմից», - ասաց Իլհամ Ալիևը՝ նշելով, որ «նախևառաջ, ինքնաթիռը ընդհանրապես չպետք է խոցվեր»։

Պետության ղեկավարի այս կարծիքը համահունչ է Չիկագոյի քաղաքացիական ավիացիայի մասին միջազգային կոնվենցիային (1944թ.), որում հստակ նշվում է, որ «յուրաքանչյուր պայմանավորվող պետություն ճանաչում է, որ պետք է զերծ մնալ թռիչքի մեջ գտնվող քաղաքացիական ինքնաթիռների դեմ զենքի կիրառումից, և որ կալանքի վերցվելու դեպքում չպետք է վտանգվեն ինքնաթիռում գտնվող անձանց կյանքը և ինքնաթիռի անվտանգությունը»։

Պետության ղեկավարը նաև հիշեցրեց, թե ինչպես է Ադրբեջանը վարվել, երբ Երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ ադրբեջանական կողմը պատահաբար խոցել է ռուսական ուղղաթիռ։

«...պատերազմի վերջին օրը՝ նոյեմբերի 9-ին, Ադրբեջանը պատահաբար խոցեց Ադրբեջանի սահմանին մոտեցած ռուսական մի ուղղաթիռ, որտեղ այն չպետք է լիներ։ Որովհետև 30 տարի շարունակ ռուսական ուղղաթիռները երբեք չեն մոտեցել Ադրբեջանի սահմանին Հայաստանի տարածքից։ Այն թռչում էր Հայաստանի կողմից։ Խփողների համար ակնհայտ էր, որ հայկական ուղղաթիռը պատրաստվում էր ներթափանցել մեր տարածք, և նրանք խոցեցին այն։ Անմիջապես, նույն օրը ես զանգահարեցի Ռուսաստանի նախագահին և ներողություն խնդրեցի։ Մենք անմիջապես փոխհատուցում վճարեցինք զոհված օդաչուների ընտանիքներին և Պաշտպանության նախարարությանը։ Մենք հետաքննություն սկսեցինք, և նրանք, ովքեր թույլ էին տվել այս ողբերգական սխալը, պատասխանատվության ենթարկվեցին։ Ռուսաստանի կողմից մենք նման բան չտեսանք։ Նոյեմբերի 9-ի այդ ողբերգական իրադարձությունը և մեր վարքագիծը մեզ հիմք են տալիս ակնկալելու նույն վերաբերմունքը Ադրբեջանի նկատմամբ, քանի որ երկու երկրներն էլ իրենց բարեկամներ են անվանում», - ասաց ադրբեջանական պետության ղեկավարը։

Սակայն, փոխադարձ հարգանքի շրջանակներում գործելու փոխարեն, Ռուսաստանում սկսվեց անհավանական մի բան։ Վերջին ամիսներին ռուսական քաղաքական հռետորաբանությունը և լրատվամիջոցները լի են Ադրբեջանի հասցեին սպառնալիքներով։ Պետդումայի պատգամավորներն ու հեռուստատեսային քարոզիչները իրենց թույլ են տալիս շանտաժի ենթարկել և վիրավորել մեր պետությանը։ Ավելին, Ռուսաստանում սկսվեցին բռնաճնշումներ ադրբեջանական սփյուռքի ներկայացուցիչների նկատմամբ, ասաց Իլհամ Ալիևը հարցազրույցում։

 «... Ռուսաստանում սկսվեցին այս անհիմն հարձակումներն ադրբեջանցիների վրա։ Երկու մարդ տանջամահ արվեց։ Իսկ ավելի ուշ տարածված պաշտոնական տեղեկատվության մեջ ասվում էր, որ նրանք մահացել են սրտի նոպայից։ Նույնիսկ եթե նրանք, ինչպես ասում են, 20 տարի առաջ հանցագործություն են կատարել, նրանք մարդիկ են։ Նրանց հետ չի կարելի այսպես վարվել։ Սա ի՞նչ վերաբերմունք է։ Նրանց թվում եղել են Ադրբեջանի քաղաքացիներ և Ռուսաստանի քաղաքացիներ՝ ադրբեջանական ծագումով։ Սա աննախադեպ արարք էր մեր ժողովրդի դեմ։ Մենք պատասխանատվություն չենք կրում հարաբերությունների վատթարացման համար։ Մենք արձագանքում ենք կառուցողական և օրինական, բայց երբեք չենք հանդուրժի մեր նկատմամբ ագրեսիայի կամ անհարգալից վերաբերմունքի որևէ նշան կամ դրսևորում», - հայտարարեց Ադրբեջանի նախագահը։

Իլհամ Ալիևի փաստարկները, ինչպես ասում են, երկաթբետոնե են, և դրանք հստակ ցույց են տալիս, որ Բաքուն չէ այս լարվածության պարույրի նախաձեռնողը, որն այսօր նկատվում է ադրբեջանա-ռուսական հարաբերություններում։

Սակայն ՌԴ-ն շարունակում է իր գիծը, և դրա վառ ապացույցն են Ուկրաինայի տարածքում ադրբեջանական էներգետիկ օբյեկտներին Ռուսաստանի հարվածները, որոնք նա բացատրում է որպես «ռազմական անհրաժեշտություն»։ Սակայն ցանկացած անկողմնակալ դիտորդ հասկանում է, որ սա Բաքվի վրա ճնշման ցուցադրություն է։ Իսկ սա, դասականի խոսքերով, ավելին է, քան հանցագործություն։ Սա սխալ է։

Ի վերջո, Ադրբեջանը միշտ կառուցել է հարաբերություններ այս կամ այն պետությունների հետ՝ հիմնվելով փոխադարձության սկզբունքի վրա։ Դրա օրինակը կարող է լինել, մասնավորապես, այն փաստը, որ չնայած ՌԴ բոլոր ապակառուցողական գործողություններն՝ անցյալ շաբաթ Աստրախանում տեղի ունեցավ Ռուս-ադրբեջանական տնտեսական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովի նիստ։ Միջոցառման արդյունքներով Միջկառավարական հանձնաժողովի համանախագահներ, փոխվարչապետներ Ալեքսեյ Օվերչուկը և Շահին Մուստաֆաևը ստորագրեցին արձանագրություն, որով հաստատեցին կառուցողական երկխոսությունը շարունակելու իրենց պատրաստակամությունը՝ ուղղված ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների ամրապնդմանը համագոր