Ադրբեջանին պետք է Զանգեզուրի միջանցքը և դրա համար Հայաստանի համաձայնությունը Երկրորդ պայմանից, սակայն կարող ենք հրաժարվել

«Եթե Ադրբեջանը ունի Իրանով դեպի Նախչըվան տանող այլընտրանքային ճանապարհ, ապա իմաստ չունի պնդել այսպես կոչված Զանգեզուրի միջանցք համար, սակայն Ադրբեջանի արտգործնախարարը պարզունակ հայտարարություններով փորձում է ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա և ձեռք բերել այդքան ցանկալի միջանցքը»: Այս կարծիքին են հայ փորձագետները։

«Խելացի» փորձագետը ճիշտ խոսքեր է ասում։ «Ձեռք բերել»։ Գաղափարն, ի դեպ, ուղղակի հրաշալի է, վստահ եմ, որ այն աշխույժ արձագանք կգտնի մեր ժողովրդի հոգում ու սրտում։ Միտք հղացրիք՝ հետո չբողոքեք: Մեր հարեւանների գործողություններն ընդհանրապես պետք է մեկնաբանել Դրոզդովի ձայնով։ Այդ նույն հաղորդավարի, ով,... այդ նույն հաղորդումն էր վարում։ Կամ «Առողջություն» ծրագրից հոգեբույժի ձայնով։ Այսինքն՝ վարքագիծը չես կարող խելամիտ անվանել, միայն բնազդներ։ Չնայած գոյատևման որոշ հմտություններ կան, ինչպես, օրինակ, կպչան ձկների մոտ: Բայց արի ու տես խնդիր կա՝ չկա մեկը, որին կպչես, ձեզ արդեն բոլորը լավ գիտեն։ Ձեզ քչերն են հավատում, քանի որ ձեզ լավ գիտեն շատ վատ կողմից։ Այնպես որ, մի զարմացեք համապատասխան վերաբերմունքի վրա։

Այստեղ սրահից ընկերները հարցեր են տալիս. իսկ ի՞նչ բան է հայ ռևանշիստները։ Դա մեր բանակի համար մակիվարա՞ է։ Դա միջազգային ահաբեկչության վարձկաննե՞ր են: Թե՞ նրանք իրենց՝ հայ ժողովրդի թշնամիներն են։ Ես այսպես կպատասխանեմ, ընկերնե՛ր. հայ ռևանշիստները՝ և՛ մեր բանակի համար մակիվար են, և՛ միջազգային ահաբեկչության վարձկաններ, և՛ իրենց՝ հայ ժողովրդի թշնամի են։ Եվ պետք չէ մեզ մեղադրել հայատյացության մեջ՝ այդ փուլը արդեն անցել է, հիմա մենք առաջնորդվում ենք բացառապես հաշվարկով, ձեռնատու կլինի՝ կթողնենք, իսկ եթե ձեռնտու չլինի՝ այնպես գործնական և առանց ավելորդ իրարանցումների կշարունակենք թշնամուն պատին սվաղել։ Ռացիոնալիզմը և քրեական օրենսգիրքը մեր ամեն ինչն են։ Բողոքներն անօգուտ են՝ մեղքի և պատժի միջոցով: Անջատողականությունը և ծայրահեղականությունը հանցավոր արարքներ են աշխարհի բոլոր երկրներում, այնպես որ պետք չէ նեղացած դեմք ցույց տալ։ Ձեզ կարեկցել, իհարկե, կարող են, բայց միայն խոսքերով։ Բայց մեզ մոտ, ճիշտն ասած, ձեր նվնվոցը միայն դրական էմոցիաներ է առաջացնում։ Եվ մենք չենք պատրաստվում թաքցնել մեր ուրախությունը, ընդհակառակը՝ շարունակելու ենք ուրախանալ։ Ձեր կողմից, հերթական անգամ խաղացվել է խաղը, և եթե գոնե մտավոր սաղմեր ունենայիք, ապա ամբողջ պատկերը ամբողջությամբ կդիտարկեիք։ Միգուցե այդ ժամանակ վերջապես հասկանայիք, որ ամբողջ Հայաստանը և մասնավորապես Զանգեզուրի միջանցքը ընդամենը խճանկարի մի փոքր մասն է։ Կգա Հիանալի Նոր աշխարհ, և Խաղը շատ ավելի լուրջ է, քան թվում է հայ փորձագետներին։ Ի՞նչ ինքնիշխանության մասին եք դուք ընդհանրապես խոսում, հարեւաններ։ Ձեր սահմանը Ռուսաստանի ԱԴԾ-ն է պահպանում։

Հայ փորձագետներն իրենց բոցաշունչ ելույթներում երբեմն խոսում են «թուրանովական միջանցքի» մասին։ Դե, նախ և առաջ, ոչ թե «թուրանովական», այլ «թուրանական», և երկրորդը՝ սատանան տանի, ինձ շատ է դուր գալիս այդ անվանումը։ Ինչու չէ՞։ Չափազանց օգտակար ընկերներ, «ինչը խոսք չէ՝ այն Ցիցերոնը թռավ լեզվից», այո, և ուղղակի հիասքանչ գաղափարներ են նետում։ Այդպիսիներին պետք է գնահատել և ներգրավել համատեղ աշխատանքում։ Բենզինը մերն է, և դուք էլ հարուստ երևակայություն ունեք։ Ես նույնիսկ կասեի բուռն, մենք կգտնենք, թե որտեղ տեղավորել էնտուզիաստին։

«Արդյո՞ք Բարբարոս պետության նախարարը Հայաստանի օգուտն է ուզում։ Իհարկե ոչ»,- նույնպես հայ փորձագետների մեջբերում է։ Իսկ ո՞վ է մեզ այստեղ մեղադրում բարբարոսության մեջ։ Նրանք, ովքեր գրեթե երեսուն տարի նստած են մեր օկուպացված տարածքներում ու նույնիսկ իրենց համար ոչինչ չեն վերանորոգել՝ նախընտրելով ավելի վատ ապրել, քան մեր անասունները գոմու՞մ են ապրում։ Նրանք, ովքեր Ադրբեջանի տարածքում վաթսուներեք մզկիթ են ոչնչացրել։ Այս թեմայով կարելի է երկար քննարկել։ Եվ մենք հիանալի հասկանում ենք, որ ցանկացած դեպքում, ցանկացած պարագաներում, համաշխարհային հանրության համակրանքը լինելու է Հայաստանի կողմը, բայց արի ու տես ժամանակները փոխվել են, և մենք թքած ունենք այդ համակրանքների վրա։

Ինչ վերաբերում է Զանգեզուրի միջանցքից Հայաստանի համար օգուտներին, ապա միջանցքից օգուտներն ամենաուղղակի են։ Սրա համար Հայաստանին ոչինչ չի պատահի։ Օրինակ՝ չի լինի Զանգեզուրի ազատագրման հատուկ օպերացիա, չի լինի (առայժմ) մինչև 1988 թվականը Զանգեզուրում ապրած ադրբեջանցիների համար ինքնավարություն։ Տեսնում եք, թե ինչքան լավ է: Եվ ամենակարևորը՝ արդար։ Առայժմ նստեք շրջափակման մեջ, իսկ այնտեղ կերևա։ Դուք արդեն հեռանում եք Լաչինից, և սա միայն սկիզբն է։ Կյանքը երկար է, իսկ երկրագունդը՝ կլոր, ժամանակին պետք չէր իրեն բանակցություններում այդքան լկտի պահել։ Չէ որ ձեզ առաջարկում էին՝ և՛ մշակութային ինքնավարություն, և՛ տնտեսական ինտեգրում, և՛ մասնակցություն նախագծերին: Բայց չէ, համառում էիք, ծիծաղում էիք մեր դեմքին, ծաղրանքով ժպտում էիք։ Բայց մենք երկար ժամանակով ջնջեցինք ձեր դեմքից ժպիտը։ Հաջորդ անգամ մենք կջնջենք ոչ միայն դա։ Չէ որ մենք քոչվորներ ենք, իսկ դուք մեզ տուրք եք պարտական։ Երեսուն երկար տարիների դիմաց:

Մեզ հետ զրույցները պետք է քաղաքավարի անցկացնել, այլապես շուրջբոլորը սխալ դուրս կգաք և դեռ պարտք կմնաք։ Մեր արտաքին գործերի նախարարը խելացի, կիրթ, զուսպ մարդ է։ Գումարած, հարգանքի տուրք եմ մատուցում նրա կոռեկտությանը, որը, հաշվի առնելով նրա խոսքերը ամրապնդող ռազմական ուժը, ուղղակի սահմաններից դուրս է։ Ես նրա փոխարեմ բոլորովին ուրիշ ձևով կխոսեի, բայց հենց դրա համար էլ ինձ չեն ընդունում որպես դիվանագետ և այլևս չեն հրավիրում երեխաների ցերեկույթներ կազմակերպելու։ Իսկ եթե չեք ուզում լսել մեր արտաքին գործերի նախարարության ուսմունքները, ապա ստիպված կլինեք լսել մեր Պնախարարության դիրեկտիվ ցուցումները և անմիջական հրահանգները, որոնք, եթե իմ կամքով լիներ, կվերանվանվեին Զգուշացման Հարկադրման, և պատժման նախարարություն։ Կամ, ընդհանրապես, ԱԹՍ-ի, ՀԿՌՀ-ի և հատուկ նշանակության ջոկատի մի մասը կհանձնեին Ադրբեջանի կրթության նախարարության տնօրինությանը։ Դաստիարակչական գործունեություն ծավալելու և խելամիտ, բարի, հավերժ սերմանելու համար՝ այն ամենը, ինչ այդքան պակասում է մեր լկտի հարևաններին։ Իսկ մեր լիակատար երջանկության համար (համենայն դեպս առայժմ) չի բվականացնում հատկապես Զանգեզուրի միջանցքը։ Եվ մենք այն կստանանք: Հայաստանի համաձայնությամբ, թե առանց դրա։ Բայց բարի համաձայնությամբ, իհարկե, ավելի լավ կլինի։ Սրտանց խորհուրդ եմ տալիս չհամառել։