Երեւանը երազում է Ռուսաստանին ներքաշել Ադրբեջանի հետ պատերազմի մեջ Փաշինյանի՝ «La Repubblica»-ի հարցազրույցի արձագանքները

Հայաստանի վարչապետը «La Repubblica»-ի իտալական պարբերականին տված հարցազրույցում ասել է, որ անվտանգության ոլորտում Հայաստանի միայն մեկ երկրից՝ Ռուսաստանից կախվածությունը եղել է «ռազմավարական սխալ»։ Նիկոլ Փաշինյանը քննադատության է ենթարկել նաև ՌԽՔ-ին (ռուսական խաղաղապահ քանակակազմը Ադրբեջանի ղարաբաղյան տարածաշրջանում), հայտարարելով, որ նա «չի կատարում իր խնդիրը»։

«Հայաստանի անվտանգության ճարտարապետությունը 99,999%-ով կապված է եղել Ռուսաստանի հետ, այդ թվում նաև զենքի և զինամթերքի ձեռքբերման ոլորտում։ Բայց այսօր, երբ Ռուսաստանը ինքը ունի զենքի և զինամթերքի կարիք, հասկանալի է, որ եթե նույնիսկ ցանկանար, չէր կարողանա ապահովել Հայաստանի անվտանգության ոլորտի պահանջները»,- ասել է Փաշինյանը՝ հավելելով, որ «Հայաստանը ճաշակել է իր ռազմավարական սխալի դառը պտուղները և միայն հիմա է փորձում դիվերսիֆիկացնել ռազմավարությունը անվտանգության ոլորտում»։

Ամենայն հավանականությամբ, նկատի են առնվում Հայաստանի քաղաքական գործիչների արևմտամետ հայտարարությունները։ Փաշինյանի իշխանությունը ցուցադրում է արևմտամետ կուրս, բայց, հիմնականում խոսքով, քանի որ Մոսկվան մնում է Երևանի գլխավոր ռազմական և տնտեսական դաշնակիցը։ Սակայն, արևմտամետ հռետորաբանությունը Հայաստանին բերում է որոշ լրացուցիչ բոնուսներ Արևմուտքում` Ադրբեջանի քաղաքականության վերաբերյալ ֆրանսիացի դիվանագետների և ԱՄՆ-ի Պետդեպարտամենտի քննադատական արտահայտությունների տեսքով:

Բայց Հայաստանը չի սահմանափակվում արևմտամետ հայտարարություններով։ Այսպիսով, նա փորձում է աշխատել Հնդկաստանի հետ գործընկերության բարելավման վրա։ Ներկայումս Նյու Դելին Հայաստանին վաճառում է 155-մմ հրանոթներ, որոնք հանդիսանում են ֆրանսիական հեռահար «Կեսար» հրացանի կրկնօրինակը, հրթիռային համակարգեր և սպառազինության այլ տեսակներ՝ սա հնդկական պատասխանն է թուրք-պակիստանյան դաշինքի հետ Ադրբեջանի համագործակցությանը: Հնդկաստանը նման քաղաքականությունը դիտարկում է որպես Պակիստանին հակազդելու միջոց։ Դա հզոր զենք է, բայց ներկա ժամանակ այն լիովին անբավարար է, որպեսզի փոխել ուժերի հարաբերակցությունը ճակատում, որտեղ Ադրբեջանի ԶՈՒ-րը գերակշռում են 44-օրյա պատերազմում Հայաստանի ԶՈՒ-ի ջախջախումից հետո։

Բացի այդ, Հայաստանը ձգտում է ավելի սերտ համագործակցության Իրանի հետ, որը նրան աջակցում է այն պատճառով, որ վախենում է Հարավային Կովկասում ադրբեջանա-թուրքական դաշինքի ամրապնդումից։ Թեհրանը հայտարարել է, որ Ադրբեջանի մտադրությունը՝ բացել Զանգեզուրի տրանսպորտային միջանցքը Հայաստանի տարածքով, միջանցք, որը թույլ կտար մայրցամաքային Ադրբեջանը կապել Նախչըվանի և Թուրքիայի հետ՝ Իրանի համար հանդիսանում է կարմիր գիծ։ Ներկա ժամանակ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև ցամաքային կապերն իրականացվում են Իրանի տարածքով, ինչը վերջինիս թույլ է տալիս պահպանել որոշակի լրացուցիչ ազդեցություն տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացների վրա։

Դիվերսիֆիկացիայի, այսինքն Հայաստանի բազմավեկտոր քաղաքականության մասին խոսակցությունները անցկացվում են մի քանի տասնամյակ, բայց միայն այսօր է այն որոշակի իմաստ ստանում։ Հայաստանը կապեր է պահպանում Ռուսաստանի հետ, մնում է որպես նրա ռազմական դաշնակից, բայց միաժամանակ փորձում է ամրապնդել համագործակցությունը Իրանի, Հնդկաստանի և Արևմուտքի հետ։ Սա պարադոքսալ հավասարակշռություն է կոպտախաղության եզրին, քանի որ Երևանի երկու հիմնական ռազմական գործընկերները՝ Մոսկվան և Թեհրանը՝ Արևմուտքի հակառակորդներն են: Այնուամենայնիվ, ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան դիվանագիտական աջակցություն են ցուցաբերում Հայաստանին։ Եվ եթե Ֆրանսիան ներքաշված է Միջերկրական ծովում Թուրքիայի հետ առճակատման մեջ, և, հետևաբար, նրա դիրքորոշումն ունի առնվազն որոշ ռացիոնալ պատճառներ, ապա Բայդենի վարչակազմի գործողություներում դժվար է առաջին հայացքից տրամաբանություն հայտնաբերել։

Սակայն, արժե ուշադրություն դարձնել Ղարաբաղում ռուսական քաղաքականության քննադատության վրա՝ Փաշինյանը ասում է, որ այնտեղ ռուս զինվորականները «չեն կատարում իրենց խնդիրները», որ ռուսական խաղաղապահ ուժերը «չեն կատարում իրենց առաքելությունը Եռակողմ հայտարարության համաձայն»։ Եվ այնուհետև. «Պատճառներ կարող են լինել երկուսը. կա՛մ Ռուսաստանի Դաշնությունը չի կարող, կա՛մ չի ցանկանում պահպանել վերահսկողություն Լաչինի միջանցքի վրա։ Երկուսն էլ, մեր կարծիքով, խնդրահարույց են»։

Ադրբեջանի զինված ուժերը, ունենալելով ճնշող գերազանցության, արդեն վաղուց կմտնեին Խանքենդի, եթե չլինեին ռուսական զորքերը։ Ամենայն հավանականությամբ, սա այն առավելագույնն է, ինչ Ռուսաստանը պատրաստ է ներկա ժամանակ տալ Հայաստանին։ Իսկ ի՞նչ կցանկանար Հայաստանը։ Իրերն իրենց անուններով կոչելով, այսինքն դիվանագիտական լեզվից թարգմանելով սովորական լեզվի՝ Հայաստանի ղեկավարության խոսքերը նշանակում են. «Մենք ցանկանում ենք, որ Ռուսաստանը հեռացնի ադրբեջանական անցակետը Լաչինի ճանապարհին, այսինքն, որպեսզի նա մեզ համար կռվի Ղարաբաղում, որպեսզի նա պատերազմ սկսի Ադրբեջանի հետ։ Իսկ եթե ոչ, մենք սերտ կապեր կստեղծենք Ռուսաստանի հակառակորդների հետ»։

Քանի որ Բաքվի և Անկարայի միջև կա Շուշայի հռչակագրի վրա հիմնված ռազմաքաղաքական դաշինք, ապա դա նշանակում է, որ Հայաստանը կցանկանար Ռուսաստանին ներքաշել ռուս-թուրքական պատերազմի մեջ։ Այն փաստը, որ Ռուսաստանը չի ներքաշվում դրանում, դա նյարդայնացնում է Երևանին։ Ինչի մասին և Փաշինյանը չի զլացել հրապարակայնորեն հայտարարել իտալական թերթերից մեկին տված հարցազրույցում։