«Հայաքվեյի» բենզինային հիստերիան Ռևանշիստները նորից կռվում են իրականության հետ

Այսպես կոչված «Հայաքվե» քաղաքացիական նախաձեռնությունը իր մասին հիշեցրել է հերթական անհեթեթ արարքով՝ Հայաստանի քաղաքացիներին կոչ անելով բոյկոտել Ադրբեջանից ներմուծված վառելիք վաճառող բենզալցակայանները, և «չմասնակցել այն գործընթացներին, որոնք կարող են վնաս հասցնել երկրի անվտանգությանը»։ Ինչպես տեսնում ենք, ձևակերպումը աղաղակող է, գրեթե ապոկալիպտիկ։ Բայց, ինչպես հաճախ է պատահում, պաթոսային ճակատի հետևում թաքնված է խուլ դատարկություն։
 
Հատկապես ինչպիսի «գործընթացներ» կարող են տեղի ունենալ հայկական մեքենան ադրբեջանական բենզինով լիցքավորելու պահին՝ նախաձեռնության ներկայացուցիչները, ինքնին հասկանալի է, չեն ճշտել։ Ըստ երևույթին, նրանք ենթադրում են, որ ադրբեջանական վառելիքի հետ բենզինաբաքի հանդիպման ինքնին փաստը՝ արդեն կրում է որոշակի գոյաբանական սպառնալիք հայկական պետականության համար։
 
Փաստարկների փոխարեն՝ նրանք անում են միայն անբովանդակ հայտարարություններ, ինչպես օրինակ՝ Հայաստանի իշխանությունները ադրբեջանական բենզինի ներմուծումը ներկայացնում են որպես խաղաղության օրակարգի նվաճում, մինչդեռ իրականությունը բոլորովին այլ է։ Հատկապես ինչպիսի այլ բան է՝ անհասկանալի է, քանի որ պատասխանը կրկին լռությունն է, փոխարենը, վարորդներին կոչ է արվում «քաղաքացիական պատասխանատվություն դրսևորել» և խուսափել «RAN Oil»-ի այն բենզալցակայաններից, որտեղ իրացվում է ադրբեջանական վառելիք։
 
Անկեղծ ասած, այս ամենը հիշեցնում է խորհրդային ժամանակաշրջանի կարգախոսը. «Ով հագնում է «Ադիդաս» ապրանքանիշը՝  նա վաղը կվաճառի հայրենիքը»։ Դրանով հանդերձ ադիդասի ապրանքը ԽՍՀՄ-ում բոլորի երազանք էր, այդ թվում նաև նրանց, ովքեր հրապարակավ կշտամբում էին դրանք կրողներին։ Այնպես որ, եթե մի կողմ դնենք քաղաքական կեղծափայլը, ապա ներկայիս իրավիճակը նույնպես միանգամայն պարզ տեսք ունի։ Հայաստանի քաղաքացիներին փաստորեն առաջարկում են կամավոր հրաժարվել առավել որակյալ վառելիքից՝ ավելի թանկ և հաճախ ցածրորակ տարբերակների օգտին։
 
Օրինաչափ հարց է ծագում. ««Հայաքվեյում» ու՞մ տեղ են դնում սեփական քաղաքացիներին՝ գիտակից մարդկանց թե՞ նրանց տեղ, ովքեր պատրաստ են ի վնաս իրենց հետևել ցանկացած անհեթեթ կոչին»։ Այս դեպքը հերթական անգամ ցույց է տալիս, որ երբեմն ավելի դժվար է գտնել ոչ թե սև կատու մութ սենյակում, այլ տարրական առողջ բանականություն նման բնույթի քաղաքական նախաձեռնություններում։
 
Սակայն, «Հայաքվեյից» այլ բան ակնկալելը կլիներ միամտության գագաթնակետ։ Այս նախաձեռնությունը հայկական քաղաքական ասպարեզում ի հայտ է եկել 2023 թվականի ամռանը, այն ժամանակահատվածում, երբ երկրի իստեբլիշմենտի մի մասը ապրում էր ռևանշի պատրանքներով և իրականության ժխտմամբ։ Պատահական չէ, որ այդ ժամանակ դրա ստեղծմանը հրապարակավ աջակցողներից մեկը Հայաստանի նախկին պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանն էր, այդ նույնը, ով մի ժամանակ Ադրբեջանի ժամանակավորապես օկուպացված տարածքներում պաշտպանության գիծը անվանել էր իր անունով՝ գիծ, որը  ադրբեջանական բանակի կողմից ճեղքվեց 2020 թվականի աշնանը՝ Հայրենական պատերազմի առաջին օրերին: Ի դեպ, ինքնին Հայաստանում Օհանյանին համարում են կոռումպացված և Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմում պարտության հիմնական մեղավորներից մեկը: Սակայն հենց նման գործիչներն են դառնում՝ անցյալում մնացած և հստակորեն նավթալինի հոտ տվող նախաձեռնությունների խորհրդանշական «կնքահայրեր»:
 
Ավելի ցայտուն էր՝ այն ժամանակ «Հայաքվե»-ին աջակցությունը օլիգարխ և անջատողական Ռուբեն Վարդանյանի կողմից, որը այժմ սպասում է Բաքվի դատարանում դատավճռի: 2023 թվականին նա ակտիվորեն ներկայանում էր որպես ղարաբաղյան խունտայի առաջնորդներից մեկը՝ պարբերաբար ամպագոռգոռ հայտարարություններ անելով՝ «արցախ» կոչվող նախագծի «հավերժության» մասին: Այսօր Ռուբեն Կառլենովիչը ակնհայտորեն «Հայաքվեյի» ժամանակը չունի՝ նա բախվել է դաժան իրականության հետ. նրան ազատելու համար պաշտոնական Բաքվի վրա ճնշում գործադնելու բոլոր արտաքին փորձերը ապարդյուն դուրս եկան, իսկ քաղաքական ֆանտազիաները՝ կարճատև։
 
Այստեղ անմիջապես մտքիս է գալիս մեկ այլ բնորոշ դրվագ. «Հայաքվեյի» կողմից առաջադրված առաջին առաջարկներից մեկը եղել է՝ Հայաստանում «օրենք ընդունել, որը նախատեսում է քրեական պատասխանատվություն՝ Ղարաբաղի տարածաշրջանի որպես Ադրբեջանի մաս ճանաչելու համար»: Այս հայտարարությունն հնչել է 2023 թվականի ամռանը, իսկ սեպտեմբերին Ղարաբաղում անցկացվել է մեկօրյա հակաահաբեկչական գործողություն, որի արդյունքում մեր երկրի տարածքային ամբողջականությունը լիովին վերականգնվել է, իսկ ղարաբաղյան խունտայի առաջնորդները, ներառյալ Վարդանյանը, ձերբակալվել և տեղափոխվել են Բաքու: Պատմությունը ամեն ինչ իր տեղը դրեց՝ ընդ որում առանց հետագա ավելորդ քննարկումների և վերջնագրերի։ Եվ հիմա «Հայաքվեն» նորից փորձում է հայտարարել իր մասին՝ այս անգամ բենզինի փոխանցման ատրճանակների և բոյկոտի կոչերի միջոցով։
 
Եվ այստեղ կցանկանայի նշել մի շարք փաստեր։ Նախօրեին Վոլգոգրադի մարզի Գմելինսկայա կայարանից Հայաստան է ուղարկվել հացահատիկով բեռնված ութ վագոն, որոնք անցել են Ադրբեջանի տարածքով, իսկ մինչև այս տարվա վերջը նախատեսվում է ուղարկել մոտավորապես երեսուն վագոն, որը համարժեք է ավելի քան երկու հազար տոննա հացահատիկի։ Մինչ այդ, Ադրբեջանի տարածքով հարևան երկիր է մատակարարվել Ղազախստանից հացահատիկը։ Եվ սրանք՝ պարզապես տարանցիկ և լոգիստիկ մանրամասներ չեն։ Խոսքը պատմական նախադեպի մասին է. Ադրբեջանի միջոցով Հայաստան բեռների տարանցումը հնարավոր է դարձել՝ 1990-ականների սկզբից ի վեր առաջին անգամ, ինչը հանդիսանում է Ադրբեջանի  պետության ղեկավարի որոշման արդյունքը։
 
Այս ամենը հստակ ցույց է տալիս Հարավային Կովկասի նոր իրականությունը, որտեղ Ադրբեջանի Հանրապետությունը հաստատվում է՝ որպես Եվրասիայի տրանսպորտային և լոգիստիկական կարևոր հանգույց։ Եվ հիմա ի՞նչ՝ «Հայաքվեն» կոչ կանի՞ բոյկոտել Ռուսաստանի և ղազախական հացահատիկը, որը Հայաստան է առաքվում Ադրբեջանի տարածքով։ Սկզբունքորեն, տեսականորեն նման անհեթեթ քայլն էլ հնարավոր է՝ ռևանշիստական շրջանակների հիմարությունը, ինչպես փորձը ցույց է տալիս, սահմաններ չունի։ Սակայն ուզում եմ հավատալ, որ Հայաստանում ողջամիտ մարդիկ այնուամենայնիվ ավելի շատ են, ուստի «Հայաքվեյի» հերթական կոչերը կընդունվեն այնպես, ինչպես արժանի են, այսինքն՝ հեգնանքով, սկեպտիցիզմով և որպես անխուսափելի իրականության դեմ պատերազմելու փորձ։