Ռևանշիստների կեղծ թվաբանությունը Ո՞վ է հրահրում հայ հասարակությանը

2025 թվականի օգոստոսի 8-ին ձեռք բերված վաշինգտոնյան համաձայնագրերը, որոնց հետո հայ-ադրբեջանական խաղաղ գործընթացը դուրս եկավ վերջնական փուլ՝ պաշտոնական Երևանին դրեցին՝ Բաքվի խաղաղության օրակարգի հիմնական պահանջները կատարելու ուղու վրա։ Այսպես, Հայաստանը դե յուրե համաձայնվեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարմանը, որը դեկտեմբերի 1-ին պաշտոնապես դադարեց գոյություն ունենալ։ Բացի այդ, Հայաստանի իշխանությունները նախատեսել են անցկացնել ազգային հանրաքվե երկրի սահմանադրության հարցով, որը ներկայումս պարունակում է տարածքային պահանջներ Ադրբեջանի նկատմամբ։
 
Անցյալ շաբաթ Բեռլինում Միջազգային հարաբերությունների գերմանական ասոցիացիայում կայացած հանդիպման ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, պատասխանելով հարցին այն մասին, թե արդյոք նա պլանավորում է փոփոխություններ կատարել իր երկրի հիմնական օրենքում, նշել է, որ հենց սահմանադրությունն է դիտարկվում որպես Բաքվի հետ խաղաղ պայմանագիր կնքելու հիմնական խոչընդոտը։
 
«...մեր սահմանադրությունում կա մի դրույթ, որի համաձայն, վավերացված միջազգային փաստաթղթերը գերագույն իրավական ուժ ունեն ներպետական օրենսդրության նկատմամբ։ Պատկերացնենք, որ խաղաղ պայմանագիրը ստորագրվում է, և դրանից հետո մենք պետք է այն ներկայացնենք Սահմանադրական դատարան՝ մեր սահմանադրության հետ համապատասխանելը ստուգելու համար։ Եթե մեր Սահմանադրական դատարանը որոշի, որ այն լիովին համապատասխանում է մեր սահմանադրությանը, ապա դրա հաստատման համար որևէ խոչընդոտ չի լինի, և հաստատվելուց հետո՝ մեր սահմանադրությանը համապատասխան այն գերագույն իրավական ուժ կունենա մեր երկրում։ Ես հստակ հայտարարել եմ, որ եթե մեր Սահմանադրական դատարանը որոշի, որ այն չի համապատասխանում մեր սահմանադրությանը, ապա ես անձամբ կնախաձեռնեմ սահմանադրական փոփոխություններ», - ասել է նա։
 
Այսպիսով, վարչապետը փաստորեն կրկնել է այն թեզը, որը նա հնչեցրել է Վաշինգտոնում կայացած հանդիպումից հետո։ Այն ժամանակ, լրագրողների հետ զրույցում նա ընդգծեց, որ Հայաստանի սահմանադրության մեջ անհրաժեշտ փոփոխությունները կկատարվեն անկախ երկրի Սահմանադրական դատարանի որոշումից. «Եթե վավերացման գործընթացի ընթացքում մեր Սահմանադրական դատարանը որոշի, որ Ադրբեջանի հետ այժմ նախաստորագրված խաղաղ պայմանագիրը և հետագայում դրա ստորագրման դեպքում այն լինի հակասահմանադրական՝ ես անձամբ կնախաձեռնեմ սահմանադրական փոփոխություններ»։
 
Այստեղ հարկ է նշել, որ Հայաստանի վարչապետը այս ուղերձը բացահայտ ուղղել է Սահմանադրական դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանին, ով ավելի վաղ «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում պնդել է, որ Հայաստանի Հիմնական օրենքը իբր տարածքային պահանջներ չի պարունակում ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև որևէ այլ երկրի նկատմամբ, և նույնիսկ Բաքվի մեղադրանքները անվանել էր «կեղծ»։
 
Սակայն, ինչպես տեսնում ենք, Հայաստանի ղեկավարը այս հարցում այլ դիրքորոշում ունի։ Առավել ևս, լրագրողների հետ վերջերս կայացած զրույցում Փաշինյանն ասել է, որ Հայաստանը չի կարողանա տարածքային պահանջներ ներկայացնել Ադրբեջանի նկատմամբ, նույնիսկ եթե դա ցանկանա։
 
 «Ինչո՞ւ։ Որովհետև խաղաղ պայմանագրի նախագծի առաջին կետում, որն արդեն հանդիսանում է հանրային փաստաթուղթ՝ նշված է, որ ելնելով այն փաստից, որ խորհրդային հանրապետությունների վարչական սահմանները վերածվել են  պետական սահմանների՝ կողմերը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, ինքնիշխանությունը և քաղաքական անկախությունը։ Երկրորդ կետում ասվում է, որ այս հիմքով կողմերը միմյանց նկատմամբ չունեն   տարածքային պահանջներ և պարտավորվում են ապագայում նույնպես որևէ տարածքային պահանջ չներկայացնել։ Մեկ այլ կետում նշվում է, որ կողմերը չեն կարող հենվել իրենց ներքին օրենսդրության վրա, որպեսզի արդարացնել պայմանագրի չկատարումը։ Հետևաբար, այս պայմանագրի վավերացումից հետո, նույնիսկ եթե Հայաստանը դա ցանկանա, նա չի կարողանա տարածքային պահանջներ ներկայացնել Ադրբեջանի նկատմամբ։ Երկրորդ տարբերակը. եթե որոշում կայացվի, որ պայմանագիրը չի համապատասխանում մեր սահմանադրությանը, ես արդեն ասել եմ, որ այս դեպքում ես կնախաձեռնեմ սահմանադրական փոփոխություններ, քանի որ համարում եմ, որ ձեռք բերված խաղաղությունը՝ այնպիսի արժեքավորություն է, որը, պահանջում է ամենօրյա խնամք՝ դրա պահպանումը և այդ փոփոխությունների իրականացումը արդարացնելու համար», - ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։
 
Երկրի հիմնական օրենքի փոփոխության հարցում Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների նման դիրքորոշումը, անշուշտ, չի վրիպել Փաշինյանի քաղաքականության հակառակորդների ուշադրությունից։ Եվ նրանք օգտագործում են ցանկացած հնարավորություն, որպեսզի հայ հասարակությանը համոզել՝ Հայաստանի շահերի տեսակետից Ադրբեջանի հետ խաղաղ պայմանագրի անհեռանակարության մեջ։ Դրանով հանդերձ, որպես քաղաքացիների  գիտակցության վրա ազդելու միջոց ավելի հաճախ օգտագործվում է սոցիալական ցանցեր, ինչը հաստատում է նաև՝ «Gallup International»-ի վերջերս Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի շահերին հարմարեցված սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ անցկացված հարցումը։
 
Այսպես, անցյալ շաբաթ մամուլի ասուլիսում «Gallup International»-ի հայաստանյան ներկայացուցչության ղեկավար, իր քոչարյանամետ դիրքորոշմամբ հայտնի Արամ Նավասարդյանը բառացիորեն հայտարարել է հետևյալը. «Հարցվածների 7,3%-ը համարում է, որ Հայաստանին պետք է բացարձակապես նոր սահմանադրություն։ Այսինքն, նրանք համաձայն են Նիկոլ Փաշինյանի նախաձեռնության հետ։ 20,7%-ը կարծում է, որ պետք է փոխվեն որոշ դրույթներ։ Հարցվածների ևս 57,1%-ը համարում է, որ սահմանադրությունը պետք է մնա անփոփոխ»։
 
Միանգամայն ակնհայտ և բացարձակապես թափանցիկ է, որ նման բնույթի սադրիչ արտանետումները ձեռնարկվում են մեկ նպատակով. տորպեդահարել խաղաղ գործընթացը տարածաշրջանում, կասկած սերմանել հայ հասարակության մեջ, նույնիսկ չնայած նրան, որ նրա մեծամասնությունը աջակցում է գործող իշխանությունների քաղաքականությանը, ինչը, ի դեպ, բազմիցս ապացուցվել է՝ զանգվածային բողոքի ակցիաներ անցկացնելու ռևանշիստների կոչերը անտեսելով։ Եվ նույնիսկ Հայաստանում հզոր իշխանությանը տիրապետող Հայ եկեղեցու՝ լեգիտիմ կառավարությունը տապալելու եռանդուն փորձերը լիակատար ձախողման են ենթարկվել։
 
Հետևաբար ենթադրում ենք, որ ճակատագրական քաղաքական իրադարձությունների նախաշեմին՝ Հայաստանի քաղաքացիները պետք է էլ ավելի համախմբվեն և դիմադրեն ընդդիմադիր քարոզչական մեքենային, որը ոչնչից չի խորշում, օգտագործելով այդ թվում նաև կեղծ թվաբանությունը։ Չէ որ հատկապես նրանց ընտրությունից է կախված թե ինչպիսին կլինի մասնավորապես Հայաստանի Հանրապետության, և ամբողջությամբ վերցրած Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի ապագան։