Ռուսաստանն ու Հայաստանը միմյանց ասելու բան չունեն Փաշինյանը՝ որպես հինգերորդ շարասյուն. բայց արդեն ոչ Մոսկվայի

Մոսկվայի հասցեին իր պարբերական կշտամբանքներում Երևանը վտանգում է հասնել կրիտիկական առավելագույնի։ Մանավանդ, որ հայերի դժգոհություններն ավելի են սաստկանում Վաշինգտոնի հանդեպ քաղաքական ռևերանսների ֆոնին։ Մոսկվայի երեսին թուքը այնքան ակնհայտ է դարձել, որ միանգամայն կարելի է պնդել, որ սահմանին հայկական նոր սադրանքի և անգամ հայկական կողմից զոհերի դեպքում Ռուսաստանի Դաշնությունը իրեն նեղություն չի տա նույնիսկ ձևականորեն պաշտոնական մակարդակով հրադադարի կոչ անել:

Մինչդեռ շարունակվում է ՀԱՊԿ հատուկ առաքելության այցը Հայաստան։ Սեպտեմբերի 29-ին ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը Երևանում հանդիպեց վարչապետ Փաշինյանի հետ։ ՀԱՊԿ մամուլի ծառայության փոխանցմամբ՝ Զասը հայկական պետության ղեկավարին տեղեկացրել է ՀԱՊԿ առաքելության աշխատանքի նախնական արդյունքների մասին, կողմերը մանրամասն քննարկել են դրա աշխատանքը և տարածաշրջանում տիրող իրավիճակը։

Ըստ էության սա է ամբողջ պատմությունը։ Հակառակ Երևանի սպասելիքներին՝ Ադրբեջանի հասցեին մեղադրանքներ չեն հնչել։ Ու թեև առաքելության աշխատանքի արդյունքում նախատեսվում է զեկույց ներկայացնել ՀԱՊԿ անդամ երկրների ղեկավարներին տարածաշրջանում տիրող իրավիճակի մասին ու առաջարկություններ անել դրա կարգավորման համար, պարզ է, որ Բաքվի հասցեին ուղղակի կշտամբանքներ չեն լինի։

Կրեմլն, ըստ էության, ՀԱՊԿ-ի ուղեղային կենտրոնն է, և այնտեղ հասկանում են, որ Փաշինյանը գործնականում վարկաբեկել է և՛ կազմակերպության, և՛ Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահ առաքելության հեղինակությունը՝ միաժամանակ հեղինակության կորուստներ պատճառելով հենց Մոսկվային։ Երևանը բազմիցս բացահայտ դժգոհություն է հայտնել ՀԱՊԿ-ի գործունեությունից, ավելի ճիշտ՝ նրա արձագանքից, իսկ վերջին ամիսներին իրավիճակը հասել է աբսուրդի. Հայաստանի քաղաքական վերնախավն իրեն թույլ է տալիս մեղադրել ՀԱՊԿ-ին նույնիսկ այն ժամանակ, երբ կազմակերպության ներկայացուցիչները գտնվում և աշխատում են այդ երկրում։ Կարելի է պատկերացնել, թե դեմքի ինչ արտահայտությամբ և ինչ տրամադրությամբ է Փաշինյանի հետ հանդիպման եկել ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը։ Հաշվի առնելով նաև այն հանգամանքը, որ նույն օրը ՌԴ ԱԳՆ-ն կրկին արձագանքեց հայ քաղաքական գործիչների հերթական հարձակմանը։

Միանգամայն տրամաբանական է, որ վերջին իրադարձությունների լույսի ներքո Ռուսաստանը Փաշինյանին նայում է որպես քաղաքական խենթի, իսկ գուցե մախինատորի և քաջատեղյակ է, թե իրականում ինչ է կատարվում հայ-ադրբեջանական սահմանին։ Մոսկվան չի կասկածում, որ Ադրբեջանի հատուկ գործողությունն իրականացվել է ի պատասխան պայմանական սահմանին հայերի մշտական զինված սադրանքների, և միայն այդ պատճառով, պաշտպանվելու համար, ադրբեջանական բանակը ճշգրիտ հարվածներով վնասազերծել է սահմանային գոտում գտնվող հայերի մարտական դիրքերը։ Իսկ Երևանն իր սադրանքներով, ըստ էության, փորձում է մանիպուլյացիայի ենթարկել ՀԱՊԿ ապարատը, որը, միանգամայն հասկանալի պատճառներով, Հայաստանին ոչնչով չի օգնի։ Թեկուզ այն պատճառով, որ ՀԱՊԿ-ում ընդգրկված են հիմնականում Ադրբեջանին բարեկամ երկրներ, որոնք կասկած չունեն, թե իրականում ինչ է տեղի ունենում հայ-ադրբեջանական պայմանական սահմանին։ Բացի այդ, Բաքուն անմիջական կապ է պահպանում Կրեմլի հետ և անհապաղ տեղեկացնում է Ռուսաստանի ղեկավարությանը հայկական սադրանքների բոլոր մանրամասների մասին։ Եվ ի վերջո, ՀԱՊԿ ապարատում ոչ թե քաղաքացիական քաղաքական գործիչներ են նստած, այլ ռազմական փորձագետներ են աշխատում, որոնց համար դժվար չէ քաղաքավարի ձևով հիշեցնել Հայաստանում բոլոր դժգոհներին, թե ինչի համար է ադրբեջանական կողմը պատժում հայկական զինուժին։

Մոսկվայում նաև հասկանում են, որ բացառապես Երևանի կեղտոտ խաղերի պատճառով ՀԱՊԿ-ը ստիպված է եղել ռազմական փորձագետների մեծ խումբ ուղարկել Երևան՝ դրա համար զգալի միջոցներ հատկացնելով կազմակերպության բյուջեից։

Ուստի, Երևանին ուղղված ուղերձը Զախարովայի շուրթերից խիստ սպառնալից ու խրատաբար է հնչում։ Ապագայի համար ավելի քան շոշափելի նախազգուշացումով։ Երևում է, որ Մոսկվան Փաշինյանին դիտարկում է գրեթե հինգերորդ շարասյուն Հարավային Կովկասում, որը խաթարում է Ռուսաստանի ներկայությունը տարածաշրջանում։ Հնչում են միայն փոխադարձ կշտամբանքներ ու մեղադրանքներ, իսկ ինչ վերաբերում է կառուցողական համագործակցությանը, ապա Մոսկվան ու Երևանը, ըստ երևույթին, միմյանց ասելու բան չունեն։