«Ինսայդերական» շահարկում Ադրբեջանին շանտաժի ենթարկելու նոր փորձ

Ռուսաստանը «խիստ պատժամիջոցների փաթեթ» է պատրաստում Հարավային Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների դեմ, հաղորդում է «INSIDER-T»-ն՝ հղում անելով Մոսկվայի աղբյուրներին: Ձևականորեն խոսք գնում է՝ իբր «ռուսաց լեզվի օգտագործումը սահմանափակող օրենքների» միջոցով «ռուսախոս բնակչության վրա ուժեղացող հալածանքին» «արձագանքի» մասին։
 
Անմիջապես ընդգծենք այս հայտարարության սպեկուլյատիվ և կեղծ բնույթը. Ադրբեջանում ոչ ոք ոչ մի տեղ չի սահմանափակում այս կամ այն լեզվի օգտագործումը, ներառյալ ռուսերենի: Չկա և չի կարող լինել «ռուսախոս բնակչության հալածանք», ինչի ապացույց է ծառայում նաև՝ Եկատերինբուրգում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձությունների կապակցությամբ Ադրբեջանի ռուսական համայնքի հայտարարությունը:
 
Դրանում, մասնավորապես, նշվում է հետևյալը. «Այստեղ բոլոր մակարդակներում՝ պետությունից մինչև հասարակություն՝ հարգանքով են վերաբերվում ռուսական մշակույթին ու լեզվին: Գործում են ռուսական դպրոցներ, թատրոններ և մշակութային կենտրոններ: Ռուսախոս քաղաքացիները իրենց զգում են հասարակության լիիրավ մաս»։ 
 
Այնպես որ «INSIDER-T»-ի՝ Ռուսաստանի կողմից նկարագրված միջոցառումների իրականացման համար բերված «առիթը», մեղմ ասած, կեղծ է և սադրիչ։
 
Բայց շարունակենք ուսումնասիրել «INSIDER-T»-ի տարածած հաղորդագրությունը։ Այսպես, նրանում ասվում է, որ հնչեցված միջոցների շարքում են հետևյալները. վիզային ռեժիմի ներդրում; դրամական փոխանցումների սահմանափակումներ; աշխատանքի ընդունվելու քվոտաներ, լոգիստիկայի և ենթակառուցվածքային նախագծերի դադարեցում։ Նշվում են նաև ուժային արձագանքի տարբերակներ՝ ընդհուպ մինչև լայնածավալ զորավարժություններ սահմանների մոտ և այսպես կոչված «մարդասիրական միջամտություն»։ Վերջինս շատ նման է «սուրը ճոճելու» միջոցով պարզունակ շանտաժի։
 
Այստեղ ողջամիտ հարց է ծագում. «Իրականում ի՞նչ է թաքնված այս տեղեկատվության հետևում, ի՞նչ նպատակ է այն հետապնդում»;  «Արդյո՞ք իրատեսական է թվարկված միջոցառումների իրականացումը»։
 
Պատասխանելով այս հարցերին, նախ և առաջ հիշեցնենք, որ վերջին 10 տարիների ընթացքում Ադրբեջանը արտաքին տնտեսական կապերի լայնածավալ դիվերսիֆիկացիա է անցկացրել՝ Ռուսաստանը մնում է գործընկեր, բայց ոչ չափազանց կարևոր։ Այսպես, վիճակագրական տվյալների համաձայն, 2024 թվականին ադրբեջանական արտահանման և ներմուծման ամենամեծ ծավալը բաժին է ընկել Եվրամիության երկրներին, երկրորդ տեղում է գտնվում եղբայրական Թուրքիան, երրորդում՝ Չինաստանը, իսկ արդեն նրանցից հետո գալիս է Ռուսաստանը։ Բացի այդ, ելնելով մեր երկիր ներմուծվող ռուսական ապրանքների ցանկից, դրանց մեծ մասը հեշտությամբ փոխարինելի է։
 
Բացի այդ, վերջին տարիներին Ադրբեջանը ստեղծել է կայուն լոգիստիկա և էներգետիկ միջանցքներ դեպի Արևմուտք, Հարավ և Արևելք։ Բաքու - Թբիլիսի - Կարս, Անդրկասպյան երթուղի, Հարավային գազային միջանցք՝ այս ամենը նվազեցնում է ռուսական ճնշման նկատմամբ խոցելիությունը, եթե նման բան տեղի ունենա։
 
Անհրաժեշտ է նաև նշել, որ Ռուսաստանի ներկայիս տնտեսությունը ապրում է խորը կառուցվածքային ճգնաժամ՝ Արևմտյան պատժամիջոցները Ռուսաստանի համար փակել են տեխնոլոգիական, ներդրումային և ֆինանսական շուկաները։ Այսպես, ապրիլյան կանխատեսման մեջ ԱՄՀ-ն կանխատեսել է, որ Ռուսաստանում այս տարի ՀՆԱ-ի աճը կկազմի 1,5%, սակայն նոր կանխատեսման մեջ, որը հիմնադրամը կհրապարակի հուլիսի վերջին, Ռուսաստանի Դաշնության վերաբերյալ եզրակացությունը, որոշ տվյալների համաձայն, ամենայն հավանականությամբ, ավելի քիչ մխիթարական կլինի։
 
Մոսկվայի համար այսօր Հարավային Կովկասը և Կենտրոնական Ասիան գրեթե միակ արտաքին տնտեսական «պատուհաններն» են։ Մասնավորապես, Ռուսաստանի Դաշնություն ներմուծվող մրգերի և բանջարեղենի հիմնական մասը գալիս է Ադրբեջանից և Ուզբեկստանից։ Համապատասխանաբար, Մոսկվան չի կարող թույլ տալ լայնածավալ հակամարտություն կամ տնտեսական ճնշում ամբողջ տարածաշրջանի վրա՝ առանց լուրջ ծախսերի։
 
Եվ այստեղ մենք մոտենում ենք գլխավորին։ Պատրաստվող ռուսական «պատժամիջոցների» մասին հաղորդագրությունը չի բխում պաշտոնական ռուսական աղբյուրներից։ Այն հրապարակվել է՝ արտահոսքերի և «արտանետումների» վրա մասնագիտացված Telegram ալիքի կողմից։ Միանգամայն հավանական է, որ այս նյութը՝ Կենտրոնական Ասիայի և Հարավային Կովկասի էլիտաներին վախեցնելու և արձագանքի փորձարկմանը, ռուսների ուշադրությունը աճող ներքին խնդիրներից շեղելուն և, համապատասխանաբար, տեղեկատվական օրակարգում արտաքին թշնամու կերպարը ստեղծելուն ուղղված հոգեբանական և քաղաքական խաղի տարր է։
 
Ադրբեջանը արդեն բախվել է տարբեր երկրների կողմից ճնշման փորձերի հետ և կարող է պաշտպանել իր շահերը։ Պաշտոնական Բաքուն վարում է՝  ինքնիշխանության և պրագմատիզմի սկզբունքների վրա հիմնված հավասարակշռված արտաքին քաղաքականություն։ Մենք համագործակցում ենք Ռուսաստանի հետ, բայց կախված չենք նրանից։ Եվ սա՝ այն հիմնական գործոնն է, որը Մոսկվայի սպառնալիքները, լինի թե իրական կամ մտացածին, դարձնում է ոչ այնքան արդյունավետ, որքան նրանք կցանկանային։
 
Իներցիայով և որոշակի ավանդույթի պատճառով Ռուսաստանը փորձում է իր ուժը տարածել իր սահմաններից դուրս՝ օգտագործելով սովորական գործիքներ՝ լեզու, սփյուռք, առևտուր։ Բայց աշխարհը փոխվում է, և Հարավային Կովկասը այլևս այն չէ, ինչ 2000-ականների սկզբին էր, և Ադրբեջանն էլ՝ անկախ, դինամիկ զարգացող երկիր է՝ ճյուղավորված արտաքին տնտեսական կապերով և կայուն դաշինքներով, որը պատրաստ է իրադարձությունների ցանկացած զարգացման։ Եվ որքան շուտ դա հասկանան  Ռուսաստանում, այնքան լավ կլինի այդ երկրի համար։