Հակաադրբեջանական բանաձեւ Եվրախորհրդարանում Թելերը տանում են դեպի...

Այսօր Եվրախորհրդարանը հակաադրբեջանական բնույթի բանաձեւ է ընդունել։ Փաստաթուղթը տեղադրված է կազմակերպության պաշտոնական կայքում։ Փորձենք այն պարզաբանել:

Ներածականում, ինչպես լինում է, «հաշվի առնելով...» -է: Այնուհետև հաջորդում են ստոր զրպարտումներով և նույնիսկ Ադրբեջանի հասցեին անմիջական մեղադրանքներով հինգ կետեր, որտեղ «մերկացվում է» նրա քաղաքականությունը Ղարաբաղի հայ բնակչության նկատմամբ։ Հատուկ նշվում է, որ Բաքուն, իբր, բոլորովին հավատարիմ չէ խաղաղության գործընթացին։ Իսկ հետո հնչում են համապատասխան բնույթի կոչեր ու պահանջներ՝ կանգ առնել, դադարեցնել, վտանգի չենթարկել և այլն։ Եվ, ինքստինքյան Եվրախորհրդարանը պնդում է, որ Ադրբեջանը «հարգի և կյանքի կոչի 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի Եռակողմ հայտարարությունը և նորից բացի Լաչինի միջանցքը ապահովելու համար…»:

Փաստաթղթում ընդգծվում է նաև համապարփակ խաղաղության պայմանագրի անհրաժեշտությունը, որը կոչված է երաշխավորել «Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը»։

Այսքանով, սակայն մեղադրանքները չեն ավարտվում. Եվրախորհրդարանը դատապարտում է նաև «ռուս «խաղաղապահների» անգործությունը», ինչպես նաև պնդում է նրանց՝ ՄԱԿ-ի մանդատով ԵԱՀԿ միջազգային խաղաղապահներով փոխարինումը։ Հետաքրքիր դետալ. ռուս խաղաղապահների հիշատակման մեջ չակերտները օգտագործել է ոչ թե խմբագրությունը՝ նրանք հատկապես այդպես են արտացոլված Եվրախորհրդարանի բանաձեւում։ Հետագա մի շարք կետերը առաջարկում են միջազգային կազմակերպությունների համար անսահմանափակ մուտք դեպի Ղարաբաղ, ԵԱՀԿ առաքելության տեղակայում Լաչինի ճանապարհին, ինչպես նաև առանց նախապայմանների՝ Հելսինկյան եզրափակիչ ակտի հիման վրա ադրբեջանա-հայկական բանակցությունների վերսկսում։ Դե և փոքրիկ բալը տորթի վրա. կոչ ԵՄ-ին՝ լինել ակտիվորեն ներգրավված նրա համար, որպեսզի Ղարաբաղի բնակիչները «այլևս չլինեն Բաքվի ակտիվության, Ռուսաստանի ապակառուցողական դերի և Մինսկի խմբի անգործության պատանդը»։

Հարկ է նշել, որ հետաքրքիր, լավագույն ճիզվիտական ավանդույթներով կազմված փաստաթուղթ է։ Մի կողմից, Ադրբեջանին կոչ անելով ապահովել «Լեռնային Ղարաբաղի» հայ բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը», Եվրախորհրդարանը այդ տարածքը աներկբա ճանաչում է որպես Ադրբեջանի իրավասության ներքո, սակայն բանաձեւի մնացած ողջ բովանդակությունը բացահայտում է Ադրբեջանին այդ իրավասությունը մերժելու ձգտում։ Համենայն դեպս, Ղարաբաղի մասին ցանկացած հիշատակմանը նախորդում է «Լեռնային» սահմանումը։ Առդիմելով նախկին Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի ինքնավարության հին անվանմանը՝ եվրոխորհրդարանականները պնդում են այս տարածքի որոշակի սուբյեկտիվության վրա։

Կետերի մի ամբողջ շարք հետապնդում է՝ Ղարաբաղը տարբեր առաքելություններով, ինչպես քաղաքացիական, այնպես էլ ռազմական ողողելու նպատակը, որպեսզի տարածքը դե ֆակտո դուրս բերել Ադրբեջանի իրավասությունից։ Այս լույսի ներքո ԵԽ-ն գործում է հին հայկական դիսկուրսի ոգով, որ նրանք չեն վիճարկում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, այլ պնդում են հայ բնակչության անվտանգության խնդրի քննարկման վրա։ Դրանով հանդերձ լռում է, որ նման նարատիվը հանդիսանում է Ղարաբաղի որոշակի «հատուկ կարգավիճակի» հարցը բարձրացնելու քողարկված ձգտում։ Պատահական չէ նաև Հելսինկյան ակտին հղումը։ Այստեղ Եվրախորհրդարանի դիրքորոշման համատեքստում Եվրախորհրդարանի պատգամավորներն ամենևին դիմում են ոչ թե սահմանների անձեռնմխելիության և պետությունների տարածքային ամբողջականության (համապատասխանաբար III և IV գլուխներ), այլ իրավահավասարությանը և սեփական ճակատագիրը տնօրինելու ժողովուրդների իրավունքին ( Գլուխ VIII): Այն մասին, որ հայ ժողովուրդը իր տերերի ջանքերով Ադրբեջանի պատմական հողերի վրա (նկատի ունենք ներկայիս Հայաստանի Հանրապետության տարածքը) վաղուց արդեն տնօրինել է իր ճակատագիրը՝ մենք հավանաբար ստիպված կլինենք ավելի ու ավելի համառորեն հիշեցնել։ Այժմ մշակման փուլում գտնվող Արևմտյան Ադրբեջանի հողեր վերադառնալու ադրբեջանցիների «Վերադարձի հաեցակարգի» ուսումնասիրությունը շուտով կզբաղեցնի եվրոպացի պաշտոնյաների աշխատաժամանակի զգալի մասը։

Դե և վերջապես, տրտնջալով ի տեր հանգուցյալ Մինսկի խմբի անգործության համար (26 տարի որտե՞ղ էիք), եվրոխորհրդարանականները այդպիսով ձգտում են Հարավային Կովկասում իրենց ներկայության աստիճանը մոդերատորից բարձրացնել մինչև կարգավորիչի։

Եվրախորհրդարանի բանաձեւը գիտակցաբար եւ անամոթաբար անտեսում է այն փաստը, որ խաղաղ բանակցությունները՝ փոխադարձ գործընթաց են։ Անհիմն Ադրբեջանի վրա բարդացնելով բանակցային գործընթացի խաթարման մեղքը՝ Եվրախորհրդարանի պատգամավորները հայկական կողմից հեռացնում են պատասխանատվությունը, որի բոլոր գործողություններն ուղղված են՝ ինչպես 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի հայտարարությունը, այլ նաև ընդհանրապես խաղաղության բանակցությունները խաթարելու վրա։ Աջակցելով հայկական դիսկուրսին, Եվրախորհրդարանը այդպիսով փաստորեն գրավել է Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի անբաժան մաս չճանաչելու դիրքորոշում։

Վերը նշվածները մեզ թույլ են տալիս եզրակացնել, որ այս փաստաթուղթը կրում է Ադրբեջանի նկատմամբ բացահայտ թշնամական բնույթ։ Ադրբեջանում ազգային սգո օրվա՝ հունվարի 20-ի նախօրեին դրա ընդունումը, ակնհայտորեն երանգավորում են այդ թշնամությունը: Այս գործողությամբ ԵԽ-ն վերջնականապես ցույց է տալիս իր անտեղյակությունը համաշխարհային քաղաքական օրակարգի, հավասարապես նաև այն մասին, թե ինչ է ներկայացնում իրենից ժամանակակից Ադրբեջանը։ Հուսով ենք, որ ԵՄ գործադիր իշխանությունը՝ ի դեմս Եվրահանձնաժողովի, կպահպանի ողջախոհություն և չի պաշտպանի խորհրդարանի նախաձեռնությունը, որը խաթարում է Բաքվի վստահությունը Հին աշխարհի նկատմամբ։

Ինչ վերաբերում է Ղարաբաղում միջազգային առաքելություններին, ապա դրանց գործուղման համաձայնությունը պետք է տա ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը։ Մեզ միանգամայն տրամաբանական է թվում, որ Ռուսաստանն ու Չինաստանը նման դեպքում կօգտվեն վետոյի իրենց իրավունքից։ Ոչ թե Ադրբեջանի հանդեպ մեծ սիրուց ելնելով, այլ՝ ելնելով իրենց ազգային շահերից, ինչպես նաև հասկանալով Ադրբեջանի աճող դերը համաշխարհային ասպարեզում։

Իրադարձությունների ընթացքը ցույց է տալիս, որ մեզ, հնարավոր է, պետք է մտածել այն մասին, թե արժե՞ արդյոք շարունակել ԵՄ միջնորդությամբ բանակցային գործընթացը։ Բրյուսելը կարծես շատ է շտապում Փարիզից հետո լքել այս հարթակը։ Միգուցե Եվրախորհրդարանի պատգամավորների հարձակումը՝ մի տեսակ խորամանկ քայլ է, որպեսզի ծլկեր անհարմար դաշտից:

Ի դեպ, Իլհամ Ալիևի չինական «CGTN» հեռուստաալիքին երեկվա հարցազրույցը, որը նա տվել է Դավոսում գտնվելու ժամանակ, իր ուղերձով «խփում է» Եվրախորհրդարանի ցանկացած մամռոտ նախաձեռնությանը։ Կարծես առաջ անցնելով մեր որոշ եվրոպացի գործընկերների ոչ ադեկվատ քայլերը՝ Ադրբեջանի ղեկավարն ասել է հետևյալը (ընթերցողների հուզական ներգրավվածությունն ուժեղացնելու համար մեջբերում ենք չինացի լրագրողի միջանկյալ դիտողությամբ հատվածը հարցազրույցից)։

Նախագահ Իլհամ Ալիև․․․ «Նշեմ, որ հիմնական խնդիրները, որոնց հետ այժմ բախվում է աշխարհը, չունեն լեգիտիմ հիմքեր։ Ամեն ինչ կառուցվում է ենթադրությունների, հավակնությունների, այսպես կոչված վերացական լիդերության համար պայքարի վրա»։

Թղթակից. «Ինձ դուր եկավ, թե Դուք ինչպես ձևակերպեցիք դա»:

Նախագահ Իլհամ Ալիև. «Նման լիդերությունը հնարավոր չէ չափել, այն վերացական է: Այն կարող են ստեղծել լրատվամիջոցները, որոնք գտնվում են ձեր վերահսկողության տակ, այն կարող են ստեղծել ՈԿԿ-ները, որոնց դուք վերահսկում եք, բայց դուք չեք կարող ապացուցել ձեր առաջնորդությունը, այսպես կոչված մրցակցության մեջ։ Հետևաբար թող նրանք, ովքեր զբաղվում են դրանով, թող վայր դնեն իրենց զենքերը։ Թող կենտրոնանան մարդկության կարիքների վրա, աղքատության վրա, թերսնման վրա, այն բանի վրա, որ շատ երկրներ չունեն խմելու ջուր, էլեկտրականություն ստանալու հնարավորություն: Սրանք են աշխարհի հիմնարար խնդիրները»։

Ճիշտ եզրակացությու՜ն։ Ժամանակն է, որպեսզի Եվրոպան գիտակցի, որ իր առաջնորդությունը շատ բանում կրում է վերացական բնույթ: ԵՄ-ն դանդաղ, բայց հաստատապես դառնում է ինչպես համաշխարհային, այնպես էլ եվրոպական քաղաքական գործընթացների ծայրամասը: Եվրոպական բյուրոկրատիան գործում է իներցիայով։ Ինքնին բանաձեւի տեքստը վկայում է եվրոպական քաղաքական մտքի խորը ճգնաժամի մասին։ Օգտագործելով 90-ականների մամռոտ հռետորաբանությունը՝ իր «ոսկե դարի», ԵԽ-ն հրաժարվում է տեսնել նոր իրականությունը։ Բանը նրանում չէ, որ մարդասիրական իրավունքի սկզբունքները հնացել են։ Բանը նրանում է, որ նրանք արժեզրկվել են արևմտյան տերությունների կողմից իրենց տափակ իմպերիալիստական քաղաքականությունը առաջ տանելու համար դրանցով երկար տարիների մանիպուլյացիաների ընթացքում։ Հիմա էլ, երբ աշխարհում փոխվել է ուժերի դասավորվածությունը, այս գործիքի օգտագործումը անճաշակ տեսք ունի: Կարծես թե տնտեսական առումով Հայաստանը ԵՄ-ին չի հետաքրքրում։ Կարծես թե միջազգային իրավունքը Ադրբեջանի կողմն է։ Ինչո՞ւ Եվրոպայից մեր նկատմամբ թշնամանքի նման բացահայտ ակտ։

Ակնհայտ է, որ եվրոպացի պատգամավորների մի մասը, այն էլ զգալի մասը, աշխատում է Ադրբեջանի դեմ։ Ինչպես հայտնի է, ԵԽ-ն ունի 33 հոգուց բաղկացած Հայաստանի բարեկամության խումբ։ Եվ մենք բոլոր հիմքերն ունենք ենթադրելու, որ նրանք ներգրավված են տարբեր կեղտոտ սխեմաների մեջ։ Ինչպիսի՞։ Օրինակ, լինելով հնազանդ պտուտակ Եվրոպայի արդարության և Ժողովրդավարության հայկական Ֆեդերացիայի ղեկավար, միլիարդատեր մաֆիոզ Կասպար Կարապետյանի լոբբիստական գործունեության մեջ, ով արդեն դարձել է մեր հրապարակումների հերոսը։ Ի դեպ, չնայած նրան, որ այս հոդվածը հրապարակվել է այդ թվում նաև Caliber.Az-ի անգլերեն խմբագրության կողմից, այնուամենայնիվ, հայ հանցագորի, Կարապետյանի հետ եվրոպացի պատգամավորներից մի քանիսի սերտ միահյուսման վերաբերյալ եվրոպացի իրավապահների կողմից որևէ հետաքննության մասին չենք լսել։ Փողը հոտ չունի՞։

Եվս մեկ պահ, որի վրա կցանկանայի հրավիրել մեր ընթերցողների ուշադրությունը։ ԵԽ-ում Ադրբեջանի գլխավոր քննադատներից մեկն է հանդիսանում էստոնացի քաղաքական գործիչ Մարինա Կալյուրանդը, ով նույնիսկ մեկ տարի ղեկավարել է Էստոնիայի ԱԳՆ-ն։ ԵԽ-ում գտնվելու առաջին օրերից նա սկսեց թշնամական դիրքորոշում գրավել Ադրբեջանի նկատմամբ՝ կտրականապես հրաժարվելով մեր երկրի հետ աշխատելուց։ Թեև, թվում է, թե Հարավային Կովկասի հետ հարաբերությունների հարցերով ԵԽ պատվիրակության ղեկավարի դիրքորոշումը ենթադրում է չեզոք վերաբերմունք տարածաշրջանի բոլոր երեք պետությունների նկատմամբ։ Բայց ոչ, Կալջուրանդի դեպքում չեզոքության ու հավասարության հոտ չկա։ Իսկ սա արդեն դրա հստակ նշանն է, որ նա գործում է իր հովանավորների ցուցումներով։ Եվ նրանց թվում է ոչ միայն Կարապետյանը (Կալյուրանդը նույնպես հանդիսանում է ԵԽ-ի հայկական բարեկամության խմբի անդամ)։ Թող նթերցողներին չխաբի թուրքաֆոբ եվրոպացի պատգամավորի բալթիական ազգանունը։ Նրա օրիորդական ազգանունը՝ Ռաևսկայա է։ Այո և նա ինքը իրեն էստոնացի չի համարում։ Այն ժամանակ, երբ Եվրոպայի մի մասը ձգտում է ավելի սերտ հարաբերությունների Ադրբեջանի հետ՝ էներգետիկ ճգնաժամի ֆոնին մեր երկիրը տեսնելով որպես վստահելի էներգետիկ գործընկեր, որոշ եվրախորհրդարանականներ կաշվից դուրս են գալիս, որպեսզի տարաձայնություններ մտցնել այդ հարաբերություններում: Ո՞վ կարող է շահագրգռված լինել Ադրբեջանին էներգետիկ ուղու վրա վարկաբեկելու մեջ։ Պատասխանն ակնհայտ է, ինչպես ակնհայտ է նաև այս երկրի որոշ կառույցների սերտ համագործակցությունը Կալյուրանդի նման որոշ եվրոպացի պատգամավորների հետ։

Այնուամենայնիվ, այս բանաձեւի ընդունման հարցում եվրոպացի պատգամավորների մեծ մասի համերաշխության համար դեռևս կան պատճառներ. աշխարհաքաղաքական՝ Միջերկրական ծովում իր ներկայությունը ընդլայնող և գազային հանգույց դառնալու ծրագրեր իրականացնող մեր ամենամոտ դաշնակից Թուրքիայի ուժեղանալ չցանկանալը, և գաղափարախոսական պատճառը՝ ընդհանրապես թուրքական և իսլամական պետությունների ուժեղանալ չցանկանալը, առանձին վերցրած քրիստոնեական երկրում և, հնարավոր է, ընդհանրապես ավանդական քրիստոնեական աշխարհում իշխանությունը պահպանելու ցանկությունը: Մեզ թվում է, որ այս տարբերակներում կարգը բավականին հակադարձված է։

Չէի ցանկանա հավատալ, բայց, ամենայն հավանականությամբ, եվրոպական էլիտաների մի մասը, երբեմն նույնիսկ անգիտակցաբար, դեռևս գտնվում է քրիստոնեական քաղաքակրթության հատուկ առաքելության, թուրքաֆոբիայի և իսլամաֆոբիայի ամբարտավան գաղափարների գերության մեջ։ «Վիեննայի մոտ գտնվող թուրքի» կերպարը կարծես փակում է նրանց աչքերը և թույլ չի տալիս օբյեկտիվորեն գնահատել իրականությունը։ Եթե դա այդպես է, ապա ես կցանկանայի պարոններին հիշեցնել աստվածաշնչյան մեկ դրվագ։

Մատթեոսի Ավետարանում Հիսուսն ասում է փարիսեցիներին. «Միթե՞ դուք Գրքերում երբեք չեք կարդացել, որ այն քարը, որը շինարարները մերժեցին, դարձել է անկյունի գլուխը..»:

Պետք է կույր լինել, որպեսզի չտեսնել, որ նոր աշխարհակարգի անկյունաքարերից մեկը դառնում են մինչ այժմ արևմտյան նեոգաղութատիրության ջանքերով դեպի ծայրամաս նետված թուրքական աշխարհի ներկայացուցիչները։ Եվրամիության քաղաքական և տնտեսական հզորությունը կարող է պահպանվել միայն նրա հետ դաշինքով, այլ ոչ մի կերպ առճակատման միջոցով։

Ով ականջ ունի, այո կլսի։

Նույնպես, ի դեպ, մի մեջբերում Ավետարանից։

P.S. Այնուամենայնիվ, շունը հաչում է, քարավանը առաջ է գնում։ Մինչ Եվրախորհրդարանում շփոթում էր հայանպաստ բանաձեւի շուրջ, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը գտնվում է Դավոսում, որտեղ նա հաջող հանդիպումներ է անցկացնում ինչպես պետական ղեկավարների, այնպես էլ աշխարհի խոշորագույն կորպորացիաների ղեկավարների հետ: Սա է գլխավորը, այլ ոչ թե վերավճարված ու միակողմանի բանաձեւը, որը վաղը արդեն մոռանալու են։