Թատերական կռիվ պայմանական սահմանին. ի՞նչ է թաքնված Փաշինյանի և Մարուքյանի ստի հետևում Գլխավորը` ավելի բարձր բղավելն է

Եթե Ադրբեջանին ինչ-որ բանում մեղադրում են, դա նշանակում է, որ նրանք իրենք են խառնված ոչ լավ գործերին- վերջին տասնամյակների ընթացքում Բաքվում գրեթե 100 տոկոս ճշգրտությամբ սովորել են ճանաչել «բազմաչարչար» հարեւանների մեքենայությունները, նրանց մեթոդներն ու դրսեւորումները։ Սակայն Հայաստանի վարչապետ Փաշինյանի և հետո հատուկ հանձնարարությունների դեսպան Մարուքյանի վերջին հայտարարություններն անգամ թռուցիկ վերլուծության կարիք չունեն, դրանցում ամեն ինչ այնքան ակնհայտ է։ Միահամուռ սկսելով մեղադրել Ադրբեջանին Հայաստանի տարածքների ամենօրյա գնդակոծումների մեջ, այս երկրի քաղաքական գործիչները, ինչպես գաղթական կեռնեխները, իրենց ժխորով ազդարարում են նախ և առաջ սեփական խնդրի մասին՝ հայերը զգուշանում են, որ իրենց ձեռքից կբռնեն և կմերկացնեն կեղծիքի մեջ եվրոպացի դիտորդները։

Ցանկությունը իրականության տեղ հրամցնելը հիվանդություն է, որն աշխարհասփյուռ հայերի մոտ վաղուց ստացել է ազգային համաճարակի բնույթ։ Իսկ ինչ վերաբերում է Ադրբեջանին, ապա միայն նրա հիշատակումից, շատերի, և գլխավորը՝ Հայաստանի իշխանությունների մոտ քոր է սկսվում գրեթե երեսուն տարվա օկուպացիայի, հազարավոր զոհերի, քանդված Ղարաբաղի, այո և բոլորի՝ և՛ իր, և՛ ուրիշների մեղքերը Ադրբեջանի վրա բարդելու սուր ցանկությունից։ Ու երբեմն հաջողվում է ինչ-որ մեկին մոլորության մեջ գցել։

Բայց գլխավորը ստելն է, միշտ և ամենուր, և որքան հնարավոր է արդարամտորեն: Այժմ տես ընթացք են վերցրել հայկական զինված կազմավորումների կողմից ադրբեջանական տարածքներիի մշտական գնդակոծությունը, որոնք հայերի մատուցում են ճիշտ հակառակը։ Մեկ ամսից ավելի է, ինչ հայ քաղաքական գործիչները բարձրաձայնում են այս մասին՝ առանց խղճի խայթի այլասերված մեկնաբանելով իրականությունը, այսինքն գնդակոծումներում մեղադրելով Ադրբեջանին։ Բայց, ինչպես միշտ, հայ քաղաքական գործիչներն ու քարոզիչները չափազանց շատ կոպիտ սխալներ են թույլ տալիս, ահա այս անգամ էլ հիմնովին խաղացին ու ստեցին։

«Ադրբեջանը Լեռնային Ղարաբաղի հայերին անվանում է իր քաղաքացիներ և միևնույն ժամանակ կրակում է նրանց վրա, երբ նրանք զբաղվում են գյուղատնտեսական աշխատանքներով»,- գրել է Twitter-ում վարչապետ Փաշինյանը։

«2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից տեղի է ունեցել 54 մահափորձ, երեք խաղաղ բնակիչ սպանվել է և 16-ը՝ վիրավորվել։ Սա հանդիսանում է արդյո՞ք Ադրբեջանի այն պատմվածքի իրագործումը, որի համաձայն «Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը լուծված է», - Փաշինյանը բողոքում է աշխարհին՝ չհստակեցնելով, սակայն, թե իրականում ինչի հետ է կապված այս հայտարարությունը։

Ակնհայտ մշակելով միտումը` նրան կրկնում է հատուկ հանձնարարություններով դեսպան Էդմոն Մարուքյանը: Իր անմիջական մասնագիտությամբ մշակելով, ըստ ամենայնի, Փաշինյանի հատուկ հանձնարարությունը, նա, մասնավորապես, հայտարարել է, որ Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների վրա ադրբեջանական բանակի ամենօրյա հարձակումները մանրակրկիտ փաստագրվել են երկրում ծավալված ԵՄ դիտորդական առաքելության կողմից։

«Առաքելությունը ԵՄ-ին և մյուսներին հասկացնել կտա, որ հարձակումները հանդիսանում են Ադրբեջանի կողմից հայկական պետականության դեմ ուղղված անհիմն և լավ ծրագրված ահաբեկչություն»,- գրել է Մարուքյանը Twitter-ում։

Անկեղծ ասած, դժվար է առանձնացնել, թե այս երկու պնդումներից որն է ավելի հիմար ու կեղծ, ինչպես ձևով, այնպես էլ բովանդակությամբ։ Երկու հեղինակներն էլ ակնհայտորեն փորձել են փայլել մի քանի ոլորումներով:

Նախ, որպես խրատ Հայաստանի վարչապետին և նրա թավշյա կաբինետի ներկայացուցիչներին կուզենայի հիշեցնել Իլհամ Ալիևի խոսքերը միջադեպերի էության մասին, այսինքն, որտեղ, ով և ում վրա է կրակում։ Ուրեմն այսպես, հիմնվելով համոզիչ փաստարկների վրա, Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել է, որ ի տարբերություն Խոջալուի ցեղասպանություն և այլ արյունալի արարքները՝ այդ թվում նաև Գյանջայի, Բարդայի, Թերթերի ռմբակոծությունները իրականացրած հայերի՝ Ադրբեջանը բնակելի թաղամասերի, գյուղական տների, խաղաղ բնակիչների ուղղությամբ երբեք չի կրակել և չի կրակում։ Հարվածները հասցվում են կետային՝ միայն ռազմական օբյեկտներին, օրինական ռազմական թիրախներին, քանի որ ժամանակակից զինտեխնիկան, որը մեր երկիրը տիրապետում է բավարար քանակությամբ, թույլ է տալիս դա։

Նախագահից անմիջապես հետո դրանում հաստատակամորեն հայտարարել է Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը. «Ադրբեջանական բանակը կրակում է ոչ թե խաղաղ բնակչության վրա, այլ միայն ռազմական թիրախների ուղղությամբ»։ Եվ սա մեր պետության դիրքորոշումն է բոլոր ժամանակների համար։ Մենք չենք ուզում նմանվել «միացում»-ի չարագործներին: Դա արդեն վաղուց աշխարհում բոլորը հասկացել են, բացառությամբ, իհարկե, հայերի։

Ի դեպ, վատ չէր լինի այժմ Twitter-ում ցավալի հեկեկող Փաշինյանին հիշեցնել, որ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի խաղաղ թիրախների, այսինքն քաղաքների ու գյուղերի հաճախակի գնդակոծման փաստերը արձանագրվել են ոչ միայն ադրբեջանական հանձնաժողովների, այլ նաև բազմաթիվ միջազգային կազմակերպությունների կողմից։ Եվ հենց հայկական հրթիռներից են զոհվել մեր երկրի խաղաղ բնակիչները՝ կանայք, երեխաներ, ծերեր, և ոչ ընդհակառակը։ Պաշտոնապես արձանագրված է, որ նրանց տների մոտ ոչ մի ռազմական օբյեկտներ և օդանավակայաններ չեն եղել, իսկ Գյանջա քաղաքը, որտեղ բալիստիկ հրթիռներով հայկական հրթիռակոծության հետևանքով հատկապես շատ մարդիկ են զոհվել, ընդհանրապես գտնվում է առաջնագծից հարյուր կիլոմետր հեռավորության վրա։

Իսկ ահա ադրբեջանական բանակի կողմից Խանքենդի քաղաքի և այլ բնակավայրերի ենթադրյալ «գնդակոծության» հետևանքով զոհերի մեջ ադրբեջանական կողմին մեղադրելու հայերի փորձերը անհաջող հայտնվեցին, որովհետև նման բան տեղի չի ունեցել, հայերին չհաջողվեց մոգոնել «հանցանշաններ»։ Մինչդեռ, այդ ժամանակ՝ 2020 թվականի աշնանը, զինյալների և անջատողականների առաջնորդները դրա ժամանակը չունեին՝ նրանք չափազանց արագ և վախկոտաբար փախան Ղարաբաղից՝ փրկելով իրենց ունեցվածքն ու կյանքը։

Իսկ հիմա էլ տարօրինակ մասնագիտությամբ հայ պաշտոնյան՝ քաղաքացի Մարուքյանը եռանդություն է ցուցաբերում իր «հատուկ» հանձնարարությամբ։

ԵՄ առաքելությո՞ւն եք ասում: Կապացուցե՞ն «հայկական պետականության դեմ Ադրբեջանի լավ ծրագրված ահաբեկչությունը»։ Ինչպես ըմբռնել է, սակայն, - գունեղ ու շատախոսը կարողանալով սահմանի վրա գնդակոցությունը ինչ-որ կերպ կապել ահաբեկչության և նույնիսկ Հայաստանի պետականության դեմ փորձի հետ։ Գոնե, որպես օրինակ, այստեղ բերեք իրական, ոչ թե մտացածին իրադարձություններ, այն է՝ 1999 թվականի հոկտեմբերի 27-ին Հայաստանի խորհրդարանում իրական ահաբեկչությունը։ Այդ ժամանակ հայ արմատական մարդասպանների ձեռքով սպանվեցին խորհրդարանի նախագահ Կարեն Դեմիրճյանը, վարչապետ Վազգեն Սարգսյանը, պատգամավորներ և կառավարության անդամները։ Ահա սա էր իսկական մահափորձ հայկական պետականության դեմ, ընդ որում սեփական՝ հայկական ձեռքերով։ Ավելի հաճախ հիշեք այս ամսաթիվը՝ իր պատմությունը պետք է իմանալ և ուսումնասիրել։

Բայց վերադառնանք քաղաքացի Մարուքյանին, ով արդեն մեր օրերում ինչ-որ կերպ լարված ու արհեստական՝ առանց փաստերի ու ժամկետների, մեղադրում է Ադրբեջանին, այո և նույնիսկ խոսում է ԵՄ առաքելության անունից, որին այդ նույն առաքելությունը նրան ընդհանրապես չի լիազորել։ Միթե՞ այդ առնչությամբ եղել է Դիտորդական հայտարարություն։ Միթե՞ եվրոպացիներից որևէ մեկը Հայաստանի սահմանին գտնվելու մի քանի շաբաթվա ընթացքում որևէ մտահոգություն է հայտնե՞լ ադրբեջանական կողմից կրակոցների վերաբերյալ։ Նման ոչ մի բան չի եղել՝ լռություն և հանդարտություն: Առաքելությունը լռում է, և, հնարավոր է, դրա համար էլ Մարուքյանը այդպես մոլեգնում է։ Իսկ միգուցե եվրոպացիները պատրաստում են օբյեկտիվ զեկույց՝ թե ո՞վ է իրականում հանդիսանում սահմանի մշտական գնդակոծության նախաձեռնողը։ Դե այն մասին, որ դա հայկական զինված ուժերն են՝ Մարուքյանը հիանալիորեն գիտի։

Ադրբեջանական կողմը բոլորովին էլ դեմ չէ դիտորդների արդար զեկույց-հաշվետվությանը։ Եվ, ի դեպ, կցանկանայի հուսալ, որ եվրոպացիները դրանում կբացատրեն, թե ինչու են հայկական սադրանքները տեղափոխվել Քելբեջարի շրջանի ուղղությամբ և այժմ առավել հաճախ տեղի են ունենում հենց սահմանի այս հատվածում։ Մենք գիտենք, թե ինչու: Ոչ թե այն պատճառով, որ այնտեղ չկան ռուս խաղաղապահներ, որոնք հայ զինվորականներին ամենևին չեն խանգարում զվարճանալ «կրակոցներով»։ Պարզապես, եթե մեր զինվորները պատասխան կրակեն, փամփուշտները կթռնեն դեպի Հայաստանի պայմանական սահման։ Եվ այստեղ արդեն կարելի է սկսել բղավել ու ողբալ «Հայաստանի տարածքի վրա Ադրբեջանի հարձակման մասին» և նույնիսկ մեղադրել հայկական թագավորություն-պետության «պետականության» վրա մահափորձի մեջ։

Ոչ, իհարկե, անկեղծ ասած, Ադրբեջանը նույնպես առանձնակի հույսեր չի կապում ԵՄ առաքելության գործողությունների թափանցիկության և օբյեկտիվության հետ։ Տարիների ընթացքում մենք բավականաչափ տարբեր փորձեր ենք տեսել միջազգային տարբեր դիտորդներից ճշմարտությունը ստանալու համար: Օրինակ, այդ նույն ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ից, որը երեսուն տարվա ընթացքում Երևանին մի նշույլ մտահոգություն չի հայտնել օկուպացված տարածքներում հարյուրավոր ադրբեջանական մշակութային հուշարձանների ոչնչացման կապակցությամբ, բայց փոխարենը երեք տասնամյակ անց անհանգստանում է արդեն ազատագրված ադրբեջանական հողերում իրենց կրոնական օբյեկտներին սպառնալիքի մասին հայերի հայտարարությունից։ Ընդ որում, ոչ թե հայկական, այլև ալբանական պատկանելության եկեղեցիների այն տարածքում, որտեղ հայերը չեն էլ ապրել։ Բայց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ում այս ամենը հաջողությամբ «ստուգել» են և սկսել են մտահոգություն հայտնել՝ նույնիսկ չխորանալով հարցի էության մեջ։ Ոչինչ անձնական՝ մշտնջենական երկակի ստանդարտներ...

Հասկանալով հայկական լոբբիի լցոնումների սկզբունքները՝ կարելի է ենթադրել, որ հիմա Փաշինյանն ու Մարուքյանը ձեռնարկում են հարձակում, որը, ինչպես հայտնի է, լավագույն պաշտպանությունն է։ Դեռ եվրոպական առաքելության զեկույցի և մոնիտորինգի արդյունքներից առաջ։

Բայց ամեն ինչ չընթացավ այնպես, ինչպես ծրագրել էին հայերն իրենց «Պրահայի գամբիտում»: Օրինակ, դեռ հոկտեմբերի 23-ին Ռումինիայի արտգործնախարար Բոգդան Աուրեսկուն հնչեցրել է Ադրբեջանի հետ սահմանի մոտ Հայաստանի տարածքում ԵՄ դիտորդական առաքելության աշխատանքի նախնական արդյունքները։ Ռումինացի դիվանագետի խոսքով, առաքելությունը արդեն ունի «կոնկրետ արդյունքներ»։ Դրանով հանդերձ, ինքը՝ Աուրեսկուն, չի ճշտել, թե ինչ «արդյունքների» մասին է խոսքը գնում։ Նա ընդամենը սահմանափակվել է այն հավելումով, որ Բուխարեստը «ակտիվորեն աջակցում է Երևանի և Բաքվի միջև վստահության ձևավորմանը ուղղված ԵՄ-ի ջանքերին»:

Եվ այստեղ որոշ հայկական և հայամետ ռուսալեզու լրատվամիջոցներ չգիտես ինչու զգոնացան և սկսեցին գուշակել՝ այդ որ արդյունքների մասին է, չէ որ դուք, իբր բոլորովին վերջերս եք եկել։ Հայ քաղաքական գործիչների մոտ անհանգստության հոտ է փչել։ Իսկ հետո ԵՄ առաքելության հասցեին բնավ կշտամբանքներ են հնչել, որ այդ «միսիոներները» ադրբեջանական կողմից հրետակոծության փաստերը չեն նշում։ Եվ ընդհանրապես զբաղվում են ոչ իրենց գործերով։ Ինչը միանշանակ խոսում է այն մասին, որ պարոնայք Փաշինյանի և Մարուքյանի համար մտահոգվելու բան կա՝ դրա համար էլ նրանք հիմա սուտ մեղադրանքներով այդպես եռանդուն հարձակվում են Ադրբեջանի վրա։

Եվ ահա նոր զեկույցները, որտեղ հաստատվում է մեր երկրի սահմանի վրա հայերի զինված հարձակման նախապատրաստման մասին, որպեսզի հետո, ԵՄ դիտորդներին այստեղ խճճելով, ամեն ինչում մեղադրեն Ադրբեջանին։ Ինչպես նաև, վերը նշվածներից շատերն այժմ նույնիսկ ավելի պարզ են՝ ըստ երևույթին, քանի որ Փաշինյանն ու Մարուքյանն այժմ այնքան նախանձախնդիր հող պատրաստելով կեղծ մեղադրանքներով հարձակվում են Բաքվի վրա։