Ռազմատուգանքներ, փոխհատուցում և վնասի հատուցում Սամիթ Ալիևի «Անհարմար ճշմարտությունը»

Ինձ զարմացնելը բավականին դժվար է, սա, ըստ երևույթին, բնավորության գիծ է, ընդ որում դա ինձ մոտ իմ ամենապատանի ժամանակներից է, ես ինչ-որ կերպ ինքս ինձ բռնացրել եմ մի մտքի վրա այն մասին, որ ոչ թե պարզապես քիչ բաներից եմ զարմանում, ես ինձ բռնացրել եմ այն մտքի վրա, որ ինձ զարմացնում են զարմացողները։ Իսկ ահա հարեւանիկներս կարողացան ինձ զարմացնել։ Մեր թանկագին հարևանիկնները կրկին համառություն և կամակորություն են ցուցաբերում։

Նրանց կողմից դա, իհարկե, բավականին անխոհեմ է, ոմանց կյանքը ոչինչ չի սովորեցնում: Ամենայն խոնարհությամբ և հնարավորինս կարճ ժամանակում իրենց օրենսդրությունից՝ սահմանակից պետությունների նկատմամբ բոլոր տարածքային պահանջները հանենլու փոխարեն, հարևանիկները Ֆրանսիայից գնում են «Կեսար» ինքնագնաց հրետանային համակարգեր և Հնդկաստանից՝ «PINAKA» ՀԿՀՀ-ներ, ինչպես նաև այլ տեսակի մանրուքներ: Հարևանիկները զինվում են, ընդ որում զինվում են լուրջ գումարով, սա ավելի քան կես միլիարդ դոլար է, դրամական հարցին, որն ինձ թվում է առավել կարևոր՝ ես դեռ կվերադառնամ, քանի որ նյութական արժեքները չի կարելի առանց հսկողության թողնել։ Այսպես, այս հարցով Ադրբեջանի դիրքորոշումը չափազանց հստակ է և հնչեցվել է պետության ղեկավարի կողմից. մենք ուշադիր հետևում ենք Հայաստանում իրենց ուժերով, և նրանց գործընկերների օգնությամբ ռազմական շինարարության բոլոր փորձերին։ Հետևաբար, եթե մենք տեսնենք մեր անվտանգությանը թեկուզ չնչին սպառնալիք, ապա այդ սպառնալիքն անմիջապես կոչնչացվի։ Որտեղ էլ այն գտնվի, ինչքան էլ խորը լինի Հայաստանի տարածքում, մենք այն պարզապես կոչնչացնենք։ Իմ կարծիքով՝ ամեն ինչ չափազանց պարզ է և այլ մեկնաբանության տեղ չի թողնում. պատերազմ եք ուզում՝ դուք այն կստանաք։ Ձեզ երկաթի կտորներով լցնում են տարածաշրջանում իրավիճակի ապակայունացման համար՝ իսկ ահա սա մենք ոչ մի կերպ չենք կարող թույլ տալ, և հետևաբար՝ ես ձեզ կպատմեմ հարցի ֆինանսական կողմի մասին:

Կես միլիարդ դոլարը, որ ուղղվում է զենքի գնելուն՝ դա հենց այն գումարի մի մասն է, որը Հայաստանը մեզ պարտք է։ Ռազմատուգանքներ, կոմպենսացիաներ, օկուպացիայի հետևանքով պատճառված վնասի հատուցում, հետևաբար անհրաժեշտ եմ համարում ուժեղացնել ճնշումը հատկապես այս ուղղությամբ։ Հայցեր և գումարի վերադարձի պահանջներ։ Հակառակորդին փող չպետք է լինի։ Այո և ընդհանրապես, եթե մի քիչ ավելի ընդարձակ նայենք, ապա տնտեսական տեսանկյունից հիմար մարդիկ սովորաբար ընկնում են երկու վիճակում. հույսը ու դրա փլուզումը։ Երբեմն լինում է կարճաժամկետ էյֆորիա նրանից, որ ստացել ես փողի որոշակի գումար, բայց այն արագ անցնում է, քանի որ պետք է հետ վերադարձնլ: Այնպես որ փողն ու հիմարները երկար ժամանակ միասին չեն մնում, սա հակասում է Տիեզերքի բոլոր օրենքներին։ Եվս մեկ անգամ՝ ռազմատուգանքներ, կոմպենսացիա և օկուպացիայի հետևանքով պատճառված վնասի հատուցում։ Բայց սա մի ձեռքով, իսկ երկրորդ ձեռքով, իհարկե, բանակի հետագա հզորացում, անձնակազմի մարտական և քաղաքական պատրաստվածության բարձրացում, ինչը ենթադրում է կանոնավոր լայնածավալ զորավարժությունների անցկացում ադրբեջանա-հայկական պայմանական սահմանին։

Մի խոսքով, մեզ բաժին են ընկել ականավոր հարևանիկներ, ճիշտ և ճիշտ ինչպես մի պատմվածքում, եթե չեմ սխալվում, Օկուջավայի մոտ, մի գեղջուկ պատմում է իր հարևանների մասին. «Նրանք հայտնի մարդիկ են։ Միխաս պապը՝ հարբեցող է, մորաքույր Ֆլորան՝ սպեկուլյանտ է, իսկ քեռի Դիմայի մասին առհասարակ հատուկ խոսակցություն կա՝ նա յուրացնող է, կաշառակեր և այս ամենը այն պատճառով, որ նա նախկին կոշկակար է»։ Պատմողին հարցնում են. իսկ ի՞նչ է, քո հարևանների մեջ պարկեշտ մարդիկ առհասարակ չկա՞ն: Ինչին նա պատասխանում է. «Այո, իմ հարևանների մեջ պարկեշտ մարդիկ որքան ուզես կան, բայց չէ որ ես խոսում եմ ականավորների մասին։ Օրինակ, Միխաս պապը, իհարկե, հարբեցող է, բայց փոխարենը ինչպիսի՜ հարբեցող։ Ակնավոր»։

Գիտեք, Ֆրիդրիխ Մեծն իր «Ավստրիայի դեմ մանիֆեստում» գրել է, որ հարձակվող կողմը՝ ագրեսորը՝ դա այն կողմն չէ, որը առաջին կրակոցն է արձակել, այլ այն, որը պատրաստվում է հարձակվել հարևանի վրա և նրան բացահայտում է՝ ընդունելով սպառնացող դիրք... Ֆրիդրիխ Մեծը գիտեր, թե ինչի մասին է խոսում... Հայաստանին չպետք է վերաբերվել որպես թշնամու, նրան պետք է դիտարկել որպես գործիք թշնամու ձեռքին, իսկ թշնամու գործողությունները կարելի է չեզոքացնել՝ ստիպելով նրան ցրել իր ուժերը։ Այո, մենք տարբեր քաշային կարգեր ունենք, բայց աշխարհը նման է սարդերով բանկային, և մեր հարևանիկների հովանավորներն էլ ունեն աշխարհաքաղաքական մրցակիցներ, ովքեր նույնպես շատ են սիրում նման խաղեր խաղալ։ Այնպես որ, հանգամանքների հայտնի ընթացքի դեպքում, որոշ ժամանակ անց մենք կարող ենք լսել «Էզիզ Պապեետե, սյան ազատսան»-ի նման մի բան: Պապեետեն՝ քաղաք Թաիթիում, Ֆրանսիական Պոլինեզիայի վարչական կենտրոնն է։ Պետք չէ իրավիճակներին արձագանքել, իրավիճակները պետք է ձգտել ինքներդ ստեղծել, որպեսզի ուրիշներն արձագանքեն ստեղծված իրավիճակներին։ Մեծ հաշվով, ի դեմս Հայաստանի հակառակորդի նկատմամբ չպետք է զգալ ոչ զայրույթ, ոչ համակրանք, ոչ ատելություն, ոչ խղճահարություն։ Եվ սա «hate-speech» չէ, սա պրագմատիզմ է։ Հաշտության կամ խղճահարության հույսը՝ միայն խանգարում է, որովհետև, հաղթելով, մենք մեծացրել ենք նրանց վախն ու ատելությունը մեր նկատմամբ: Նրանք անընդհատ փնտրելու են մեզ վնասելու հնարավորություն, և դա հասկանալի է, բայց սա կատարելապես անընդունելի է։ Չարակամին պետք է զրկել ռևանշի ամենափոքր հնարավորությունից...

Միշտ հաղթում է միայն մի կողմը, իսկ «վերջնական արդյունքում հաղթողներ կամ պարտվողներ չկան» ոգով նման շքեղ արտահայտությունները՝ ընդամենը լիբերալ մայոցներ են, ընդ որում բացարձակապես ոչ միամիտ, այս ամենը աչքերը կապելու համար են: Եվ հատկապես այդ պատճառով է, որ ամենակարեւորը՝ ռազմատուգանքներ, կոմպենսացիաներ են և օկուպացիայից պատճառված վնասի հատուցումը։ Դե նաև զորավարժությունները, որոնց ընթացքում շատ բան կարող է պատահել։