Ճանապարհը մաքրվել է Ադրբեջանն ու ԵԱՀԿ-ը ազատվում են անցյալի բեռից

Բաքու է այցելել ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Մալթայի արտաքին, եվրոպական գործերի և առևտրի նախարար Յան Բորգը։ Նրան ընդունել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը, իսկ այնուհետև կայացել է Բորգի հանդիպումը՝ Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ։ Հանդիպման արդյունքներով Բայրամովն և Բորգը անցկացրել են համատեղ մամուլի ասուլիս։

Այսօր տեղի են ունեցել նաև բանակցություններ խաղաղ գործընթացի և հետհակամարտային կարգավորման շուրջ, նշել է Ադրբեջանի ԱԳՆ ղեկավարը։ Անդրադառնալով Հայաստանի հետ խաղաղ գործընթացի և հետհակամարտային կարգավորմանը՝ Բայրամովը ընդգծել է Բաքվի և Երևանի միջև սահմանազատման գործընթացի, ինչպես նաև անմիջական բանակցությունների մեկնարկի կարևորությունը, «քանի որ դրանք տալիս են դրական արդյունքներ»։

Ի թիվս այլ հարցերի, Բայրամովը նաև ասել է, որ ԵԱՀԿ-ը բախվում է մի շարք մարտահրավերների, և կազմակերպության անդամ երկրները պետք է հետևեն դրա սկզբունքներին։ Դրանով հանդերձ նախարարը հավելել է. «Ադրբեջանը միշտ հետևել է ԵԱՀԿ-ի սկզբունքներին, հատկապես տարածքային ամբողջականության սկզբունքին հավատարիմ մնալու մասով»։ Այս արտահայտությունը, բացի փաստի չոր հավաստագրմանը, պարունակում է նաև ակնարկ ինքնին կազմակերպության կողմից իր իսկ սկզբունքներին չհետևելու մասին՝ մասնավորապես, նախկին ղարաբաղյան հակամարտության համատեքստում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության հարցում։

Եվ եթե երկրի գլխավոր դիվանագետը այդ մասին ասել է միջնորդավորված, ապա Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ով նույնպես ընդունել է կազմակերպության նախագահին, չի զլանել նրան ուղղակիորեն հայտնել իր դժգոհությունը հակամարտության ժամանակահատվածում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի (ՄԽ) գործունեության նկատմամբ։

Պետության ղեկավարը նշել է, որ, չնայած Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի ռազմական ագրեսիայի հետևանքների վերացման և մեր հողերի օկուպացիայի հարցը դրված էր ԵԱՀԿ-ի օրակարգում, ո՛չ այս կազմակերպությունը, ո՛չ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության մեխանիզմը ոչինչ չձեռնարկեցին՝ հակամարտության հետևանքները վերացնելու, ադրբեջանական տարածքները օկուպացիայից ազատագրելու, հարկադիր վերաբնակներին վերադարձնելու համար։ Առավել ևս, նախագահի խոսքով, այս տարիների ընթացքում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից անցկացված բանակցային գործընթացը նույնպես ծառայել է ադրբեջանական տարածքների օկուպացիայի շարունակմանը։ Նախագահ Իլհամ Ալիևը ընդգծել է, որ Ադրբեջանը իր կամքի և ուժի շնորհիվ վերջ դրեց օկուպացիային՝ ապահովելով իր տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը՝ միջազգային իրավունքի նորմերին ու սկզբունքներին, ՄԱԿ-ի կանոնադրության համապատասխան։

Հայտարարելով, որ հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը արդեն մնացել է անցյալում, այն գոյություն չունի՝ պետության ղեկավարն ասել է, որ եկել է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը և դրա հետ կապված բոլոր կառույցները լուծարելու ժամանակը։ Ադրբեջանական կողմը բարձրացրել է այս հարցը, և չկա որևէ պատճառ, որի կապակցությամբ հայկական կողմը չհամաձայնվի դրան։

Սակայն, ինչպես տեսնում ենք, ԵԱՀԿ-ի հասցեին նախագահի նկատողությունները զուրկ էին պարոն Բորգին ուղղակիորեն ուղղված դժգոհության նոտաներից։ Իսկապես, ԵԱՀԿ-ի ներկայիս ղեկավարությունը, իհարկե, պատասխանատու չէ իր նախորդների ապակառուցողական դիրքորոշման համար, սակայն այն պատճառով, որ նա ներկայացնում է կազմակերպությունը՝ անխուսափելիորեն պետք է ընդունի քննադատության իր չափաբաժինը։

Ի դեպ, համեմատության համար հետաքրքիր է հիշել նախագահի կողմից ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների ընդունումը՝ 2020 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմում տարած փառավոր հաղթանակից հետո։ Այն ժամանակ նախագահ Ալիևը ընդունել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ֆրանսիայից համանախագահ Ստեֆան Վիսկոնտիին, ԱՄՆ-ից համանախագահ Էնդրյու Շոֆերին, Ադրբեջանում Ռուսաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Միխայիլ Բոչարնիկովին և ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անժեյ Կասպրշիկին։ Այդ հանդիպմանը նախագահ Ալիեւն ավելի էմոցիոնալ էր։ Հիշենք նրա խոսքերը. «Հակամարտությունը լուծված է։ Ադրբեջանը դա արեց ռազմաքաղաքական միջոցներով։ Ես ձեզնից և ձեր ղեկավարությունից, ինչպես նաև ձեր բարձրաստիճան պաշտոնյաներից հաճախ էի լսում, որ հակամարտությունը չունի ռազմական լուծում: Իսկ ես ասում էի. ունի։ Պատմությունը ցույց տվեց, որ ես իրավացի էի։ Կարծում եմ, որ նրանք, ովքեր ասում էին, որ «ռազմական տարբերակ չկա», հիմա իրենք էլ են հասկանում, որ այն կար, քանի որ նրանք պարզապես ուզում էին կազմավորված իրավիճակը պահել այնպես, ինչպես որ կար։ Մենք ցույց տվեցինք, որ ստատուս քվոն կարող է փոխվել ուժային ճանապարհով, քաջության, իմաստության, քաղաքականության, ջանքերի մոբիլիզացիայի, ադրբեջանական ժողովրդի միասնության, Ադրբեջանի կառավարության կամքի, ադրբեջանական ժողովրդի վճռականության, ադրբեջանցի զինվորի հաղթականության շնորհիվ։ Մենք ցույց տվեցինք, որ մենք իրավացի ենք»։

Որպես դրա լավագույն իլյուստրացիա, որ մենք իսկապես իրավացի ենք, ծառայում է այն, որ հայ-ադրբեջանական օրակարգը ԵԱՀԿ-ի հետ մեր երկրի հարաբերություններում ի չիք է դառնում, և դրա տեղը հաստատապես զբաղեցնում են մարդկության գլոբալ խնդիրները։ Այսպիսով, Ալիևն ու Բորգը քննարկել են՝ «COP29»-ի ապագա անցկացումը, ինչպես նաև փոքր կղզի պետությունների խնդիրը։

Ադրբեջանը դադարել է ընկալվել որպես թեժ կետ, ինչը նշանակում է, որ նա դադարել է կառավարման օբյեկտ լինել։ Եվ բոլորը հիմա պետք է հաշվի նստեն դրա հետ։