Կայսերական երազանքը կոտրվեց Ադրբեջանի «երկաթե բռունցքով» Բաքվում ոչինչ չեն մոռացել

44-օրյա Հայրենական պատերազմի մեկնարկի հինգերորդ տարեդարձի նախաշեմին իմաստ ունի հիշել, թե ինչ էր նախորդել դրան։ Այդ ժամանակվա իրադարձությունները վերլուծելով՝ մենք հստակ համոզվում ենք, որ Ռուսաստանը ակտիվորեն նախապատրաստում էր Հայաստանին պատերազմի՝ զինելով իր «Հարավային Կովկասի ֆորպոստը», ինչպես ասում են, «մինչև ատամները»։

Ավելի կոնկրետ՝ 2020 թվականի հուլիսի 17-ից մինչև օգոստոսի կեսերը Ռուսաստանի Դաշնությունից Հայաստան է հասցվել ավելի քան 400 տոննա ռազմական բեռ՝ Ղազախստանի, Թուրքմենստանի և Իրանի օդային տարածքով։ Այս մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Վլադիմիր Պուտինի հետ հեռախոսազրույցի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել 2020 թվականի օգոստոսի կեսերին։

Ռուսական կողմը, իհարկե, մերժել է այս հիմնավորված մեղադրանքները։ Օրինակ՝ Ռուսաստանի այն ժամանակվա պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն հայտարարել էր, որ Իլ-76-ի թռիչքները կատարվել են «Գյումրու 102-րդ ռուսական բազայի անձնակազմի մատակարարման և ռոտացիայի, ինչպես նաև ենթակառուցվածքների կառուցման, այլ ոչ թե Հայաստանին զենք մատակարարելու համար»։ Այս խոսքերից բառացիորեն պարզունակ ստի հոտ էր գալիս։

Նման պատասխանը ակնհայտորեն չբավարարեց պաշտոնական Բաքվին, և 2020 թվականի օգոստոսի 29-ին Ադրբեջանի նախագահի օգնական, նախագահի աշխատակազմի արտաքին քաղաքականության բաժնի ղեկավար Հիքմեթ Հաջիևը լրագրողներին ասաց, որ Ադրբեջանը «սպասում է պարզաբանման, թե ինչ հիմքերով է շարունակվում Հայաստանի ինտենսիվ զինումը», և Բաքվին «չի գոհացնում այն պատասխանից, որ իբր ինքնաթիռներով տեղափոխվում են շինանյութեր»։

Հետագայում մենք բազմիցս տեսանք Ռուսաստանի պատրաստակամությունը՝ հերքելու ակնհայտը, այդ թվում՝ Բաքվից Գրոզնի թռչող AZAL-ի ինքնաթիռի օրինակը, որը խոցվեց ռուսական ՀՕՊ-ի կողմից, ինչի հետևանքով զոհվեց 38 մարդ: Միանգամայն սպասելի է, որ ՌԴ իշխանությունները չեն խոստովանի նաև իրենց մեղքը ռուսաստանյան ներխուժման 3 ու կես տարիների ընթացքում Ուկրաինայի դեմ կատարված հանցագործությունների համար։

Սակայն, ինչպես ասում են, բիզը պարկի մեջ չես թաքցնի: Արդեն 44-օրյա պատերազմի ավարտից հետո՝ 2021 թվականի ապրիլի 2-ին, Բաքվում ցուցադրվեցին Հայրենական պատերազմի ժամանակ Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի դեմ կիրառված «Իսկանդեր» հրթիռի բեկորները: Դրանք հայտնաբերվել են մարտի 15-ին Շուշայում՝ ANAMA-ի աշխատակիցների կողմից իրականացված մաքրման գործողությունների ժամանակ: Պաշտոնական Բաքուն պարզաբանումներ պահանջեց Երևանից և Մոսկվայից: Եվ կրկին, պատասխանը լռությունն էր։

Այստեղ կարևոր ենք համարում հիշել ռուս լրագրող և հրապարակախոս Ալեքսանդր Նևզորովի որոշ հայտարարություններ, որոնք նա արեց 2020 թվականի դեկտեմբերին հեռարձակված «Նապովալ» հաղորդման ժամանակ՝ մեկնաբանելով Բաքվում կայացած Հաղթանակի շքերթը: Նա գնահատական տվեց և բացատրեց Ռուսաստանի Դաշնությունում որոշակի ուժերի արձագանքը նոր իրողություններին, ինչը կայանում է Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական առումով ուժեղացման մեջ։

«Ռուսական ծռմռված և մրոտ երազանքը տարվեց Բաքվի փողոցներով։ Ամենաշատը ցավում էին ռուս հայրենասերները։ Ադրբեջանում Հաղթանակի օրը նրանց համար դարձավ մահացու տեսարան։ Պատահական չէ, որ Ռուսաստանի ամենակարևոր հեռուստաալիքներով ոչ մի կադր չցուցադրվեց։ Եվ խոսքը պարտված դաշնակցի մասին չէ։ Հայաստանի մասին չէ, որի վրա Բաքուն հիմա ոտքերն է սրբում։ Ոչ։ Մոսկվան իրականում թքած ունի Հայաստանի վրա։ Ղեկավարության մեջ մարդակերներ, թունավորողներ, մոլագարներ չկան։ Այսինքն՝ Մոսկվան հատուկ պատճառներ չունի սիրելու Հայաստանը։ Հայաստանի ռազմական անպատվության համար չէր անհանգստանում Մոսկվան։ Ցավի պատճառը բոլորովին այլ էր։ Եվ դա իսկապես սարսափելի ցավ էր։ Բանն այն է, որ Բաքվի փողոցներով բոլորովին անպարկեշտ ձևով՝ ծռմռված և մրոտ տարվեց ռուսական երազանքը, Ռուսաստանի ազգային գաղափարը։ Տեխնիկան։ Ադրբեջանը ցուցադրեց այն ամբողջ տեխնիկան, որը Մոսկվան վերջին տարիներին կամաց-կամաց փոխանցել էր Ղարաբաղին։ Մեռած և ծռմռված։ Այն ամենը, ինչ այդքան հպարտորեն ցուցադրվեցին մայիսի 9-ի շքերթում Մոսկվայում, շրջեցին նաև Բաքվի փողոցներով: Մոսկվան ցույց տվեց, թե ինչպես է այն լինում թարմ, ներկված, մաքուր և շքերթում։ Իսկ Բաքուն ցույց տվեց ռուսական գերտեխնիկան իրական մարտից հետո։ Եվ ցույց տվեց դրա իրական գինը՝ С -300, С-400, «Պանցիր», «Գրադ», «Տրիումֆ», տանկեր, БРДМ, БТР, БМП՝ այն ամենը, ինչի համար Ռուսաստանը աղոթում է», - ասաց Նևզորովը։

Եվ նա ասաց ճշմարտությունը։ Բաքվի Ռազմաավարի պուրակ այցելող յուրաքանչյուր ոք կարող է հեշտությամբ համոզվել նրա խոսքերի ճշմարտացիության մեջ։

Մենք, մեր հերթին, թույլ կտանք մեզ հիշեցնել, որ Ռուսաստանը միշտ խելահեղորեն զինել է Հայաստանը։ Եվ կան դրա ապացույցները։ Այսպես, 1997-1998 թվականներին գեներալ Լև Ռոխլինը (այն ժամանակ Պետդումայի պաշտպանության կոմիտեի նախագահ) հետաքննություն սկսեց 1992-1996 թվականներին ՌԴ-ից ՀՀ զենքի անօրինական մատակարարման վերաբերյալ։

Այդ ժամանակվա հրապարակումների և հետագա հաղորդագրությունների համաձայն, Հայաստանին և ժամանակին Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներում գործած անջատողական խունտային ռուսաստանյան զորամասերից և պահեստներից անօրինական կերպով փոխանցվել է մոտ 1 միլիարդ դոլարի զենք։

Այս ամենը խոսում է այն մասին, որ Ռուսաստանը միշտ աջակցել է Հայաստանին՝ և՛ քաղաքականապես, և՛ տնտեսապես, և՛ զենքի մատակարարման միջոցով՝ փորձելով ցանկացած գնով կանխել մեր երկրի տարածքային ամբողջականության վերականգնումը և միջազգային իրավունքի հաղթանակը։ Հենց այդ պատճառով էլ 44-օրյա պատերազմում Ադրբեջանի հաղթանակը և Ղարաբաղում փայլուն կերպով անցկացված հակաահաբեկչական գործողությունը Ռուսաստանի Դաշնությունում ընդունվեցին նման թշնամանքով։ Նրանք հասկացան, որ պարտություն կրեց ոչ միայն Հայաստանը, այլև ինքը՝ Ռուսաստանը, որը մտադիր էր ընդմիշտ օգտագործել հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը որպես պաշտոնական Բաքվի վրա ճնշում գործադրելու միջոց։ Հենց այդ նույն պատճառով Ռուսաստանում հիմա զայրանում են, տեսնելով, թե ինչպես են Ադրբեջանն ու Հայաստանը մոտենում խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը։