«Միացումի» մարմաջը Ռևանշիստները կրկին ջուր են պղտորում

Այսօր Հայաստանում հասարակությունը ռևանշիստական գաղափարների հիման վրա համախմբելու ընդիմության հերթական փորձ է տեղի ունենում: Եվ դրա համար առիթ է դարձել՝ Ղարաբաղում մոռացության մատնված անջատողական կազմավորման «անկախության» հերթական տարեդարձը: Ռևանշիստական մեքենան ձգտեց առավելագույնը քամել այս դժբախտ ամսաթվից՝ անցկացնելով տարբեր միջոցառումներ և հանդես գալով հայտարարություններով:
 
Այսպես, Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին II-ը ելույթ է ունեցել, որում կոչ է արել «բազմապատկել Ղարաբաղը կամավոր լքած հայերի իրավունքների պաշտպանության ջանքերը»: Նրանց պետք է պաշտպանել, Կաթողիկոսի կարծիքով՝միջազգային հանրության աջակցությամբ: Բացի այդ, նա կոչ է արել ոչնչացումից փրկել «դարավոր հայկական հոգևոր և մշակութային ժառանգությունը» և Հայաստան վերադարձնել այս երկրի այն քաղաքացիներին, որոնք մեղադրվում են պատերազմական հանցագործությունների մեջ:
 
Երևանում անցկացվեց նաև  «արցախ. չլուծված հակամարտություն, վերադարձի իրավունք» «միջազգային» համաժողովը: Դրանում ելույթ ունեցած Ազգային ժողովի պատգամավոր, «Դաշնակցության» ներկայացուցիչ Իշխան Սաղաթելյանը հայտարարել է, որ «արցախի հարցը փակված չէ և չի կարող փակվել, քանի դեռ արցախի ժողովուրդը զրկված է իր պատմական հայրենիքում արժանապատիվ կյանքի իրավունքից»։
 
Դե իսկ ռևանշիստների շաբաթօրյակի գագաթնակետը տեղի ունեցավ «Եռաբլուր» զինվորական գերեզմանատանը, որտեղ տեղի ունեցավ «արցախի կանչը» աղաղակող անվամբ հուշահամալիրի բացման արարողությունը: Ավելի վաղ «Արարիչ» հասարակական կազմակերպությունը տարածել էր հայտարարություն, որում ասվում է. «Հուշարձանը նվիրված է արցախյան պատերազմներում զոհված հերոսների, արցախում հանգչող մեր հայրենակիցների, ինչպես նաև 2023 թվականի սեպտեմբերի 25-ին պաշտպանության բանակի վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած ողբերգական պայթյունի հետևանքով զոհվածների անմահ հիշատակին»: Արարողության շրջանակներում տեղի ունեցան խաչքարերի օծման և հուշարձանի պատվանդանին ծաղիկներ դնելու արարողություններ, ինչպես նաև տարբեր գործիչների ելույթներ: Միջոցառմանը ելույթ ունեցավ նաև «լղհ-ի վերջին նախագահ» Սամվել Շահրամանյանը՝ նա հույս ունի, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարումից հետո «հայերի հայրենիք վերադառնալու» ուրիշ մեխանիզմ կստեղծվի:
 
Մենք անտեղի չենք հիշատակել հենց այս կերպարին՝ նրա խոսքերը հատկապես զվարճալի են հնչում, եթե հաշվի առնել, որ հենց նա է 2023 թվականի սեպտեմբերին, Ադրբեջանի զինված ուժերի փայլուն հակաահաբեկչական գործողությունից հետո, ստորագրել «լղհ-ի բոլոր պետական հաստատությունների և կազմակերպությունների» լուծարման մասին հրամանագիրը։ Երևի, գրեթե երկու տարի անց Շահրամանյանը մոռացել է, թե ինչի տակ է նա ստորագրել։ Ինչ արած, հիշեցնենք. «Ստեղծված բարդ ռազմաքաղաքական իրավիճակի կապակցությամբ… որոշում է կայացվել. լուծարել մինչև 2024 թվականի հունվարի 1-ը իրենց գերատեսչական ենթակայության տակ գտնվող բոլոր պետական հաստատություններն ու կազմակերպությունները, և լեռնային ղարաբաղի (արցախի) հանրապետությունը դադարեցնում է իր գոյությունը»։
 
Սակայն «Եռաբլուրում» հուշարձանի բացումը, իհարկե, առավել ուշագրավ է ոչ թե այնտեղ հնչած ելույթներով, այլ ինքնին իր փաստով՝ խաղաղ կարգավորման գործընթացում նկատվող բեկման մեջտեղում այն ամբողջությամբ բարձրացնում է՝ հայ հասարակության մի մասի իրական խաղաղությանը անպատրաստ լինելու մասին հարցը, ինչպես նաև այն մասին, թե ինչու է, փաստորեն, Հայաստանի կառավարությունը դա հանդուրժում: Այն փաստը, որ իրավակարգի ուժերը չեն խոչընդոտել ակցիային՝ խոսում է այն մասին, որ նույնիսկ եթե այն բացահայտորեն չի թույլատրվել իշխանությունների կողմից, միևնույն ժամանակ վերջիններս աչք են փակել այս գործողության վրա: Այս ենթադրությունը հաստատվում է այն փաստով, որ սա պարզապես հանրահավաք չէր, այլ հուշարձանի բացում, որը, հավանաբար, տեղադրվել է ոչ մեկ ժամվա և նույնիսկ մեկ օրվա ընթացքում, այսինքն՝ այն չէր կարող տեղի ունենալ ինքնաբուխ և աննկատ:
 
Մենք հասկանում ենք, որ Փաշինյանի կառավարությունը ստիպված է մանևրել Ադրբեջանի հետ խաղաղության ընդհանուր գծի և ընտրազանգվածի ռևանշիստորեն տրամադրված մասի միջև։ Սակայն գալիս է մի պահ, երբ անհրաժեշտ է բռունցքի մեջ հավաքել կամքը և պատասխանատվություն կրել հռչակված ուղու համար, հակառակ դեպքում տարածաշրջանում լիարժեք խաղաղություն այդպես էլ չի տիրի։
 
Հուշարձանի կառուցումը, որի անունն ինքնին հղում է հակամարտության, ռևանշիզմի կոչ է անում և պարունակում է տարածքային պահանջներ Ադրբեջանի նկատմամբ՝ անկասկած հակասում է Վաշինգտոնում ստորագրված փաստաթղթերի տառին և ոգուն։ Բացի այդ, մենք չենք կարող չզարմանալ այսօր հուշարձանի բացման արարողությանը ներկա և այնտեղ ռազմատենչ ելույթներ ունեցողների կողմից սեփական ժողովրդի նկատմամբ ատելությամբ՝ առաջ քաշելով հերթական պահանջներ մեր երկրի նկատմամբ։ Չէ որ այս ամենը տեղի է ունեցել ոչ թե ինչ որ մի տեղ, այլ ռազմական գերեզմանատանը, որտեղ կան հարյուրավոր, հազարավոր հայերի գերեզմաններ, որոնց բառացիորեն ոչնչացրել է «միացումը» և «մեծ Հայաստանի» մասին  զառանցական գաղափարը։ Քանի՞ նոր գերեզման պետք է հայտնվի «Եռաբլուրում», էլի որքա՞ն արցունք պետք է թափեն հայ մայրերը, որպեսզի հայ հասարակության ռեակցիոն տրամադրված մասը վերջապես հասկանա Ադրբեջանի հողերի նկատմամբ իր պահանջների անհեռանկարությունը։