«Բադի թեստ» հայ ռևանշիստների համար Գարո Փայլանից մինչև Նիկոլ Փաշինյանը

Գոյություն ունի հայտնի «բադի թեստ», որը նաև հայտնի է որպես տեղի ունեցողի ակնհայտության թեստ: Այն նկատի ունի, որ երեւույթի էությունը կարելի է նույնականացնել բնորոշ արտաքին հատկանիշներով։ Թեստի էությունը արտահայտվում է հետևյալ հաստատումով. «Եթե այն նման է բադի, լողում է բադի պես և կռկռում է բադի նման, ապա դա, հավանաբար  բադ է»: Այս թեստը հիշեցի Հայաստանում տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունների համատեքստում։
 
Հիշեցնենք, որ անցյալ շաբաթ ամերիկյան Կարնեգիի հիմնադրամի ներկայացուցիչներն այցելել էին Երևան, որտեղ հանդիպել են Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ։ Պատվիրակության կազմում է եղել նաեւ Թուրքիայի խորհրդարանի Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցությունից (HDP) նախկին պատգամավոր Գարո Փայլանը։ Ի դեպ, նշենք, որ ինքնին այն փաստը, որ էթնիկ հայը երկար տարիներ նստել է Թուրքիայի խորհրդարանում, արդեն լիովին հերքում է՝ թուրքահայերի առասպելական «ցեղասպանության» մասին աշխարհասփյուռ հայերի կեղծ թեզերը։ Թուրքիայում նրանց մոտ ամեն ինչ հիանալի է ընթանում. նրանք ունեն իրենց եկեղեցիները, դպրոցները, իրենց բիզնեսը, իրենց պատգամավորները՝ ներկայացված տարբեր մակարդակներում։ Բայց միթե՞ Թուրքիան այս ամենի համար երախտագիտություն է ակնկալում: Ո՛չ, չի ակնկալում:
 
Եվ Գարո Փայլանը՝ դրա վառ ապացույցն է։ Լինելով Թուրքիայի խորհրդարանի պատգամավոր՝ նա պարբերաբար հայտարարություններ է անում, որոնք համահունչ են աշխարհասփյուռ հայության հայտնի դիրքորոշմանը և վիրավորական են այն երկրի համար, որի քաղաքացին է հանդիսանում Փայլանը։ Այսպես, անցյալ տարվա ապրիլի 24-ին նա սոցիալական ցանցերում գրել է այն մասին, որ «109 տարի առաջ այս օրը սկսվել է հայերի ցեղասպանությունը»։ Համոզված եմ, որ այս տարին էլ նա համանման հրապարակում կանի։
 
Այսինքն, մեր առջև պրոֆեսիոնալ առասպելագործ ու սադրիչ է։ Ով, լինելով Թուրքիայի խորհրդարանի պատգամավոր՝ վրդովված էր Լաչինի ճանապարհին ադրբեջանցի բնապահպան ակտիվիստների բողոքի ակցիայից և բացահայտ պաշտպանում էր ղարաբաղյան խունտայի դիրքորոշումը՝ համաշխարհային հանրությունից պահանջելով ճնշում գործադրել... Ադրբեջանի վրա։ Այո, օկուպացիայի զոհ երկրի, այլ ոչ թե օկուպանտ երկրի վրա։
 
Հիշելով այս ամենի մասին, ամենևին էլ չես զարմանում Փայլանի ներկայիս հայտարարություններից։ «Մենք  հենց հիմա Ադրբեջանի վրա հարձակվելու հնարավորություն չունենք, այդ նպատակը իրագործելու համար մեզանից կպահանջվի 3-ից մինչև 5 տարի։ Մենք 3-5 տարվա ընթացքում կուժեղացնենք մեր բանակը՝ ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի օգնությամբ»,- հայտարարել է նա իր վերջին հարցազրույցներից մեկում։
 
Ինչպես տեսնում ենք, մեր առջև բացահայտ հայ ռևանշիստ է։ Չէ որ, եթե նա նման է հայ ռեւանշիստի, մտածում է հայ ռեւանշիստի պես, խոսում է հայ ռեւանշիստի պես՝ ուրեմն, նա  էլ հայ ռեւանշիստ է։ Այդպիսին է, ինչպես Հայաստանի գրեթե ողջ քաղաքական իսթեբլիշմենտը, եթե այդպես կարելի է անվանել՝ խայտաբղետ, սակայն թուրքաֆոբիայով և ադրբեջանաֆոբիայով անբուժելի հիվանդ ամբոխը:
 
Մենք նախկինում արդեն բազմիցս ապացուցել ենք, որ ադրբեջանական ժողովրդի և Ադրբեջանի պետության հանդեպ ատելության հարցում ոչ մի տարբերություն չկա՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի, Ռոբերտ Քոչարյանի, Սերժ Սարգսյանի և Նիկոլ Փաշինյանի միջև։ Կան միայն տարբեր հանգամանքներ, որոնցում նրանք հայտնվում են: Եվ առաջ Խանքենդիում Ղարաբաղի Հայաստանին «պատկանելիության» մասին բղաված, իսկ հետո 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Գյանջայի և ադրբեջանական այլ խաղաղ քաղաքների հրթիռակոծման հրաման տված Նիկոլ Փաշինյանն էլ ոչնչով չի տարբերվում՝ ադրբեջանցիներին Հայաստանից բռնի վտարելու իր գաղափարախոսությամբ Տեր-Պետրոսյանից,  իր «հայերի ու ադրբեջանցիների գենետիկ անհամատեղելիության մասին» պնդումով Ռոբերտ Քոչանից, Սերժ Սարգսյանից՝ իր խոստովանությամբ այն մասին, որ Խոջալուի ցեղասպանությունը նպատակ ուներ ապացուցելու՝ խաղաղ ադրբեջանական բնակչությանը սպանելու հայ օկուպանտների պատրաստակամությունը։
 
Եվ թող ոչ ոքի մոլորության մեջ չգցի միտքն այն մասին, որ պատերազմում պարտություն կրած Հայաստանում քչերն են մտածում ճիշտ այնպես, ինչպես Փայլանը։ Այս համատեքստում պետք է հիշեցնել իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության պատգամավոր Հակոբ Ասլանյանի խոսքերը։ Այսպես, հայ լրագրողի հետ զրույցում Ասլանյանը ուղիղ ասել է. «Պարզապես նայեք դինամիկան։ Մեզ հարկավոր է ևս մեկ-մեկուկես տարի, որպեսզի կարողանանք լիովին ուղղել մեր մեջքը, և մենք թուրքերի հետ այլ կերպ կխոսենք։ Եթե հետևեք վարչապետի հայտարարություններին, ապա կտեսնեք, թե որքան ավելի վստահ են դառնում մեր խոսքերը։ Դրա համար հիմք է հանդիսանում դանդաղ, բայց հստակ առաջընթաց մեր երկրի տնտեսական, քաղաքական, ռազմական և մնացած բոլոր ոլորտներում։ Այսօր մեր երկիրը դանդաղ, բայց հստակ ուղղում է մեջքը։ Թուրքը տեսնում է, թե մենք ինչպես ենք ամրացնում մեր սահմանները։ 1-2 տարի հետո նա ընդհանրապես չի կարողանա մեզ հետ այդպես խոսել»,- ասել է Ասլանյանը։
 
Եվ դժվար թե դա կարելի է վերագրել իշխանական պատգամավորի շատախոսությանը։ Ակնհայտ է, որ հենց այս սցենարի մասին է խոսում Փաշինյանը՝ իր կուսակցության ակտիվիստների հետ հանդիպումներում։ Այո, Փաշինյանը, ով Երեւանում հանդիպել է Փայլանի հետ, մտածում է ճիշտ այնպես, ինչպես այս պրոֆեսիոնալ սադրիչը։ Նա հաշվարկում է նրա վրա, որ ժամանակի ընթացքում Հայաստանը ուժ կհավաքի՝ Ադրբեջանի դեմ նոր ռազմական սադրանքի համար։ Դրա համար, ինչը Հայաստանում և աշխարհի հայերի շարքերում շատ շատերն են անվանում «ռևանշ», չնայած խոսքը մեր հողերի օկուպացիայի շուրջ ծրագրերի մասին է։
 
Այնպես որ, և Գարո Փայլանի վերոհիշյալ ելույթն էլ՝ բացառություն չէ, այլ ընդամենը պաշտոնական Երեւանի կողմից անցկացվող իրական քաղաքականության հերթական հաստատումը։ Հայաստանի քաղաքական վերնախավը, դիվանագիտական ճկունության տեսք անելով, իրականում շարունակում է բորբոքել ռեւանշիստական տրամադրություններ երկրի ներսում։
 
Բայց եթե նախկինում Նիկոլ Փաշինյանն այս հարցում հույս էր դնում Բայդենի վարչակազմի և մակրոնական Ֆրանսիայի վրա, ապա այժմ նրա միակ հույսը՝ Մակրոնն է։ Հիմա Փաշինյանը մեկնել է ԱՄՆ՝ մասնակցելու Վաշինգտոնում անցկացվող Կրոնի ազատության 5-րդ ամենամյա միջազգային գագաթնաժողովին, ինչպես նաև «Ազգային աղոթքի նախաճաշին»։ Սրանք անիմաստ միջոցառումներ են, Վաշինգտոնում նախատեսված չեն հանդիպումներ կամ լուրջ բանակցություններ ԱՄՆ-ի նոր նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ։ Բայց գտնվելով ԱՄՆ-ում՝ Փաշինյանը կկարողանա իր ռևանշիստական ծրագրերը համակարգել հայկական սփյուռքի հետ։ Դրանից հետո նա կայցելի Ֆրանսիա, որպեսզի Մակրոնի հետ նորից քննարկի Ադրբեջանի դեմ նոր սադրանքների ծրագիրը։
 
Այս ծրագրի էությունն էլ բարձրաձայնել է Կարո Փայլանը` զենք կուտակել և սպասել հարմար պահին՝ ռազմական հաշվեհարդարի համար։ Եվ այս ամենը արդեն որերորդ անգամ ապացուցում է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ 2025 թվականի հունվարի 7-ին տեղական հեռուստաալիքներին տված հարցազրույցում հնչեցրած պահանջների ճիշտությունը։
 
«Ուզում եմ ևս մեկ անգամ ասել, որ մենք սրան պարզապես դիտորդների պես չենք նայելու։ Հայաստանը պետք է անհապաղ դադարեցնի սպառազինությունը։ Ֆրանսիան և նրան զենք մատակարարող մյուս երկրները պետք է խզեն և չեղյալ համարեն այդ պայմանագրերը։ Արդեն Հայաստան առաքված զենքերը պետք է վերադարձվեն։ Սա է մեր պայմանը։ Հիմա թող ով ինչպես ուզում է, այնպես էլ դա ընկալի։ Ես իմ խոսքն եմ ասում, և նրանք, և նրանց թիկունքում կանգնածները նույնպես գիտեն, որ եթե մենք ինչ-որ բան ասում ենք, ապա շատ լուրջ ենք վերաբերվում դրան»,- հստակ զգուշացրել է նախագահ Ի.Ալիևը։
 
Հավանաբար ավելորդ է հիշեցնել, որ Ի.Ալիևը երբեք խոսքերը քամուն չի տալիս։ Եվ Երևանում (եւ ոչ միայն) նրանք, ովքեր Ադրբեջանի դեմ ռազմական սադրանքների ծրագրեր են կազմում, պետք է միշտ հիշեն սա։