«Հայրենասիրական» կամուֆլյաժ սադրանքների համար VOMA-ն դիվերսանտներ է պատրաստում Ադրբեջանի սահմանների մոտ

Ընթացիկ տարվա գարնանը Caliber.Az-ը, հիմնվելով տեղեկացված աղբյուրներից ստացված տվյալների վրա, հաղորդել էր այն մասին, որ Հայաստանում Ադրբեջանի դեմ ահաբեկչական հարձակումների ինտենսիվ նախապատրաստություններ են ընթանում: Այս գործընթացի առաջնագծում է հայտնի՝ Ողջ մնալու արվեստ (ՈՄԱ) ահաբեկչական կազմակերպությունը, որը ակտիվորեն պատրաստում է «համապատասխան պրոֆիլի մասնագետներ» մեր երկրի դեմ դիվերսիոն պատերազմի համար: Սակայն ՈՄԱ-ն այստեղ միայնակ չէ՝ Հայաստանի տարածքում կան նաև այլ «ավելի պակաս քաշով» ահաբեկչական խմբավորումներ, ընդ որում դրանց մեծ մասը գործնականում չի վերահսկվում Փաշինյանի կառավարության կողմից: Նրանց մեջ ներգրավվում են այդ թվում նաև անչափահասներ: Բայց հենց ՈՄԱ-ն է առաջատար դեր խաղում այս ուղղությամբ:
 
Մասնագետ դիվերսանտ և ռազմական հանցագործ Վովա Վարդանովի կողմից ղեկավարվող կազմակերպության գործունեությունը, և որը հայկական լրատվամիջոցներում ներկայացնում են որպես ռազմահայրենասիրական նախաձեռնություն, գնալով ավելի բացահայտորեն է մերկացնում իր իրական էությունը՝ կառույց, որը անձնակազմ է ձևավորում Ադրբեջանի դեմ ահաբեկչական գործողությունների համար: Այս խումբը ակտիվորեն օգտագործում է Telegram-ը՝ ռազմական պատրաստության մասին հայտարարություններ տարածելու համար, ընտրելով իրենց ճամբարների համար այնպիսի վայրեր, որոնք հնարավորինս մոտ են Ադրբեջանի հետ սահմանին: Վերջին օրինակը՝ օգոստոսի 15-24-ը հայտարարված զորավարժություններն են պատմական Արևմտյան Ադրբեջանին պատկանող Լոռու մարզի Աթան գյուղում։
 
Այս վայրը պատահականորեն չի ընտրվել։ Գյուղը գտնվում է դեռևս հայկական օկուպացիայի տակ գտնվող ադրբեջանական Յուխարիը Ասկիփարա գյուղից 14-16 կիլոմետր և Տավուշի մարզի (Թովուզգալա - խմբ.) վարչական սահմանից ընդամենը 2-4 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Լեռնային և կտրտված տեղանքը, խիտ անտառապատ տարածքը ստեղծում են իդեալական պայմաններ փոքր դիվերսիոն խմբերի գաղտնի մարզումների, գոյատևման մարտավարության մշակման և մարտական գործողությունները իրականին մոտ պայմաններում անցկացնելու համար։
 
Ձևականորեն, մարզումների ծրագիրը ներառում է կրակային մարզումներ, ալպինիզմի պարապմունքներ, մարտավարական մարզումներ, առաջին բուժօգնության ցուցաբերում, ֆիզիկական պատրաստվածություն և արշավների կազմակերպում։ Սակայն, ՈՄԱ-ի առցանց հրապարակված գովազդային նյութերի բովանդակությունը հնարավորություն է տալիս տեսնել այս դասընթացների իրական նախասահմանումը։ Տեսանյութում ցուցադրվում են շփման գծի ներթափանցման, TM-62 հակատանկային ականներից ճանապարհների ականազերծման, դարանակալման պայմաններում գործողությունների և վիրավորների տարհանման հետ մեկտեղ հետևողական նահանջի մարզումներ։ Մարզումները ներառում են խմբերի բաժանումը պաշտպանող և սակրավորների, ինչը համապատասխանում է կանոնավոր բանակային ստորաբաժանումների մոտորային և զրահապատ խմբերի առաջխաղացման ապահովման մարտավարությանը։
 
Հատկապես ցուցանիչ է ծրագրային սիմուլյատորների հետ աշխատանքը հակատանկային ՁՀԱ-7 նռնականետերից կրակելու և լեռնային տեղանքում լիարժեք մարտական հանդերձանքով երկար հարկադիր երթեր կատարելու համար: Նախապատրաստման այս տարրերը բացահայտորեն դուրս են գալիս «քաղաքացիական պաշտպանության» մարզումների շրջանակներից և վկայում են Ադրբեջանի տարածքում դիվերսիաներ և ահաբեկչական գործողություններ իրականացնելու հմտությունների պլանաչափ ձևավորման մասին:
 
Առանձնակի ուշադրությանը, դարձյալ, արժանի է մարզումներին անչափահասների մասնակցության փաստը: ՈՄԱ-ն նրանց օգտագործում է «երիտասարդության հայրենասիրական դաստիարակության» հայեցակարգի շրջանակներում, որը գործնականում երեխաներին արմատականորեն տրամադրված զանգվածի ձևավորման գործընթացում ներգրավելու քող է: Նման պրակտիկան հենվում է Մերձավոր Արևելքում ահաբեկչական կազմակերպությունների կողմից կիրառվող մեթոդների վրա, որտեղ «մանկական ճամբարները» վերածվել են գաղափարական և ռազմական մշակմանը ենթարկված ապագա զինյալների ինկուբատորների:
 
Աթան գյուղում գտնվող բազան կառուցվել է 2025 թվականի սկզբին՝ հայկական սփյուռքի միջոցներով։ Կարճ ժամանակահատվածում այստեղ ի հայտ եկան փոքր զորանոցներ, հատուկ կահավորված խոչընդոտների գոտիներ և հրաձգարան։ Սա վկայում է դիվերսանտների համար, որպես լիարժեք ուսումնական կենտրոն գործելուն ունակ ենթակառուցվածքների ստեղծման նպատակաուղղված ներդրումների մասին։ Նմանատիպ բազա գործում է Ադրբեջանի հետ սահմանին անմիջապես մոտ գտնվող Տավուշի մարզի Աչաջուր (Հաչասու) գյուղում)։ Այստեղ, ստանդարտ առարկաներից բացի, ուսումնական ծրագիրը ներառում է հրետանային պատրաստության տարրական գիտելիքներ և պրակտիկա՝ 82 և 120 մմ ականանետների  օգտագործմամբ, ինչպես նաև ռազմական ալպինիզմը։
 
Ծիծաղելի է, բայց փաստ է. ՈՄԱ-ն ինքն է իր բազաների տեղակայումը բացատրում տեղի բնակչության ռազմական պատրաստվածության մակարդակը բարձրացնելու անհրաժեշտությամբ, սակայն ակնհայտ է, որ այս խաբուսիկ փայլունության հետևում թաքնված է՝ քաղաքական կամ ռազմական սրման դեպքում գործողությունների պատրաստ դիվերսիոն բջիջներ ստեղծելու աշխատանքը։ Մասամբ սահմանազատված և սահմանագծված սահմանի պայմաններում նման կառույցները վերածվում են սպառնալիքի, որը անհնար է անտեսել։
 
Ղարաբաղյան հակամարտության փորձը ակնհայտ ցույց է տալիս, որ նման նախաձեռնությունների նկատմամբ պասիվությունը հանգեցնում է աղետալի հետևանքների: Այսօր, երբ հայկական բանակը թուլացած է և անկարող է բաց դիմակայության, խաղաղդրույքը դրվում է ցանցային կառույցների և «պարտիզանների» պատրաստման վրա, որոնք կկարողանան տարածաշրջանը պահել մշտական անկայունության վիճակում։
 
Անչափահասներին ներգրավելու համակարգված աշխատանքը, սփյուռքի կողմից ֆինանսավորումը, իշխանությունների կողմից վերահսկողության բացակայությունը և ադրբեջանական սահմանի մոտ կիսառազմական ենթակառուցվածքների ստեղծումը թույլ են տալիս պնդել, որ ՈՄԱ-ն հանդիսանում է խաղաղ կարգավորումը խափանելու ավելի լայն ռազմավարության տարր: Եթե այդ սպառնալիքը չչեզոքացնել այսօր, վաղը այն կարող է վերաճել դիմակայության նոր փուլի, որտեղ դիվերսիոն գործողությունները կդառնան կատալիզատոր հերթական զինված բախումների համար։