Անզարմանալի Զատուլինը Թյուրքական «սպառնալիքից» մինչև հակաիրանական «պլացդարմը»

«Աշխարհում կայունություն չկա», - ասում է խորհրդային պաշտամունքային ֆիլմի հերոսը: Հիմա զարմանում ես անցյալ դարի 70-ականների վերջի արտաքուստ կայուն դարաշրջանում աշխարհում կայունության բացակայությունը նկատած հեղինակների խորաթափանցությամբ։ Հավասարապես հիմա էլ կարելի է նկատել հակառակը՝ աշխարհում համընդհանուր անկայունության և անընդհատ անկայունության դարաշրջանում կան կայունության զարմանալի տարրեր: Քաոսի օվկիանոսում նման «կայունության կղզիներից» մեկը հանդիսանում է ՌԴ-ի Պետդումայի ԱՊՀ-ի, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ հարաբերությունների հարցերով հանձնաժողովի առաջին փոխնախագահ Կոնստանտին Զատուլինը:
 
Նրա մշտականությունը, ինչպես հայտնի է, կապված է բուռն ադրբեջանաֆոբիայի հետ: Ահա և «Lenta.ru»-ին տված վերջերիս հարցազրույցում պատգամավորը իր ոգով արտահայտվել է ադրբեջանա-ռուսական հարաբերությունների թեմայով: Ստորև ներկայացնում ենք պատգամավորի խոսքերը՝ ըստ վերոնշյալ հրապարակման:
 
«Ադրբեջանը հետևում է իր ուղղուն։ Այդ ուղղու առանձնահատկություններն են՝ Լեռնային Ղարաբաղի զավթումը, 2023 թվականին խաղաղ կարգավորումից հրաժարվելը։ Ադրբեջանն օգտվեց նրանից, որ այդ ժամանակ Հայաստանին գլխավորում էր ոչ այնքան ազգային կառավարություն, և իր ծրագրերն իրականացրեց Թուրքիայի աջակցությամբ։ Որպեսզի դա անի, որպեսզի Ռուսաստանը չխանգարի, նրան մի առ ժամանակ հարկավոր էր շարունակել խաղալ ռազմավարական գործընկերություն», - նշել է Զատուլինը։
Պատգամավորի խոսքով, «հենց որ Բաքվի ծրագրերը իրականացվեցին, դրանում անհրաժեշտությունը, որպեսզի որևէ բան համաձայնեցնել Ռուսաստանի հետ՝ վերացվեց, մանավանդ որ Հայաստանի վրա հետագա ճնշումը, Զանգեզուրի միջանցքի կառուցումը, այդ տարածաշրջանում ամերիկացիների, իսրայելցիների և այլնի ներգրավումը ակնհայտորեն չեն համապատասխանում Ռուսաստանի Դաշնության շահերին»։
 
Լսել Զատուլինին, և  Ռուսաստանի ղեկավարությանը կպատկերացնում ես մի տեսակ պարզամիտների, որոնց, պարզվում է, այնքան հեշտ է իր քմահաճույքին ծառայեցնել։ Բաքուն ցանկացավ, որ Մոսկվան չմիջամտի Հայաստանի հետ պատերազմին և իր տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելուն, և նա անմիջապես, սիրով համաձայնվեց։ Այն մասին, որ Ադրբեջանը հասավ իր նպատակներին երեսուն տարվա համակարգված և ստուգված նախապատրաստություններից հետո՝ Զատուլինը նախընտրում է լռել։ Իհարկե, Զատուլինի նման մարդկանց համար ավելի հեշտ է իրենց երկիրը ներկայացնել որպես պարզամիտ, քան ճանաչել Ադրբեջանը որպես ուժեղ պետություն։
 
Շարունակում ենք կարդալ. «Առավել ևս, Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև ռազմավարական դաշինքը՝ դա ոչ միայն երկկողմ դաշինք է, այլ նաև ապագայի ուղի նրա համար, որպեսզի շարունակել մեծ Թուրանի ձևավորումը, ներթափանցել թյուրքական, ինչպես նրանք են համարում, Կենտրոնական Ասիա և, ի դեպ, Ռուսաստանի այն շրջաններ, որոնք բնակեցված են թյուրքերով: Սա միանգամայն հստակորեն հակասում է Ռուսաստանի շահերին, սպառնալիքներ է ստեղծում նրա համար: Եվ քանի որ սա այժմ առաջին պլան է մղվում, Ադրբեջանի կողմից քողարկման անհրաժեշտությունը վերացվել է»: 
 
Այս խոսքերում նկատվում է կայսերական ամբարտավանություն: Կենտրոնական Ասիայի երկրները հանդիսանում են անկախ պետություններ են և իրավունք ունեն ինքնուրույն որոշել իրենց ճակատագիրը: Իսկ ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի թյուրքալեզու հանրապետություններին, ապա Բաքվին և Անկարային այդ շրջաններ ներթափանցելու համար նախապես մեղադրելու փոխարեն, ավելի օգտակար կլիներ, օրինակ, նպաստել Ռուսաստանում միջազգային համերաշխության զարգացման ծրագրի ստեղծմանը, որպեսզի դադարեն ոչ սլավոնական շրջանների բնակիչներին «չուրկաներ» և այլ անհաճո մակդիրներով անվանել:

«Պարզբանելով» թուրքական ուղղությունը՝ Զատուլինն անցնում է Իրանին։ Ուրեմն, նա հայտարարել է, որ Բաքուն, իբր, Վաշինգտոնի և Թել Ավիվի կողմից օգտագործվում է որպես պլացդարմ Թեհրանի դեմ։ Պատգամավորը այստեղ էլ է հայտարարել, որ սա նույնպես չի համապատասխանում Ռուսաստանի շահերին, որը հաշվարկել էր Ադրբեջանի միջով դեպի Իրան՝ Հյուսիս-Հարավ միջանցքի վրա։
 
Խոսքերի այս հավաքացույում ընդհանրապես դժվար է որևէ բան հասկանալ։ Իրանի դեմ պլացդարմ ինչի՞ համար։ Վերջին սրացման ժամանակ ԱՄՆ-ն և Իսրայելը Իրանի հետ լավ գլուխ բերեցին (մենք սա չենք վայելում, այլ ընդամենը արձանագրում ենք փաստը) առանց որևէ ադրբեջանական տխրահռչակ պլացդարմիի։ Միգուցե՞ պատգամավորը նկատի ունի պլացդարմ ապագա որևէ ցամաքային գործողության համար։ Սակայն տարբեր փորձագետների և քաղաքական գործիչների կողմից արդեն հազար անգամ ասվել է, որ ԱՄՆ-ին հարկավոր չէ Իրանի դեմ ցամաքային գործողություն, մանավանդ այն պայմաններում, երբ օդային գործողությունները լուծում են բոլոր առաջադրանքները։ Նույնքան վայրենի է թավում նաև թեզը «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքի մասին։ Այդ ինչպե՞ս է «Թրամփի երթուղին» խանգարում Ռուսաստանին, Իրանին և Ադրբեջանին «Հյուսիս-Հարավ» միջանցք կառուցելուն։
 
Մինչդեռ, Զատուլինը, կարծես, վճռականորեն իր առջև դրել է Բաքվի և Թեհրանի միջև հարաբերություններում սեպ խրելու «ազնիվ» նպատակ. «Ես միանգամայն հստակ տպավորություն ունեմ, որ Ադրբեջանը պատրաստ է մասնակցել Իրանի դեմ որոշ դավադրությունների, որպեսզի փորձել անկայունացնել Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը, որտեղ բնակչության զգալի մասը՝ ադրբեջանցիներ են: Նախագահ Ալիևը դա չի թաքցնում», - ասել է քաղաքական գործիչը։
 
Դե, Թեհրանը տպավորություններով չի բավարարվի, դուք, Կոնստանտին Ֆյոդորովիչ, փաստեր ներկայացրեք: Իսկ փաստեր, ինչպես նաև առողջ բանականություն՝ Զատուլինի մոտ ակնհայտորեն չկան։
 
Սակայն զրույցի վերջում նույնիսկ այնպիսի անխորտակելի կայունության կղզյակը, ինչպիսին Զատուլինն է, ռուսներին վախեցնելով թյուրքական սպառնալիքով և Ադրբեջանի վրա «չարախոսելով» Իրանին, այնուամենայնիվ կարողացավ մեզ զարմացնել՝ անելով իր շուրթերին մի փոքր անսպասելիորեն խաղաղասեր հատված. «Եթե ցուցադրել «վատ խաղաղությունը լավ վեճից լավ է» ոճը՝ ես համարում եմ, որ մենք պետք է նորմալացնենք հարաբերությունները Ադրբեջանի հետ: Բայց դա չի նշանակում, որ մենք պետք է գայթակղվենք այդ հարաբերությունների խորության առնչությամբ»։ 
 
Զատուլինի լեզվով սա նշանակում է, որ նույնիսկ, ներեցեք բառախաղի համար, Ռուսաստանի կառավարության բազեական թևի միջավայրում կա գաղափար Ադրբեջանի հետ առճակատման սրման անցանկալիության մասին: Ժամանակը ցույց կտա, թե որքանով է ճիշտ այս ենթադրությունը: