Երկխոսություն, վստահություն, համագործակցություն Հաջիևի Իրան այցի արդյունքներով

Ադրբեջանի նախագահի օգնական՝ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահի աշխատակազմի արտաքին քաղաքականության հարցերով բաժնի ղեկավար Հիքմեթ Հաջիևը հերթական անգամ այցելել է Իրան: Նշեմ, որ ես միտումնավոր եմ հիշեցնում այն մասին, որ Հ. Հաջիևի ներկայիս այցը հարևան երկիր ամենևին էլ առաջինը չէ, քանի որ ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունների ընդհանուր միտումը հասկանալու համար կարևոր է ուշադիր հետևել յուրաքանչյուր դրվագին։
 
Եվ այս առումով միանգամայն նշանակալից է Հիքմեթ Հաջիևի Իրան փետրվարյան այցը։ Այդ ժամանակ Ադրբեջանի նախագահի օգնականը մի շարք հանդիպումներ է ունեցել այդ երկրի բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ, ներառյալ Իսլամական Հանրապետության նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի, Ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի քարտուղար Ալի Աքբար Ահմադիանի, Արտաքին կապերի հարցերով ռազմավարական խորհրդի նախագահ Քամալ Խարազիի, նախագահի քաղաքական հարցերով խորհրդական Մեհդի Սանայիի և արտաքին գործերի նախարար Աբբաս Արաքչիի հետ։
 
Դա շատ բեղմնավոր այց էր, որի շնորհիվ կողմերը բացահայտ քննարկեցին երկկողմ հարաբերություններում առկա բոլոր խնդիրները՝ ընտրելով դրանք լուծելու  և ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունները որակապես նոր մակարդակի բարձրացնելու ուղին։
 
Իր հերթին, ապրիլին կայացել է Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանը պաշտոնական այցը Ադրբեջան։ Նրա հետ միասին Բաքու էր ժամանել 120 հոգանոց պատվիրակություն, որի կազմում էին մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչներ, Իրան-Ադրբեջան խորհրդարանական բարեկամության խմբի անդամներ, ինչպես նաև Իրանի հյուսիս-արևմտյան չորս նահանգների նահանգապետեր։ Բաքվում հայտարարվեց, որ երկու երկրները նպատակ են դրել՝ առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում երկկողմ ապրանքաշրջանառությունը հասցնել տարեկան 10 միլիարդ դոլարի։
 
Բացի այդ, Իրանի նախագահը AZTV-ին տված հարցազրույցում արեց կարևոր հայտարարություն. «Ի՞նչ պետք է անեն երկու հարևան և եղբայրական ժողովուրդները։ Մենք կարող ենք միավորվել և համագործակցել մեր երկրների միջև ամուր կապեր կառուցելու համար»։
 
Բայց դա էլ դեռ ամենը չէ։ «Մենք ճանաչում ենք Ադրբեջանի և թանկագին ադրբեջանական ժողովրդի ինքնիշխան իրավունքը Ղարաբաղի և մյուս տարածքների նկատմամբ, որոնց տերը Ադրբեջանն է։ Մենք հավատում ենք, որ Ղարաբաղը հանդիսանում է Ադրբեջանի անբաժանելի մասը, և հարգանքով ենք վերաբերվում դրա նկատմամբ», - հայտարարել է Մ. Փեզեշքիանը՝ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ ընդլայնված կազմով հանդիպման ժամանակ։
 
Սա չափազանց կարևոր հայտարարություն է, որը ընդ որում հնչեց որպես պարզ երկնքի միջև կայծակ և՛ պաշտոնական Երևանի, և՛ Հայաստանի բացահայտ ռևանշիստական ուժերի համար։ Եվ այսօր մենք ականատես ենք լինում ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունների նոր փուլին։
 
«Մեր խնդիրն է՝ առաջ մղել առկա հարաբերությունները։ Վստահ եմ, որ բարեկամության և եղբայրության հիման վրա մենք կքննարկենք և կիրականացնենք մեր երկրների հետագա մերձեցման հեռանկարները», - հայտարարել է Հիքմեթ Հաջիևը իրանական «Tasnim» գործակալությանը տված հարցազրույցում։
 
Այդ մասին նա խոսել է նաև Թեհրանում կայացած «Երկխոսության ֆորումում» իր ելույթում։
 
«Մենք Եվրասիական տարածաշրջանում երջանիկ զարգացող երկիր ենք։ Մենք բազմակողմ համագործակցության կապեր ունենք Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Իրանի հետ։ Մենք աջակցում ենք բազմակողմ համագործակցությանը», - հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահի օգնականը՝ ընդգծելով նաև Իսլամական համագործակցության կազմակերպության կարևորությունը, քանի որ «համերաշխության սկզբունքը կարևոր է մեզ համար»։
 
Այս համատեքստում իմաստ ունի անդրադառնալ Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքի թեմային, որը, ինչպես Իրանի նախագահի հետ ապրիլյան հանդիպման ժամանակ ընդգծել է մեր պետության ղեկավար Իլհամ Ալիևը՝ մեծ օգուտ և շահույթ կբերի դրան մասնակցող բոլոր երկրներին։ Այսպիսով, մեր երկիրը ամրապնդում է իր դիրքերը որպես տրանսպորտային հանգույց Արևելքի և Արևմուտքի, Հյուսիսի և Հարավի միջև, իսկ Հիքմեթ Հաջիևի Իրան ներկայիս այցը՝ ևս մեկ քայլ է այդ ուղղությամբ։
 
Նշանակալից է, որ այս անգամ, ինչպես նաև Իրան կատարած փետրվարյան այցի ժամանակ՝ Ադրբեջանի նախագահի օգնականը հանդիպում է անցկացրել այդ երկրի Ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի քարտուղար Ալի Աքբար Ահմադիանի հետ։
 
Բացի այդ, միանգամայն հատկանշական է, որ Հիքմեթ Հաջիևի այցը կայացել է շատ կարևոր իրադարձության՝ Ադրբեջանի և Իրանի միջև ռազմական կապերի ամրապնդման ցայտուն օրինակներից մեկը դարձած «Արազ» համատեղ զորավարժությունների ֆոնին։
 
Օկուպացիայից ազատագրված ադրբեջանական տարածքներում անցկացվող այդ զորավարժությունները ուղղված են բանակների միջև փոխգործակցության կատարելագործմանը և պաշտպանունակության ամրապնդմանը և ներառում են տարբեր փուլեր, ինչպիսիք են ռազմավարական օբյեկտների պաշտպանությունը և ճգնաժամային իրավիճակներում գործողությունների համակարգումը։
 
«Արազ» համատեղ զորավարժությունները կարևոր դեր են խաղում ոչ միայն Ադրբեջանի և Իրանի, այլ նաև ամբողջ Հարավային Կովկասի և Մերձավոր Արևելքի անվտանգության ապահովման գործում, ինչպես նաև դառնում են փոխադարձ վստահության և տարածաշրջանում կայունության ապահովման հարցերում՝ երկու պետությունների համատեղ գործելու պատրաստակամության մասին ապացույց։ Իսկ սա այն է, ինչին միշտ կոչ է արել պաշտոնական Բաքուն։
 
Այսպիսով, ինչպես տեսնում ենք, ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունները հասել են որակապես նոր մակարդակի։ Եվ սա՝ լայնածավալ և կարևոր աշխատանքի արդյունք է, որը զինաթափում է իրենց ծրագրերը իրականացնել երազող այն ուժերին՝ հույսը դնելով Բաքվի և Թեհրանի միջև տարաձայնությունների վրա։