«Ժողովուրդների բարեկամությունը» Զատուլինի ձևով. շովինիզմ իր ողջ փառքով Երեք փորձագիտական կարծիք՝ Caliber.Az-կայքում

Ադրբեջանը դաժանաբար ատող, հայամոլ, «հայ ժողովրդի պատվի» ջատագով և դրանով հանդերձ ինքնին Հայաստանում անցանկալի անձ, Ռուսաստանի դաշնության Պետդումայի պատգամավոր Կոնստանտին Զատուլինը մի շարք հիստերիկ հակաադրբեջանական թեզեր է հրապարակել։ Թեև տպավորություն է ստեղծվում, որ այս անգամ ռուս քարոզիչը ծակել է իր նախորդ հայտարարությունների անտրամաբանության և աբսուրդի հատակը։
 
Այսպես, «Խոսում է Մոսկվան» հաղորդմանը տված հարցազրույցում Զատուլինը հայտարարել է, որ Ռուսաստանը փորձել է դադարեցնել 44-օրյա պատերազմը, բայց դա չի ստացվել, «քանի որ այդ ժամանակ ոչ միայն Ադրբեջանում կային մարդիկ, ովքեր իրականում հոգ էին տանում իրենց, այլ ոչ թե մեր շահերի մասին»։ Այսինքն, այդպիսով քարոզչի խոսքերից հետևում է, որ Ադրբեջանը պետք էր ոչ թե իր ազգային շահերը պաշտպաներ, այլ
հոգ տաներ ռուսական շահերի մասին, ինչը, առնվազն, պարզապես աբսուրդ է։ Այնուհետև Զատուլինը առաջարկել է «ժողովուրդների միջև բարեկամության» իր սեփական բաղադրատոմսը. «Պետք է ձգտել բարեկամություն անել: Ես դեմ եմ, որ մենք վիճենք ադրբեջանական ժողովրդի հետ: Բայց պետք է նրանց դնենք իրենց տեղը և զգուշացնենք հնարավոր քայլերի մասին: Մենք պետք է թույլ չտայինք 2020 թվականի պատերազմը»: Ահա այսպիսի բացահայտ շովինիզմ իր ողջ փառքով։
 
Ի՞նչ են մտածում արտասահմանյան փորձագետները Զատուլինի նոր մարգարիտների մասին: Նրա արտահայտությունների առնչությամբ Caliber.Az-ի հետ իրենց կարծիքներով կիսվել են ռուսաստանցի, ղազախ և ուկրաինացի քաղաքագետները։
 
Այսպես, քաղաքագիտության դոկտոր, փիլիսոփայության թեկնածու, դիվանագետ Տատյանա Պոլոսկովան նշել է, որ ռուսական քաղաքականությունը հետխորհրդային տարածքում, որպես կանոն, գործում է ինքնուրույն, իսկ փորձագետներն էլ՝ ինքնուրույն։
 
«Ինչ վերաբերում է Կոնստանտին Զատուլինին, ապա մենք շատ վաղուց ենք ծանոթ միմյանց հետ։ 1996 թվականին ես հասցրեցի վեց ամիս աշխատել որպես նրա ինստիտուտի սփյուռքի բաժնի վարիչ։ Այդ ժամանակ ես զուգահեռաբար աշխատում էի ՌԴ ԱԳՆ Դիվանագիտական ակադեմիայում, և ինձ խիստ ձևով խորհուրդ տվեցին հեռանալ այդ ինստիտուտից, քանի որ Զատուլինը այդ ժամանակ լուրջ խնդիրներ ուներ Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարության հետ։ Զատուլինի վաղեմի հայամետ դիրքորոշումը ակնհայտ է։ Ես չգիտեմ դրա դրդապատճառները, կա արդյոք նյութական գործոն։ Բայց Կոնստանտին Ֆեդորովիչը Հայաստանում ընդգրկվել են «սև ցուցակում», նրա ինստիտուտում աշխատավարձերը բավականին ցածր են, հայկական կողմից նրա նկատմամբ մեծ պահանջարկ չի երևում։ Այժմ ռուսաստանի հայությունը և Մոսկվայում նրանց կողմից վերահսկվող լրատվամիջոցները դադարեցրել են ֆինանսավորել, նրանցից մի մասը ընդհանրապես լուծարվել է։ Բացի այդ, Կոնստանտին Զատուլինը հանդիսանում է Ռուսաստանի Դաշնության Պետական դումայի հատուկ ներկայացուցիչ միգրացիայի և քաղաքացիության հարցերով և վերջերս ենթարկվում է խորհրդարանականների մեծ խմբի, առաջին հերթին պատգամավոր Մատվեևի կողմից կոշտ հարձակումների՝ ինչպես Պետական դումայի հանձնաժողովների նիստերում, այնպես  էլ լրատվամիջոցներում։ Զատուլինին անվանում են մերձքրեական շրջանակների շահերի լոբբիստ, «Զայատուլլա» և այլն», - ասել է քաղաքագետը։
 
Նրա կարծիքով, Ադրբեջանի հասցեին ոչ միայն Կոնստանտին Զատուլինի, այլ նաև մի շարք այլ քաղաքագետների և նրանց հարող այսպես կոչված բլոգերների խմբի կոշտ ելույթները պայմանավորված են երկրի բնակչության այն մասին հաճոյանալու ձգտումով, որը իր անձնական անհաջողությունները կապում է «կովկասյան ազգության անձանց» ճնշիչ ազդեցության հետ։ Ոչ մի գրագետ և ինտիլեգենտ մարդ դա չի լսելու։ Մանավանդ, ընդունել որպես գործողությունների ուղեցույց։
 
«Զատուլինի այս գործունեությունը նման է ծեր աքաղաղի մասին անեկդոտին, որը փորձում է բռնել հավին. «Եթե չհասնեմ, գոնե կտաքանամ»։ Ռուսաստանի պաշտոնական իշխանությունները անընդհատ հայտարարություններ են անում, որ ուզում են նորմալ հարաբերություններ հաստատել Ադրբեջանի հետ։ Այստեղ Բաքուն պետք է պատասխանի՝ ինչպես և ինչ պայմաններով կհաստատվեն այդ հարաբերությունները։ Բայց ես վստահ եմ, որ նշված քաղաքագիտական հանրությունը ոչնչի վրա ազդելու ունակ չէ։ Առավել ևս, նրանք նույնիսկ չունեն կորպորատիվության տարրական զգացողություն՝ դատելով միմյանց մատնումների ալիքից, ինչը, իմ կարծիքով, հանդիսանում է տարրական նախանձի դրսևորում և անձնական հաշիվները մաքրելու փորձ», - հայտարարել է Տ. Պոլոսկովան։
 
Ղազախ քաղաքագետ, քաղաքական գիտությունների թեկնածու Շարիպ Իշմուհամեդովի կարծիքով, անհնար է համաձայնվել Զատուլինի հայտարարությունների հետ, և եթե ուշադիր լսել, ապա կարող եք համոզվել, որ ՌԴ Պետդումայի պատգամավորը ցուցադրում է կրթության և ադեկվատության միանգամային թույլ մակարդակ։
 
«Զատուլինի խոսքերը թողնում են այնպիսի տպավորություն, որ Ադրբեջանը պետք է Ռուսաստանի կամ որևէ այլ պետության շահերը վեր դասեր իր սեփական շահերից։ Կամ, օրինակ, Ադրբեջանի ղեկավարությունը պետք է Մոսկվայի մոտ հնազանդորեն ճշտեր, թե ինչ պետք է անի արտաքին քաղաքականության մեջ այլ երկրների նկատմամբ կամ ներքին քաղաքականության մեջ։ Շատ հետաքրքիր եզրակացություն։ Պարզապես այս դեպքում պատգամավոր Զատուլինը պետք է հիշի, որ Ղարաբաղը և 44-օրյա պատերազմը՝ դրանք Ադրբեջանի ներքին գործն են, իր սեփական հողերի վերադարձը՝ սա Ադրբեջանի ներքին գործն է, ադրբեջանական բնակչության իրավունքների պաշտպանությունը նույնպես Ադրբեջանի ներքին գործն է։ Եվ Ադրբեջանն ունի իր արտաքին և ներքին քաղաքականությունը միայն իր ազգային շահերի վրա հիմնելու լիովին իրավունք՝,  դրանով հանդերձ հաշվի առնելով իր ռազմավարական դաշնակիցների շահերը, որոնց հետ Ռուսաստանը այժմ ոչ մի կերպ կապ չունի», - ընդգծել է քաղաքագետը։
 
Հետևաբար, նրա կարծիքով, Ադրբեջանը, ինչպես հետխորհրդային տարածքի մյուս երկրները, պետք է բացառապես հույսը դնեն իրենց սեփական ուժերի, բանակի,  սեփական տնտեսության հնարավորության վրա և ուշադրություն չդարձնեն Ռուսաստանի, որոշ այլ օտարերկրյա պետությունների կամ կազմակերպությունների հայտարարություններին ու պահանջներին։
 
Ինչ վերաբերում է ռուս պատգամավորի ցնցող եզրակացությանը այն մասին, թե նրա հասկացողությամբ ինչ է պետությունների «բարեկամությունը», ապա ստացվում է, որ Զատուլինի կարծիքով բարեկամությունը՝ մյուս պետություններին իրենց տեղը դնելու ունակությունն է՝ համաձայն Մոսկվայի շահերի։ Եվ, չնայած այս հայտարարության անհեթեթությանը, այն այնուամենայնիվ արժե քննարկել։
 
«Բարեկամություն անելը՝ Զատուլինի եզրակացությունների համաձայն՝ նշանակում է բարեկամության միջոցով ցույց տալ այն տեղը և դիրքը, որը Ռուսաստանն ընտրել է այլ երկրների և ժողովուրդների համար. այսինքն՝ ռուս պատգամավորներն ու պաշտոնյաները նախապես որոշում են յուրաքանչյուր երկրի տեղը և նախասահմանումը։ Զատուլինի եզրակացությունների համաձայն՝ Ադրբեջանը, Ուկրաինան, Ղազախստանը, այլ երկրները պետք է Ռուսաստանի հավանությամբ իրենց համար ընտրեն որոշակի տեղ քարտեզի վրա, ինչպես նաև տնտեսությունում, քաղաքականության մեջ, ռազմական ոլորտում, որի սահմաններից այն կողմ չեն կարող դուրս գալ, այսինքն՝ իրավունք չունեն զարգանալ, պաշտպանել իրենց շահերը, իրենց լեզուն, համագործակցել, ստեղծել միջազգային կազմակերպություններ և այլն։ Կարծես թե Ռուսաստանը՝  մոլորակը կառավարող համաշխարհային ոստիկան կամ գերտերություն է, որը կարող էր որոշել և ցույց տալ յուրաքանչյուր երկրի տեղը», - հայտարարել է փորձագետը։
 
Հետևաբար, նրա անսասան կարծիքով, պետք է պահպանել ժողովրդի, ղեկավարության և բանակի միասնությունը,  նման դժվարին ժամանակահատվածներում ցուցադրել ամբողջ քաղաքացիական հասարակության համախմբվածություն։
 
«Եվ այստեղ ևս մեկ անգամ կցանկանայի ընդգծել երկրների միջև համագործակցության անհրաժեշտությունը՝ Թյուրքական պետությունների համագործակցության (ԹՊՀ), Միջին ճանապարհի տնտեսական նախագծերի, խոստումնալից խողովակաշարային նախագծերի շրջանակներում: Նման պայմանագրերը Ղազախստանին, Ադրբեջանին, ԹՊՀ-ի մյուս մասնակիցներին  թույլ կտան՝ միավորվելու և նման հարձակումներին դիմակայելու հնարավորություններ գտնել, որոնք, ըստ իմ կանխատեսումների, կշարունակեն տեղի ունենալ, ցավոք, միայն կսրվեն: Եթե Ուկրաինայում պատերազմը ինչ-որ կերպ ավարտվի, և այն պետք է ավարտվի, Ռուսաստանը կփնտրի նոր հակառակորդ, իր ագրեսիայի նոր օբյեկտ: Եթե ոչ ռազմական՝ ապա տեղեկատվական:
 
Եվ նման օբյեկտ այս պահին ի հայտ է գալիս՝ ի դեմս Թուրքիայի, Ադրբեջանի, Հայաստանի և Վրաստանի: Մենք հույս ունենք Ադրբեջանի ղեկավարության ուժի և խոհեմության վրա, որը  ժողովրդին և երկիրը կանցկացնի այս դժվարին ժամանակահատվածի միջով՝ հաջողությամբ և գլուխները բարձր պահած: Եվ, իհարկե, թույլ չի տա ո՛չ Ռուսաստանին, ո՛չ էլ այլ պետություններին կասկածի տակ դնել երկրի անկախությունն ու ինքնիշխանությունը, ժողովրդի միասնությունը», - ամփոփել է Շ. Իշմուհամեդովը:
 
Ուկրաինացի քաղաքագետ, դիվանագետ, միջազգային իրավաբան Վադիմ Տրյուխանի կարծիքով՝ իրականում հարցը ոչ թե Զատուլինի, Սկոբեևայի կամ Սոլովյովի մասին է, այլ այն փաստի, որ տասնամյակներ շարունակ Ռուսաստանում մշակվել է պատմություն այն մասին, որ ռուսները՝ աշխարհի առաջատար ազգն են, իսկ մնացած բոլորը՝ երկրորդ կարգի են։
 
«Նրանում, որ հիմա Ադրբեջանն է ընկել քարոզչության գլանակի տակ՝ զարմանալի բան չկա։ Այսօր՝ Ադրբեջան, վաղը՝ Տաջիկստան, վաղը չէ մյուս օրը, օրինակ՝ Պակիստան և այլն և այլն։ Ես բացարձակապես ուշադրություն չէի դարձնի, թե ինչ են ասում ռուս քարոզիչները։ Սա ընդհանրապես Ռուսաստանի ընդունված վարքագիծն է, նրա քաղաքականությունը։ Եվ, համապատասխանաբար, պետք է հանգիստ վերաբերվել դրան։ Եվ նրանց սպառնալիքները իրականություն չդառնալու համար,, պետք է աշխատել երկրի պաշտպանունակությունը բարձրացնելու ուղղությամբ», - եզրափակել է Վ. Տրյուխանը։