Անգրագիտության վերացում Օհանյանի համար Նախաստորագրումը որպես ռևանշիստների պատրանքների դատավճիռ

Հարևան ազգերի միջև խաղաղ համակեցությունը՝ ժամանակ, համբերություն և  ինչպես պետությունների, այնպես էլ հասարակությունների կողմից հսկայական ջանքեր պահանջող միշտ դժվարին ճանապարհ է: Հատկապես, եթե երկրները երկար տարիների ընթացքում գտնվել են հակամարտության վիճակում և երկու պատերազմ են ապրել միմյանց միջև:
 
Ադրբեջանն ու Հայաստանը՝ ասվածի ակնառու օրինակ են: Շուրջ երեք տասնամյակ մեր երկրի տարածքի 20%-ը գտնվում էր հայկական օկուպացիայի տակ: Միայն 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի և 2023 թվականի սեպտեմբերի մեկօրյա հակաահաբեկչական գործողության արդյունքում մեր երկիրը լիովին վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը: Եվ հենց Ադրբեջանը հաղթանակած երկրի իրավունքներով հռչակեց խաղաղության դարաշրջանի սկիզբը երկու պետությունների միջև և տարածաշրջանում ընդհանուր առմամբ: Բաքվուն հիանալի հասկանում էին. խաղաղության ճանապարհը կլինի դժվար, բայց այն անցնելը կարևոր և անհրաժեշտ է: Հայաստանի ղեկավարությունը, որոշակի մտորումներից հետո, հասկանալով, որ խաղաղության այլընտրանքը նոր պատերազմն է, իմաստուն կերպով համաձայնվեց ադրբեջանական կողմի առաջարկած խաղաղ օրակարգին:
 
Եվ ահա բառացիորեն երեկ՝ «Համապարփակ անվտանգություն և կայունություն-2025» միջազգային համաժողովում իր ելույթում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է. «Հայաստանը երբեք այսքան անվտանգ չի եղել, որքան այսօր է։ Եթե գարնանը ես ասում էի, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պատերազմ չի լինի՝ խաղաղություն կլինի, ապա հիմա ուզում եմ հայտարարել, որ այսուհետ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղություն է»։
 
Սակայն, ավաղ, Հայաստանում բոլորը չէ, որ ձգտում են խաղաղության: Այսպիսով, իր մասին որոշեց հիշեցնել նախկին պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը՝ հայտարարելով, որ «Հայաստան» ընդդիմադիր խմբակցությունը իշխանության գալուց հետո «վերահամաձայնեցնելու» է Ադրբեջանի հետ խաղաղ պայմանագրի կետերը: Դրանով հանդերձ, նա, մտնելով առողջ բանականության հետ կատաղի բախման մեջ, «հերքել է» հաղորդագրությունն այն մասին, որ իշխանության գալով ընդդիմությունը մտադիր է վտանգել տարածաշրջանում խաղաղության օրակարգը։
 
Սկսենք նրանից, որ «թավշյա հեղափոխության» արդյունքում տապալվածների իշխանության վերադառնալու հավանականությունը նույնքան պատրանքային է, որքան անապատում միրաժը: Նրանց վարկանիշը տատանվում է թվաբանական սխալի սահմաններում, իսկ արհամարանքը, որը նրանց նկատմամբ զգում են հայ քաղաքացիների մեծամասնությունը՝ բարձր է Փաշինյանի թիմի նկատմամբ ցանկացած դժգոհությունից: Եվ եթե Հայաստանում իշխանափոխություն տեղի չի ունեցել 44-օրյա պատերազմում այս երկրի պարտությունից անմիջապես հետո՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում, ապա այժմ դրա ոչ մի նշան չկա:

Առավել ևս, որ ռևանշիստները իրենից ներկայացնում են զարմանալիորեն անգրագետ մարդկանց խառնախումբ, որոնք ընդունակ են միայն շշեր նետել Հայաստանի խորհրդարանի պատերի վրա: Օհանյանն էլ բացահայտեց իր անհուսալի հիմարությունը, երբ ինչ որ բան մրմնջաց խաղաղ պայմանագրի կետերի «վերահամաձայնեցման» մասին: Ըստ երևույթին, ոչ ոք Սեյրան Մուշեղովիչին այդպես էլ չի բացատրել, թե ինչ է նշանակում «նախաստորագրում» հասկացությունը։
 
Մենք կհամարձակվենք և նրա համար անգրագիտության վերացում կանցկացնենք: Այսպես, նախաստորագրումը՝ յուրաքանչյուր էջի կամ փաստաթղթի տեքստի տակ իր անվան կամ ազգանվան սկզբնատառերի, այսինքն կարճ նշումների (կրճատ ստորագրություն) դնելն է՝ որպես նշան այն բանի, որ մասնակիցները համաձայնեցրել են փաստաթղթի տվյալ տարբերակը և ցանկանում են այն գրանցել որպես վերջնական՝ հետագա ստորագրման համար:
 
Ստորագրությունը կատարում է երկու հիմնական դեր. այն  բազմաէջ տեքստը պաշտպանում է պաշտոնական (լրիվ) ստորագրումից առաջ կողմերի կողմից համաձայնեցված թերթերի և գրառումների փոխարինումից։ Նման վավերացումից հետո տեքստը չի կարող միակողմանիորեն փոփոխվել։ Այսինքն, երկու երկրների ղեկավարների՝ Իլհամ Ալիևի և Նիկոլ Փաշինյանի, ինչպես նաև ԱՄՆ-ի նախագահ Դոնալդ Թրամփի ներկայությամբ  Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև աշխարհի թիվ մեկ գրասենյակում նախաստորագրված խաղաղ պայմանագրի ոչ մի «վերահամաձայնեցում» չի կարող լինել ոչ մի պարագայում։
 
Մենք հույս ունենք, որ մի օր այս գրված ճշմարտությունը կհասնի Օհանյանին, ով երազում է «ռևանշի» մասին՝ այս ամռանը գտնվելով Հայաստանի խորհրդարանի կողմից պատգամավորական անձեռնմխելիությունից զրկված անձի կարգավիճակում։ Այդ ժամանակվանից ի վեր Սեյրան Մուշեղովիչը բացարձակապես մերկ է՝ իր պատգամավորական մանդատի հետևում թզենու տերևի պես թաքնվելու հնարավորության առումով։ Եվ նա ստիպված կլինի  հայկական դատարանում պատասխան տալ՝ 2010-2015 թվականներին Գեղարքունիքի մարզի Դրախտիկ համայնքում 10,5 հազար քառակուսի մետր հողատարածքի անօրինական յուրացման համար։
 
Թեև բարձրագույն արդարադատության տեսանկյունից նա պետք է մեղադրյալի կարգավիճակում լինի ոչ թե Հայաստանում, այլ Ադրբեջանում։ 2020 թվականի նոյեմբերին Բաքվի ռազմական դատարանը որոշել է  Օհանյանին հեռակա ձերբակալել և միջազգային հետախուզում հայտարարել նրա նկատմամբ։ Նա մեղադրվում է Ադրբեջանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 103-րդ «Ցեղասպանություն» և 107-րդ «Բնակչության տեղահանություն կամ բռնի տեղահանում» հոդվածներով ծանր հանցագործություններ կատարելու մեջ։
 
Ադրբեջանական կողմն հիմնավորված հիմքեր ունի պնդելու, որ նախկին նախարարը հանդիսանում է՝ 1992 թվականի փետրվարի 25-ի լույս 26-ի գիշերը Խոջալիում տեղի ունեցած ադրբեջանցիների զանգվածային սպանությունների անմիջական մասնակից, և նրա ղեկավարությամբ (այդ ժամանակվա այլ հայ ղեկավարների հետ միասին) կատարվել են ռազմական հանցագործություններ, ներառյալ Աղդամ քաղաքի ավերումը։
 
Այնպես որ, Սեյրան Օհանյանի համար վաղուց լաց է լինում ոչ միայն հայկական, այլ նաև ադրբեջանական մեղադրական աթոռը։ Եվ նման հեռանկարը նրա համար շատ ավելի իրատեսական է, քան Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև նախաստորագրված խաղաղ պայմանագրի «վերահամաձայնեցումը»։