Ռուսական քարոզչության ստորության ժամանակագրությունը Կեղծ թեզեր, աղավաղումներ և պատերազմի կոչեր

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ «Ալ-Արաբիա» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցից հետո Ռուսաստանում ծավալվել է լայնածավալ հակաադրբեջանական տեղեկատվական արշավ։ Այս մասին ասվում է Միլլի Մեջլիսի արտաքին միջամտության և հիբրիդային սպառնալիքների դեմ պայքարի հանձնաժողովի հայտարարությունում։ «Մոնիտորինգի ընթացքում պարզվել է, որ Զանգեզուրի միջանցքի վերաբերյալ հաղորդավարի հարցին Ադրբեջանի նախագահի՝ պատմական փաստերի վրա հիմնված պատասխանը պոկվել է համատեքստից և ռուս ընթերցողին ներկայացվել է աղավաղված ձևով», - ասվում է հայտարարության մեջ։
 
Նրանում ընդգծվում է, որ արշավը ուղղված է ռուսական հասարակությունում հակաադրբեջանական քարոզչություն բորբոքելուն և իրականացվում է հեռուստաալիքների, լրատվական կայքերի, սոցիալական ցանցերի և որոշակի ազդեցություն ունեցող արմատական տրամադրված անհատների միջոցով։
 
«Նման զզվանք առաջացնող արշավները ոչ մի ազդեցություն չունեն Ադրբեջանի հասարակական կարծիքի վրա։ Կեղծ փաստերի վրա հիմնված նման գործունեությունը միայն հանգեցնում է ռուսական հասարակության մեջ տրամադրությունների սրման և հարևան պետությունների հետ անհիմն թշնամանքի։ Ռուսաստանին մտահոգող «ռուսաֆոբիայի» ախտանիշի արմատները պետք է փնտրել «Z» բլոգերների գործունեության մեջ», - ասվում է հայտարարությունում։
 
Այս հանձնաժողովի եզրակացությունների հետ չի կարելի չհամաձայնվել։ Սակայն մենք ասվածին կավելացնեինք, որ հակաադրբեջանական քարոզչության արմատները գալիս են դեռ Առաջին ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակաշրջանից, երբ այսպես կոչված ռուս «լիբերալները» աջակցեցին Հայաստանի ագրեսիվ քաղաքականությանը։ Նույն շրջանակները, որոնք խոսքերով հռչակում էին «ժողովրդավարությունը» և «մարդու իրավունքները», իրականում արդարացնում էին Ադրբեջանի դեմ զինված ագրեսիան։ Այդ ժամանակվա գրեթե բոլոր ռուսական լրատվամիջոցները Բաքվին ներկայացնում էին որպես «ագրեսոր», իսկ հայերին՝ «զոհեր»։
 
Հատկանշական է այն, որ հետագայում լիբերալներն ու ռուս ազգայնականները անսպասելիորեն հայտնվեցին նույն հարթակում։ Երբ խոսքը վերաբերում էր հարևան պետությունների տարածքային ամբողջականության ճանաչմանը՝ պայմանական Սեմյոն Պեգովի և Վիկտոր Շենդերովիչի, «Z-բլոգերի» և «լիբերալ դեմոկրատի» միջև բոլոր տարբերությունները ջնջվեցին։
 
Ախտանշանային է նաև այն, որ Ռուսաստանի Դաշնությունում և՛ իշխանությունը, և՛ ընդդիմությունը միասնական են իրենց երկրի կամ նրա դաշնակիցների զավթողական գործողությունների գնահատման հարցում։ Բավական է հիշել Ալեքսեյ Նավալնիին, ով շատերի աչքում խորհրդանշում էր «մյուս Ռուսաստանը», սակայն հենց նա էր, ով հրապարակավ արդարացրեց ուկրաինական Ղրիմի անեքսիան։ Իսկ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի և 2023 թվականի Ղարաբաղում մեկօրյա հակաահաբեկչական գործողության ժամանակ ռուսական ընդդիմությունը, որի զգալի մասը վաղուց ապրում է Ռուսաստանի Դաշնության սահմաններից դուրս՝ բոլորից բարձր էր գոռում «ղարաբաղցի հայերի իրավունքների խախտման» մասին: Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության վերականգնումը նրանց կողմից ներկայացվում էր որպես «ցեղասպանություն»:
 
Ցինիզմն ու կրկնակի չափանիշները ապշեցնում էին, «դեմոկրատներն» ու «հայրենասերները» ներդաշնակ էին հանդես գալիս: Առաջին ալիքը, Ռոսիա-1-ը, «НТВ»-ն այն հարթակներն էին, որտեղ Ադրբեջանը ներկայացվում էր աղավաղված ձևով: Ղարաբաղի մասին ռեպորտաժներում հայերը համակարգված կերպով դիրքավորվում էին որպես «պաշարված» կողմ, իսկ Բաքվի գործողությունները՝ որպես «ագրեսիա»: Ռուսական առանցքային գործակալություններն ու հրատարակությունները պարբերաբար հրապարակում էին հակաադրբեջանական ուղղվածությամբ նյութեր: Ռուսական քարոզչության արտահանման խոսափողերը՝ «RT»-ն և «Sputnik»-ը, Ադրբեջանը ներկայացնում էին որպես «ապակայունացնող գործոն»:
 
Սկզբունքորեն, հնարավոր է նրանց անուններով անվանել։ Այսպես, Վլադիմիր Սոլովյովը՝ հակաադրբեջանական գծի հիմնական անցկացնողներից մեկն է։ Նրա հաղորդումները հաճախ վերածվում էին և շարունակում են վերածվել մեր երկրի հասցեին կեղծ, սադրիչ մեղադրանքների հարթակի, որոնք հերթագայում են սպառնալիքներով։ Այնուհետև ըստ ցուցակի գալիս է Մարգարիտա Սիմոնյանը, որը բազմիցս տարածել է թեզեր այն մասին, որ Ադրբեջանը, իբր, «խաթարում է կայունությունը» Կովկասում։ Ընդդիմադիր Ալեքսեյ Նավալնին ոչ միայն, ինչպես նշեցինք վերը, արդարացրել է Ղրիմի անեքսիան, այլև դեմ է արտահայտվել Ղարաբաղը Ադրբեջանին վերադարձնելուն։ Վիկտոր Շենդերովիչը նույնպես բազմիցս համերաշխություն է հայտնել «ղարաբաղցի հայերի իրավունքների» մասին հայկական պատմություններին՝ միաժամանակ անտեսելով ադրբեջանական տարածքների օկուպացիայի փաստը։ Եվգենիա Ալբացը, Միխայիլ Խոդորկովսկին և ռուսական լիբերալ արտագաղթի մի մասը 44-օրյա Հայրենական պատերազմի ժամանակ և դրա ավարտից հետո քննադատել են Բաքվին՝ պաշտպանելով Երևանի դիրքորոշումը։
 
Սակայն, հակաադրբեջանական արշավի ներկայիս ալիքը՝   ոչ թե պարզապես «բլոգերների ինքնագործունեություն է»։ Այն բխում է Կրեմլից։ Զանգվածային ճնշման հրամանը առաջին անգամ տրվեց անցյալ տարվա դեկտեմբերին Բաքվից Գրոզնի թռչող ադրբեջանական «AZAL» ավիաընկերության ինքնաթիռի կործանման հետ կապված ողբերգությունից հետո, որի հետևանքով 67 ուղևորներից 38-ը զոհվեցին։ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը պահանջեց պատժել մեղավորներին։ Մոսկվայի արձագանքը կանխատեսելի էր. ակտիվացավ քարոզչական մեքենան։ Ապատեղեկատվության ալիքին միացան Պետդումայի պատգամավորները, ովքեր սկսեցին զրպարտել Ադրբեջանին։
 
Նմանատիպ սցենար տեսանք նաև Եկատերինբուրգի ողբերգությունից հետո, երբ ադրբեջանական սփյուռքի դեմ պատժիչ հարձակումների ժամանակ զոհվեցին Սաֆարով եղբայրները։ Նրանք զոհվեցին նրանից հետո, երբ նրանց խոշտանգումների ենթարկեցին։ Ռուսական կողմը այս ամենը հերքում է, բայց այդ ժամանակվանից ի վեր, ադրբեջանցիների դեմ ամենօրյա ռեյդերը, սփյուռքի առաջնորդների ձերբակալությունները և ռուսական լրատվամիջոցներում այս անօրինականության արդարացումը դարձել են համակարգային քաղաքականության մաս։
 
Ներկայիս արշավի էությունը պարզ է. ռուսական հասարակության մեջ ներշնչել այն միտքը, իբր Ադրբեջանը «սպառնում է» Ռուսաստանին, իբր Բաքուն «կայսերական ծրագրեր» ունի Հարավային Կովկասում։ Նրանք օգտագործում են կեղծ թեզեր, Ադրբեջանի պետության ղեկավարի խոսքերի աղավաղում, ինչպես նաև Ադրբեջանի դեմ ռազմական գործողություններ սկսելու կոչեր։
 
Այսպիսով, Ռուսաստանում ներկայիս հակաադրբեջանական հիստերիան՝ հին գծի շարունակությունն է, որը տարբեր տարիներին իրականացրել են և՛ կառավարությունը, և՛ ընդդիմությունը, և՛ լիբերալները, և՛ ազգայնականները։ Միակ տարբերությունն այն է, որ այսօր Կրեմլը խնդիր է դրել առավելագույնս մեծացնել ճնշումը՝ օգտագործելով իր քարոզչական ապարատի ամբողջ հզորությունը։
 
Այս երկարատև համակարգային անբուժելի հակաադրբեջանական արշավի հաշվառմամբ, մտածում ես, թե ժամանակն է, որ ադրբեջանական կողմը մեկընդմիշտ վերջ դնի Ադրբեջանի դեմ այս նողկալի հիստերիային։ Վստահ ենք, որ մեր երկիրը շատ գործունյա գործիքներ ունի դրա համար։