Ծիծաղելի և լուրջ հովանավորություն Հայաստանը բարի կամեցողների ատամներում
Եթե փորձել վերջին իրադարձությունները բնութագրել հայ-ադրբեջանական կարգավորման համատեքստում, ապա կարելի է եզրակացնել, որ հովանավորները նորից պաշտպան են կանգնել Հայաստանին։ Պաշտպան են կանգնել ոչ թե շատ ուժեղ, կարելի է նույնիսկ ասել, որ ալարկոտ, բայց դրանով հանդերձ ծանրորեն։ Տպավորությունը զրո, իսկ աղմուկը շատ։
Առաջին բանը, որ գալիս է մտքին, հայտնի միջադեպն է՝ Գերմանիայի նախագահի վարչակազմի և DW ֆիլմի՝ մոռացության մեջ ընկած առասպելական «լղհ»-ին սատարելու մասին, որը համընկավ Շտայնմայերի Երևան այցի և Բաքու ժամանելու նախօրեին։
Ու թեև Շտայնմայերի օգնականը հետագայում գրավոր ներողություն է խնդրել հրապարակման համար, սակայն տհաճ զգացումը, ինչպես ասում են, մնացել է, մանավանդ որ այդ իրադարձությունները հիանալի տեղավորվում են ընդհանուր շարքի մեջ։
Իսկ ընդհանուր շարքում մենք ունենք՝ խաղաղ պայմանագրի երկու նախապայմաններ. Ադրբեջանի նկատմամբ տարածքային պահանջները վերացնելու նպատակով Հայաստանի սահմանադրության փոփոխման և ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարելու նրա համաձայնության հետ կապված՝ Ադրբեջանի դիրքորոշման առնչությամբ «քաղաքակիրթ արևմտյան հասարակության վրդովմունք»։ Խաղաղ պայմանագրի տեքստի համաձայնեցման ֆոնին՝ Արևմուտքում որոշ ուժերը փորձում են գործերը ներկայացնել այնպես, իբր թե Բաքուն նոր պահանջներ է առաջադրում Երևանին՝ այսպիսով՝ խաղաղ գործընթացի նկատմամբ ապակառուցողական դիրքորոշում դրսևորելով։
Այսպես, Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Ժան-Նոել Բարոն Ազգային ժողովում լսումների ժամանակ ասել է հետևյալը. «Ադրբեջանը հիմա պահանջում է Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրության վերանայում։ Այս նոր նախապայմանը անընդունելի է և ձգձգում է ստորագրումը»։
Նույն ոգով Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւին հարց է ուղղել գերմանացի լրագրողը՝ Գերմանիայի նախագահի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ.
Միաժամանակ Կենտրոնական Ասիա-ԵՄ գագաթնաժողովում Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը արտահայտվել է այն ոգով, որ առանց Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության՝ անհնար է Տրանսկասպյան միջանցքի շրջանակներում տրանսպորտային նախագծերի իրականացումը։ Կարծես թե Վրաստանը, որով արդեն անցնում է Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին՝ գոյություն չունի։ Ամեն գնով Հայաստանը տարածաշրջանային նախագծերի մեջ ներքաշելու մտադրության հետ մենք արդեն հանդիպել ենք։ 2000-ականների սկզբին Վաշինգտոնը փորձեց Ադրբեջանից Թուրքիա նավթագազային խողովակաշարերի կառուցումը առաջ մղել Հայաստանի տարածքով։ Դրանով հանդերձ, ինչպես կարելի էր կռահել, առանց Հայաստանի կողմից Ադրբեջանի այն ժամանակ օկուպացված տարածքներն ազատագրելու պահանջի։ Բայց Ադրբեջանին հաջողվեց հասնել Վրաստանի տարածքով խողովակաշարերի անցկացմանը՝ և դա զարմանալի չէ, չէ որ Արևմուտքը նավթի և գազի ներմուծման ոչ պակաս կարիք ունի, քան մեզ դրա արտահանումը, և նման կարևոր հարցերում Հայաստանի շահերը, որքան էլ թանկ լինեն համաշխարհային մայրաքաղաքներում, Բաքվի կամքի առկայության դեպքում հետին պլան են մղվում։ Նույնը տեղի կունենա անդրկասպյան նախագծի հետ, մանավանդ, որ, ինչպես արդեն վերը նշվել է, ճանապարհն արդեն կա։
Զուգահեռաբար Երևանում արդեն որերորդ անգամ որոշել են անդամակցել Եվրամիությանը՝ Հայաստանի նախագահ Վահագն Խաչատուրյանը ստորագրել է երկրի՝ Եվրամիությանն անդամակցության մեկնարկի մասին օրենքը։ Եվ սա վերջին ընթացակարգը չէ։ Ինչպես դեռ այս տարվա հունվարին ասել էր ինքը՝ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, Եվրամիությանն անդամակցելու որոշումը կարող է կայացվել միայն համազգային հանրաքվեի միջոցով։ Դե, իսկ ամենակարևորը կսկսվի հետո՝ չէ որ գործընթացի իսկական մեկնարկի համար հարկավոր է հենց Բրյուսելի համաձայնությունը։ Իսկ Բրյուսելը արդյո՞ք դա ուզում է։ Հետաքրքիր է, ֆոն դեր Լեյենը արդյո՞ք պատրաստ է հանդես գալ ԵՄ-ին Հայաստանի անդամակցության օգտին: Թվում է, թե դա անելն ավելի հեշտ չի լինի, քան Բաքվին ստիպել շտապ խաղաղություն կնքել Երեւանի հետ։
Դրա հետ մեկտեղ, իրավացիորեն ծիծաղելով եվրոպական որոշ շրջանակների մերձքաղաքական և դիվանագիտական ճիգերի վրա, անհրաժեշտ է նշել նաև տեղում նրանց գործողությունների լրջությունը՝ ես նկատի ունեմ Հայաստանի հետ ռազմական գծով համագործակցության ակտիվությունը։ Այսպես, վերջին մի քանի օրերը բիանգամից՝ Հայաստանի ռազմականացմանը համահունչ երկու լուր բերեցին։ Փարիզ կատարած այցի շրջանակներում Հայաստանի Հանրապետության բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը հանդիպել է՝ Ֆրանսիայի սպառազինության հարցերով գլխավոր տնօրինության ղեկավար Էմանուել Կիվայի հետ։ Ըստ հայկական լրատվամիջոցների՝ հանդիպման ընթացքում քննարկվել են՝ Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև ռազմարդյունաբերական համագործակցության զարգացման հեռանկարները, տեխնոլոգիաների փոխանակման ծրագրերի նախաձեռնման հնարավորությունը, Հայաստանում պաշտպանական տեխնոլոգիաների զարգացմանն առնչվող հարցեր, և այլ թեմաներ։
Միաժամանակ հայտնի է դարձել, որ պաշտոնական Նյու Դելին, բացի Երևանին զենք մատակարարելուց, ստանձնել է նաև՝ հայկական հատուկ գործողությունների ջոկատների պատրաստման պարտավորությունը։ Կարելի է կռահել, որ հնդիկները հայերին կսովորեցնեն բարձր լեռնային պայմաններում մարտական հմտություններ։ Սա ևս մեկ անգամ վկայում է այն մասին, որ Հայաստանը իր հովանավորների օգնությամբ՝ պայմանական սահմանին Ադրբեջանի զինված ուժերի դեմ դիվերսիաների ծրագրեր է մշակում։
Ադրբեջանը Հայաստանին հակազդելու փորձ ունի, ինչպես դիվանագիտական, այնպես էլ ռազմական ճակատներում։ Դրանցից որևէ մեկի հետ կապված ցանկացած սրացումը Հայաստանին սպառնում է ֆիասկո, որի ծանրությունը ուղիղ համեմատական կլինի սադրիչ գործողությունների մասշտաբին։