Ու՞մ հեռադիտակից է օգտվել Դուդան Հայաստանում. Լեհաստանի նախագահի սադրանքն ընդդեմ Ադրբեջանի

Այդ ինչքան արագ է Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդան հաջողեցրել փոխել իր կարծիքը։ Բառացիորեն նոյեմբերի 12-ին, շնորհակալություն հայտնելով Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին՝ COP29-ին հրավերի համար և ընդգծելով միջոցառման կազմակերպման բարձր մակարդակը, լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նա հատուկ առանձնացրել է երկրների միջև «հիանալի տնտեսական կապերը», վստահություն հայտնելով հարաբերությունների խորացմանը «նաև երկկողմ համագործակցության այլ ոլորտներում»։
 
Բայց որ խորացման մասին կարող է խոսք լինել, եթե նրա կողմից Բաքվում ասածից ընդամենը երկու շաբաթ անց, Հայաստանում պաշտոնական այցով գտնվող Լեհաստանի նախագահը ժամանակ է անցկացրել՝ «ԵՄ-ի քաղաքացիական առաքելություն» (և ուրիշ ոչ մի կերպ) կոչվող այդ նույն հակաադրբեջանական կառույցի (եվրոպական տարբեր երկրների հետախույզներով համալրված) այսպես կոչված «դիտակետում»։
 
Հետաքրքիր է, իսկ ինչ և ինչ նպատակներով է պան Դուդան մոնիտորինգ արել, այսպես ասած, այդ տարածաշրջանում,  մի շարքում կանգնելով այսպես կոչված «հեռադիտակային դիվանագետների» հետ։ Ի՞նչ էր նա փնտրում Ադրբեջանի տարածքում, որտե՞ղ էր հետաքրքրությամբ զննում և որտե՞ղ էր եղել երևանյան այցից ընդամենը երկու շաբաթ առաջ։ Բացի այդ էլ, ինչպես խանդավառությամբ հայտնում են հայկական լրատվամիջոցները՝ Դուդան նաև ակտիվ մասնակցություն է ունեցել մի շարք մարզերում «պարեկելու» գործին։
 
Որի լույսի ներքո միանգամայն հիմնավոր կասկած է ծագում, իսկ նա, այդ նույն Անջեյ Դուդա՞ն է, ով 2017 թվականին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի Լեհաստան կատարած պաշտոնական այցի արդյունքներով իր մամուլի համար հայտարարության մեջ՝ Ռազմավարական գործընկերության և տնտեսական համագործակցության մասին ստորագրված հռչակագրի ֆոնին՝ անկեղծ շնորհակալություն և խորին երախտագիտություն է հայտնել՝պաշտոնական Բաքվի կողմից՝ Լեհաստանը որպես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ոչ մշտական ​​անդամ ընտրվելուն աջակցության համար: Հետաքրքիր է, որ այն ժամանակ Դուդան անդրադարձել է 2008 թվականին նախագահ Ալիևի Լեհաստան կատարած պաշտոնական այցի ասպեկտին, երբ նա «հանդիպումներ է անցկացրել պետության ղեկավար, պրոֆեսոր Լեխ Կաչինսկու հետ»։ Դրանով հանդերձ, Դուդան հավելել է, որ հենց Կաչինսկու նախագահության օրոք են ի հայտ եկել երկրների միջև «էներգետիկ համագործակցության գաղափարները»։ Ողբերգականորեն կյանքից հեռացած Կաչինսկու ռակուրսը առանձնացրել է նաև նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ նրան անվանելով իր բարեկամը և Ադրբեջանի բարեկամը՝ ընդգծելով, որ այդ ժամանակահատվածում բազմաթիվ փոխադարձ այցերի ընթացքում Բաքուն և Վարշավան «ամրապնդել են բարեկամությունը», նպաստելով տարբեր նախագծերի զարգացմանը։ Միանգամայն խորհրդանշական է, որ սկսված  «լեհ-ադրբեջանական հարաբերությունների նոր փուլը» Ադրբեջանի նախագահը ուրվագծել է որպես «նախագահ Կաչինսկու դարաշրջանի տրամաբանական շարունակություն» (խոսքի համար, Ադրբեջանի բարձրագույն պարգևը՝ «Հեյդար Ալիև» շքանշանը՝ երկրների միջև բարեկամության և համագործակցության հարաբերությունների զարգացման մեջ հատուկ ծառայությունների համար):
 
Բայց, ցավոք, Հայաստանում Անջեյ Դուդայի վերջին քայլերը ոչ մի կերպ չեն կարող զուգահեռներ առաջացնել՝ Լեհաստանի և Ադրբեջանի միջև փոխըմբռնման ամրապնդման առումով Կաչինսկու գործունեության հետ։ Քանի որ, չնայած Իլհամ Ալիևին՝ նրա նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու կապակցությամբ իր փետրվարյան շնորհավորանքներում Դուդան հույս է հայտնել՝ Բաքվի և Վարշավայի միջև երկարաժամկետ բարեկամության և արդյունավետ համագործակցության հետագա դինամիկ զարգացմանը՝ Հայաստանում նրա «հեռադիտակային» միջոցառումները ցուցադրեցին արմատապես այլ վերաբերմունք մեր երկրների միջև ռազմավարական գործընկերության պահպանման նկատմամբ։ Եթե ​​չասենք, որ դրանք բացահայտորեն խարխլելու նպատակ են ունեցել։ Ինչը իր հստակ արտացոլումն է գտել Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի հայտարարության մեջ, որի համաձայն՝ պաշտոնապես Բաքվի ռազմավարական գործընկեր հանդիսացող երկրի նախագահը  մասնակցել է՝ ադրբեջանա-լեհական հարաբերությունների սրմանը տանող անընդունելի դիվանագիտական «հեռադիտակային շոուին»։ Դրանով իսկ, «լեհական կողմը իրեն հեռու չի պահել սադրիչ քայլից»։
 
Միևնույն ժամանակ, Լեհաստանի նախագահի նման ջերմ և քաղաքավարի այցը Հայաստան բազմաթիվ հարցեր է առաջացնում նաև այլ ուղղություններով։ Ասենք, COP29-ում Դուդան ցուցադրաբար հրաժարվեց միանալ խմբային լուսանկարի մասնակիցներին՝ ապագա կադրում Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի առկայության պատճառով: Բայց դրանով հանդերձ Լեհաստանի նախագահը, միայն իրեն հայտնի պատճառով, ժամանակ չի գտել հրաժարվել պաշտոնական Երևանի հետ շփումներից, որի ապրանքաշրջանառության աճը Ռուսաստանի հետ 2023 թվականին հասել է 7,4 միլիարդ դոլարի՝  այս ցուցանիշը 2024 թվականի վերջին մինչև 14-16 մլրդ դոլարի ավելացնելու կանխատեսումով: Միթե՞ Լեհաստանի ղեկավարը այնքան միամիտ է, որ չի հասկանում Արևմուտքի կողմից Հայաստանի համար հակառուսական պատժամիջոցները շրջանցելու պայմանների ստեղծումը, որոնք ուղղակիորեն հատուկ եռանդով լոբբինգ են արվում Վարշավայի կողմից: Իսկ եթե նա միամիտ չէ, հետևաբար, հանդիսանում է նրանցից մեկը, ով միտումնավոր աչք է փակում տեղի ունեցողի վրա, եթե դրան համաձայնություն չի տալիս։ Հակառակ դեպքում չէ որ չես կարող բացատրել Դուդայի այդչափ դողդոջուն վերաբերմունքը հայկական կողմի նկատմամբ։
 
Դրա հետ մեկտեղ, չի կարելի չանցնել նաև ևս մեկ պահի մոտով։ Հայաստանում կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ Անջեյ Դուդան արդիականացրել է՝ Հարավային Կովկասում խաղաղության և կայունության հաստատման կարևորությունը։ Բայց այստեղ դրսևորվում է մի էական հարց. ի՞նչ ձևով է Դուդան պատրաստ իր հակաադրբեջանական քայլերով «տեղավորվել» այդ հարցում։ Մյուս կողմից, ինչպե՞ս կարող է Լեհաստանի նախագահը խոսել Հարավային Կովկասում խաղաղության և կայունության մասին, եթե իր երկրում մշակվում են տարածքային պահանջներ Ուկրաինայի նկատմամբ։ Այսպես ուրեմն, այս տարվա մայիսին մի շարք լրատվամիջոցներ լեհական TVP1 հեռուստաալիքում նշել են «ապագա Լեհաստանի» քարտեզի ցուցադրությունը, որը ներառում է Ուկրաինայի արևմտյան հատվածի հողերը, որի տարածքային ամբողջականությանը Դուդան խոսքերով բազմիցս աջակցել է։ Իսկ բառացիորեն երկու օր առաջ որոշ լրատվամիջոցներ, ի հեճուկս տարբեր աղբյուրների, որոնք քննարկում էին արտաքին ուժերի կողմից Ուկրաինան բաժանելու մասին ենթադրյալ փաստաթուղթը, մեջբերեցին Լեհաստանից Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Գրժեգորժ Բրաունի հայտարարությունը, ով արդիականացրել է Վարշավայի կողմից «բոլոր սցենարների՝ առանց սնահավատ վախերի» դիտարկումը։ Հարց է առաջանում, իսկ ու՞ր մնաց Լեհաստանի իշխանությունների կողմից նման բնույթի կարգախոսների մերժումը:
 
Վերոնշյալի լույսի ներքո մնում է միայն հուսալ, որ Դուդան գիտակցում է իր կատարած հակաադրբեջանական գործողությունների կործարարությունը։ Հատկապես, հաշվի առնելով Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի հայտարարությունն այն մասին, որ Բաքուն պահպանում է «այդ ոչ բարեկամական քայլի դեմ համապատասխան դիվանագիտական ​​միջոցներ ձեռնարկելու իրավունքը»։