Աչքեր ունեցողը նաև կտեսնի Եվ նույնիսկ կհաշվի

Գերմանական «Spiegel» ամսագիրը գրում է, որ դեկտեմբերի 12-ից Լաչինի ճանապարհով ոչ մի մեքենա բաց չի թողնվել, որպեսզի ղարաբաղցի հայերին ապահովել դեղորայքով ու սննդով։ CNN-ը բուռն կերպով արտահայտվել է Ղարաբաղի տարածաշրջանի բնակիչների սովից ուշաթափությունների մասին «Կարտոֆիլը դա շքեղություն է» ողորմելի, ես նույնիսկ կասեի, լացակումած հոդվածով, բոլորից հեռու է գնացել ֆրանսիական «Le Monde»-ն (ինչու չեմ զարմանում), որն ուղղակի աղավաղել է Ադրբեջանի նախագահի խոսքերը։ Նախագահն ասել է, որ «նրանք, ովքեր ցանկանում են հեռանալ, կարող են դա անել», և ըստ «Le Monde»-ի՝ «Ադրբեջանի նախագահը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին բացահայտ խորհուրդ է տալիս ռուս խաղաղապահների բեռնատարներով հեռանալ անկլավից»: Սովորական խարդախություն, ինչպես խաղաքարտերում: Հասարակ շուլերային հնարք։ Մի խոսքով, այն ամենը, ինչի միջով մենք մեկ անգամ արդեն անցել ենք՝ տեղեկատվական շրջափակման պայմաններում։

Հիմա մեզ շատ զարմացնելը շատ դժվար է։ Կթոթովենք մեր ուսերը, և, իհարկե, ուշադրություն կդարձնենք, ամեն ինչ անպայման կհիշենք։ Նույնիսկ «շնորհավորում եմ ձեզ, քաղաքացի մոլորված» չենք էլ ասի։ Կարիք չկա։ Որովհետև եթե որևէ մեկը չի տեսնում Լաչինի ճանապարհով ամեն օր անցնող ԿԽՄԿ-ի մեքենաներն ու ռուս խաղաղապահների բեռնատարները՝ նա պարզապես չի ուզում դրանք տեսնել։ Իսկ պիկետը «շրջափակում» անվանելը՝ ճիշտ չէ։ Մարդասիրական բեռները Խանքենդի են առաքվում անարգել։ Իսկ ինչի՞ համար է այդ վայնասունը։ Նրա համար, որ բնական պաշարների դուրս բերում չի ստացվում։ Այո, ոչ էլ կստացվի։ Եվ արդեն երբեք չի ստացվի։ Որովհետև Ղարաբաղը Ադրբեջան է։

Երբեմն ինձ թվում է, թե Հայաստանը իր ազգային գաղափարախոսությունը կառուցել է «ես ուզում եմ, որ հարեւաններս մեռնեն»-ի վրա։ Այդպիսի մի բիզնես պլան, ազնիվ խոսք: Ոչ ոք չի պատրաստվում մեռնել, իսկ ահա փչացնել երազողների կյանքը՝ դա մենք մի ակնթարթում և առանց որևէ մեկի վրա հայացք նետելով: «Համաշխարհային հանրություն» կոչվածը թքած ուներ Հայաստանից մեր փախստականների և Ղարաբաղից ու Խոջալուից հարկադիր վերաբնակների, և խոզի արյունով քսված տների ու մզկիթների պատերի վրա։ Նրանք թքած ունեին նաև նրա վրա, որ մեզ օկուպացրել էին։ Կարծում եմ հիմա մեր հերթն է անսահման հարգանք ցուցաբերել «միջազգային իրավունք» կոչվածի նկատմամբ և հանգիստ անել մեր գործը։ «Շահավետ է – անշահավետ է»։ Նպատակահարմար է՝ հարեւաններին քաղցրավենիք կբաժանենք։ Ոչ՝ կխլենք վերջինը, «ոչ մի անձնական բան»: Եթե թշնամին վնգստում է՝ուրեմն ամեն ինչ ճիշտ է արվում, և այդ ուղղությամբ պետք է աշխատել, որպեսզի նրա վնգստոցը հասնի իր նախագծային հզորությանը (պիկետները՝ լինեն, ճանապարհներով շարժումների նկատմամբ ուշադրությունն և վերահսկողությունը՝ ուժեղացնել): Այդպիսին է իրերի ողջամիտ կարգը, և ավելի քիչ չափից դուրս ու չմտածված բարեհոգիություն (երբեմն դա թույլատրելի է, բայց ամեն ինչ պետք է հաշվարկել), ոչ ոք դա չի գնահատի, այստեղ շահույթը զրոյական է, միայն կորուստներ են։

ՄԻԵԴ-ի՞ն։ Այո, շատ, անսահման հարգում եմ, նրանք ճիշտ ժամանակին են: Անջատողականների մնացորդները նյարդայնում են։ Սա հենց այն է, ինչ մեզ պետք է՝ «փափուկ ուժ» ցույց տալով ավելի քիչ փափուկ ուժի անցնելու լիակատար պատրաստակամություն։ Իսթիսուն առայժմ կրում է «Ջերմուկ» անունը։ Հմմ, յուղալի տեղ է, մարդկանց պետք է օգնել, «բանալիների այդպիսի ծանր կապոցը բարակ իրանի վրա», ինչպես ասվում էր հնդկական ֆիլմերից մեկում։ Ոչ այնքան լավ ժողովրդագրական պայմաններում արդյո՞ք գլուխ կհանեն վերաբնակեցման հետ։ Իսկ ինչքա՞ն է այնտեղ բնակչության խտությունը մեկ քառակուսի կիլոմետրի վրա։ Չգիտեմ, չգիտեմ, իմ կարծիքով մարդկանց պետք է օգնել։

Եվ ժամանակն է , որ մենք հիշենք մի բան։ Սա հայերի մասին չէ։ Հայերը այստեղ իրականում կապ չունեն, քանի որ Արեւմուտքում, կամ Ռուսաստանում ոչ մի լրատվամիջոց չի վերահսկվում հայերի կողմից։ Ընդհանրապես չի վերահսկվում։ Այնտեղ աշխատող հայերը պարզապես կատարում են իրենց վրա դրված խնդիրները։ «Հատկապես այդպես է ձեռնտու», «Կենտկոմի ընկերները նպատակահարմար են գտնում», «հերթական համագումարի համապատասխան պատմական որոշումներ»։ Հայերը կարող են բավականին բարձր պաշտոններ զբաղեցնել այս կամ այն կառույցում, բայց կառույցների քաղաքականությունը բնորոշում են բոլորովին այլ մարդիկ։ Օրինակ. «Պայմանական Արմեն Դովլաթյանը աշխատում է պայմանական «Euronews»-ում և հետևաբար նրանք հրապարակում են հակաադրբեջանական ռեպորտաժներ», սա անհեթեթություն է, քանի որ Դովլաթյանը այստեղ ընդհանրապես կապ չունի։ Պայմանական «Euronews»-ը թողարկում է հակաադրբեջանական հաղորդումներ, և դրա համար էլ այնտեղ աշխատում է Արմեն Դովլաթյանը՝ սա շատ ավելի մոտ է ճշմարտությանը։ Եվ պետք չէ դա վերլուծել, դա պարզապես պետք է հիշել ու համապատասխան միջոցներ ձեռնարկել։