«Ապաշխարություն» և գնդակոծություն Փաշինյանը փակուղում է

Նախօրեին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ելույթ է ունեցել Ազգային ժողովում կառավարության ժամին։ Իրավիճակը ծայրաստիճան լարված էր՝ խորհրդարանի շուրջ հավաքվել էին Բագրատ արքեպիսկոպոսի կողմնակիցները։ Չնայած նրան, որ բողոքի շարժման մասնակիցների թիվը նկատելիորեն նվազել է, միաժամանակ ուժեղացել է նրանց ագրեսիվությունը։ Այնպիսի տպավորություն կար, որ նրանք, ովքեր մնացել են՝ հարվածային խումբ է, որի նպատակը՝ իրավիճակի սրմանն ուղղված գործողություններ իրականացնելն է։ Ցուցարարները փորձում էին տարբեր մանևրներ կիրառել ոստիկանական պատնեշը ճեղքելու համար։ Բագրատը ծեծկռտուք հրահրեց ոստիկանների հետ, որպես պատրվակ օգտագործելով ընդդիմադիր խմբակցության պատգամավորների անցման անհրաժեշտությունը։ Բախումների արդյունքում մոտ հարյուր մարդ վիրավորվել է։ Անցավ, այնուամենայնիվ առանց մեծ արյունահեղության, իշխանությունները ընդդիմությանը չտվեցին սուրբ զոհաբերություն ստանալու բերկրանքը, որը կարելի էր օգտագործել դաժանության, ատելության և իրավիճակի սրման մեջ մեղադրելու համար։

Բուն խորհրդարանում մթնոլորտը պակաս լարված չէր։ Փաշինյանը ընթացքում զգացմունքային ելույթով դիմեց ընդդիմադիր պատգամավորներին՝ հայտարարելով, որ իրենք թքած ունեն ղարաբաղցի հայերի վրա, և որոշ գեներալներին անվանեց վախկոտ ու դավաճան։ Վարչապետի տարբեր հայտարարությունների մեջ հատուկ ուշադրություն է գրավում՝ 2018 թվականին ղարաբաղյան խնդրի շուրջ իր սխալ դիրքորոշման մասին։ Փաշինյանի կարծիքով, ճիշտ կլիներ, եթե ինքը գար ու դռնփակ ասեր, որ պետք է Ղարաբաղը ճանաչել որպես ինքնավարություն Ադրբեջանի կազմում։ «Մեր զիջումների սահմանը պետք է լինի 29 743 քառակուսի կիլոմետրը։ Ես սա ասում ու հասկանում եմ, որ այն ժամանակ իմ լեզուն չէր պտտվի նման բան ասել։ Ես չկարողացա դրանում ինքս ինձ համոզել: Եվ սա է իմ ամենամեծ սխալն և իմ ձախողումը։ Պետական գործիչը պարտավոր էր հասկանալ, որ այս ամենը պետք է իր վրա վերցնի։ Եվ այսօր ես դա եմ անում։ Եթե ես դա ինձ վրա չվերցնեմ, ուրիշ ոչ ոք դա չի անի: Սա իմ պարտքն է»,- ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։

Փաշինյանի այս հայտարարությունը, ըստ ամենայնի, ընդգծում է, որ նա կարող է պատասխանատվություն վերցնել իր վրա «դժվար որոշումների համար»։ Նա, իհարկե, բոլորովին անտեսում է այն փաստը, որ այդ «դժվար որոշումները» թելադրված են ոչ թե իր սեփական, այլ Ադրբեջանի կամքով, որ նրա մոտ ոչ միայն «լեզուն չի պտտվել նման բան ասելու համար», այլ նաև, ընդհակառակը, պտտվել է մյուս ուղղությամբ, որպեսզի հայտարարել, որ «Ղարաբաղը Հայաստան է, և վերջակետ», որ ինքը պարել է Շուշայում, իսկ նրա պաշտպանության նախարարը հայտարարել է «Նոր պատերազմ՝ նոր տարածքներ» դոկտրինը։ Այսինքն այստեղ, իհարկե, շատ կեղծավորություն ու խորամանկություն կա։ Սակայն, ինչպես արդեն նշվել է վերևում, այս խոսքերի նպատակն է՝ ցույց տալ իր հաստատակամությունը իր սիրելի գաղափարական զավակ՝ տխրահռչակ 29-ից քիչ ավել հազար քառակուսի կիլոմետրի հարցում:

Փաշինյանի մնացած հայտարարություններն էլ կոչված են հնարավորինս հստակ ցույց տալ, որ նա դեմ է Մոսկվայի հետ դաշինքին և մնում է արևմտամետ կուրսի կողմնակից։ Դա անել այն ըմբռնման ֆոնին, որ Հայաստանում բողոքի ակցիաները ռուսամետ բնույթ են կրում՝ Փաշինյանի համար չափազանց կարևոր է ։

Այսպես, անդրադառնալով ՀԱՊԿ-ին անդամակցելուն՝ վարչապետն ասել է, որ Հայաստանը դուրս կգա այդ կազմակերպությունից։ «Երբ դա տեղի ունենա, մենք կորոշենք: Հնարավոր է մեկ ամսում, մեկ կամ երեք տարի հետո»,- հավելել է վարչապետը։

Հայտարարության ողջ թվացյալ սկանդալայինությամբ հանդերձ՝ ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցության հարցը, սկզբունքորեն, ավելի շատ կրում է խորհրդանշական բնույթ և գործնականում ոչ մի կերպ չի անդրադառնում հայ-ռուսական հարաբերությունների մակարդակի վրա։ Այս առումով շատ ավելի մեծ կարևորություն է ներկայացնում Գյումրիում ռուսական ռազմակայանի առկայությունը։ Օրինական ճանապարհով խզել այդ պայմանագիրը, որն ուժի մեջ է մինչև 2045 թվականը՝ գործնականորեն անհնար է։ Կարելի է ընդամենը հայտարարել պայմանագրից միակողմանի դուրս գալու իր կամավոր որոշման մասին։ Իսկ այդ քայլին դիմել՝ Փաշինյանը չի համարձակվում, առնվազն առայժմ։

Իսկ արդեն այսօր Փաշինյանը հապճեպ հայտարարել է, որ ինքը երբեք չի մեկնի Բելառուս, քանի դեռ նրա նախագահն է հանդիսանում Ալեքսանդր Լուկաշենկոն։ Լուկաշենկոյին կշտամբելը նույնպես Հայաստանի «նվաստացման» նկատմամբ իր անզիջողականությունը ցուցադրելու մանևր է։ Այն, ինչ Փաշինյանը չի կարող անել Ռուսաստանի և Պուտինի նկատմամբ, նա պրոյեկտում է Բելառուսի և Լուկաշենկոյի վրա։

Սակայն այսօր տեղի է ունեցել Փաշինյանի գործողությունների տրամաբանության մեջ ոչ լիովին տեղավորվող, ներքին լսարանի համար նախատեսված իրադարձություն։ Խոսքը Հայաստանի կողմից Նախչըվանի ուղղությամբ մի քանի վայրերում ադրբեջանական դիրքերի գնդակոծման մասին է։ Դժվար է գտնել պատճառ, որի համար այս սադրանքը ձեռնտու կլիներ Փաշինյանին, ավելի շուտ այն ծառայում է բանակում բազմաթիվ համախոհներ ունեցող ընդդիմության օգտին։ Այս փուլում սահմանին ցանկացած սրացումը խաղում է Փաշինյանի դեմ, քանի որ վտանգում է սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը, որի կարևորությունը նա անընդհատ շեշտում է։ Հիմա ընդդիմության ձեռքում հայտնվել է լրացուցիչ հաղթաթուղթ՝ լայն զանգվածներին դիմելու համար՝ իբր ինչպե՞ս կարելի է սահմանազատում անել հարևանի հետ, որը փորձում է հարձակվել քեզ վրա (չէ որ լավ կազմակերպված քարոզչության շնորհիվ հայերի գիտակցության մեջ կրակը միշտ ադրբեջանցիներն են բացում), այդ դեպքում մենք ինչո՞ւ «տվեցինք Տավուշի գյուղերը», եթե դա մեզ չփրկեց նոր սրացումից։ Ստացվում է, որ զինվորականների մեջ կան ուժեր, որոնք ընդունակ են նման թշնամական գործողություններ իրականացնել Փաշինյանի դեմ։ Սա շատ վատ ազդանշան է իշխող թիմի համար։

Ուշագրավ է, որ Երևանը զգուշությամբ է արձագանքել Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության հաղորդագրությանը։ Նա չի սկսել ըստ ավանդության մեղքը բարդել Բաքվի վրա, այլ սահմանափակվել է նրանով, որ ընդհանրապես ժխտել է կատարվածը։ «Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության հաղորդագրությունը այն մասին, որ հունիսի 12-ին, ժամը 10:05-ից մինչև 17:50-ը ժամանակահատվածում Հայաստանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները կրակ են բացել՝ սահմանային գոտու հարավ-արևմտյան հատվածում տեղակայված ադրբեջանական դիրքերի ուղղությամբ՝ իրականությանը չի համապատասխանում»,- ասվում է Հայաստանի ռազմական գերատեսչության հայտարարության մեջ։

Այսպիսով, ավելի շուտ ցուցադրվում է միջադեպը արագ լռեցնելու ցանկություն։ Տպավորություն է ստեղծվում, որ Փաշինյանին փորձում են քշել փակուղի մեջ։ Նրա իրավիճակում, հավանաբար, ավելի ճիշտ կլինի խստորեն պատժել սադրանքը թույլ տված զինվորականներին, դրանում մեղադրել ղարաբաղյան կլանին և կրկին բարձրաձայն հայտարարել այն մասին, որ չի շեղվելու սահմանազատման նախագծից։ Փաշինյանի դժբախտությունը նրանում է, որ նա միշտ խուսափում է իր կամքը առավելագույն չափով դրսևորելուց։ Կարծես հիմա եկել է այդ ժամանակը, հակառակ դեպքում նրա վիճակը կարող է կտրուկ վատթարանալ։