Եվ այս ամենը նրա մասին է Էմին Գալալիի մտորումները

Եվ այսպես՝ Ռուբենը գնաց: Ավելի ճիշտ՝ նրան ստիպել են գնալ։ Հայերի քաղաքական հորիզոնը երկնաքարի բեկորի նման ներխուժած տխուր-լուրջ մորուքավոր քեռին ժամանակին Ռուսաստանում հաջողության է հասել ֆինանսական հարցերում։ Բայց նրանում մահացավ նաև դերասանը։ Այնպես էլ ձգտում էին արցունք թափել՝ տեսնելով հայ ժողովրդին կյանքի իմաստի և ծառայության, Ղարաբաղի սրբության և «հայրենիքի զոհասեղանին» կյանքը դնելու ցանկության մասին նրա մեծախոսությունները։

«Նոր Նալբանդյանի» ՝ հինը դրել է հայ թատրոնի հիմքերը՝ պատվախաղը չկայացավ։ Հաճելի է «պետնախարարի» փլուզումը։ Նույնիսկ Իլհամ Ալիեւի մոլի հակառակորդները ստիպված են խոստովանել, որ «ուղարկվածի» քաղաքական դեզակտիվացումը՝ Ադրբեջանի հերթական հաջողությունն է։ Մեր երկիրը առաջին իսկ օրվանից հայտարարեց, որ Վարդանյանը երկար չի խաղալու «Արցախ» կոչվող օպերետի բեմում։ Սակայն, Ռուբենի «հեռանալը» տեղի ունեցավ Մյունխենում Ադրբեջանի ղեկավարի այս թեմայով հայտարարությունից բառացիորեն օրեր անց։

Բայց, որքան էլ հաճելի է դիտել հերթական հայ «գործչի» հերթական ֆիասկոն, եկեք չշտապենք Ռուբենչիկին դուրս գրել։ Նա ստիպված է լքել իր «պաշտոնը», բայց ոչ հայկական քաղաքական Էվերեստի գագաթը ճեղքելու պլանները։ Ներքաշվելով Ղարաբաղում արկածախնդրության մեջ՝ Վարդանյանը չէր կարող չհասկանալ, որ ներկա պայմաններում դերակատարները չեն կարող փոխել միզանսցենում իրենց դիրքը։ Իսկ եթե փորձեն, գռեհիկ վոդեվիլը կվերածվի ողբերգության։ Նման այն բանի, որին վերածվել է Ղարաբաղում կյանքը ոչ միայն ադրբեջանցիների, այլեւ հենց հայերի համար։

Վարդանյանի համար առաջին անգամը չէ, որ նոկաուտի է ենթարկվում, թեպետ այս դեպքում ավելի շատ նոկաուտի մասին է խոսքը։ Եվ կարծես ամեն ինչ պետք է ստացվեր։ Հայաստանի կոռումպացված-վարկաբեկված-պարտված առաջնորդների և նրա այլանդակ ուռուցք-մակաբույծ «Արցախի» ֆոնին հայտնվում է հպարտ, հաջողակ և հայերի համար անկեղծորեն ուրախացող հայ Ռուբիկը։ Նա չի եկել գողանալու՝ մասամբ այն պատճառով, որ մինչև նրա գալը ամեն ինչ արդեն գողացել են, և մասամբ այն պատճառով, որ թվում է, թե նրան իսկապես պետք գումար չէ: Նա եկել էր վերականգնելու եռյակի (Հայաստան-Ղարաբաղ-Սփյուռք) նախկին միասնությունը, ձերբազատվելու առաջինների անիծյալ ժառանգությունից, ստեղծելու տնտեսական ու նույնիսկ ժողովրդագրական հրաշք։ Թվում է, թե նրա թիկունքում կանգնած է Ռուսաստանը, բայց Արևմուտքում նա նույնպես ձեռք է սեղմում։ Երթուղին տրված է, դեպը առաջ։

Չստացվեց: Բաքուն, որը Ռուբիկի ու նրա քաղաքական ստրատեգների պլանի համաձայն, վաղ թե ուշ պետք է սկսեր խոսել Վարդանյանի հետ, հատկապես, երբ նրան հաջողվեր ազատվել Արայիկից և մոտենալ Երևանի բաղձալի աթոռին, շփոթեց խաղաքարտերը։ Պաշտոնական կոշտ հռետորաբանությունը՝ զուգորդված Լաչինի ճանապարհին ցուցարարների անզիջում լինելու հետ, խաթարեց ժողովրդի աջակցությունը, որի անսասանությամ մեջ Վարդանյանը վստահ էր։ Մոսկվան չօգնեց՝ ինչը նույնպես Բաքվի արժանիքն է։ Արևմտյան գործընկերները երբեմն սրտացավորեն ախ ու օֆ էին անում, բայց չէին շտապում եղբայրանալ Կրեմլի օլիգարխի հետ ուկրաինական թնդանոթի ռմբակոցության տակ:

Ռուբիկը հապճեպ նահանջեց իր հեղինակության մնացորդները պահպանելու ակնկալիքով։ Կարելի է ակնկալել մի երկու սրտառուչ հարցազրույց, որտեղ նա, առանց անուններ տալու, ցավագին կխոսի որոշ ուժերի մասին, որոնք թույլ չեն տվել անել իր սիրելի «արցախի» համար, ինչ պատրաստվում էր անել։ Պատմում է մեծ, բայց չիրականացված պլանների մասին։ Լեյտմոտիվը կլինի այն, որ նա երբեք անտարբեր չի դառնա «արցախի» ճակատագրի նկատմամբ, որը «հայկական ամեն ինչ» է՝ սիրտը, հոգին, երիկամները, աղիքները (օ՜, ոչ, վերջինը մի կարդա)։

2020 թվականի պատերազմից հետո հայկական քարոզչամեքենան ընդունեց՝ «արցախը ծանր վիրավոր է, բայց ողջ» արտահայտությունը։ Սակայն, նրանք շուտով մոռացան այդ մասին։ Հայտարարության ակնհայտ անհամապատասխանությունը «արցախի» հոգեվարքի ֆոնին անտանելի դարձավ նույնիսկ հենց հայերի համար։ Կարծում եմ, Ռուբիկ ջանը կօգտագործի այդ նույն բանաձևը։ Ես պարտվել եմ, բայց չեմ հանձնվում։ «Պետնախարար» գուցե չլինեմ, բայց «քաղաքացի» լինել պարտավոր եմ։ Եվ ոչինչ, որ այն երկիրը, որի քաղաքացին ինքը իրեն հայտարարել է, գոյություն չունի և չի եղել։ Գլխավորն այն է, որ այստեղ Ռուբիկը՝ հայի հոգու պահապան է։ Հոգին տալիս է հստակ հոտ, եթե ավելի պարզ՝ մերթ ընդ մերթ հոտ է արձակում, բայց դա սարսափելի չէ:

Ռուբիկին պետք է հետևել։ Նա հատել է իր Ռուբիկոնը, բայց, ի տարբերություն Կեսարի, այս որոշման արդյունքները նրա համար դարձան ողբալի։ Մինչդեռ, Կեսարի համար ամեն ինչ նույնպես վերջում ոչ այնքան լավ է ավարտվել, բայց նա ունեցավ «փառքի րոպե», ընդ որում մեկից ավել: Սա Վարդանյանին չի սպասում։

Բայց նա այդ մասին չգիտի, կամ չի ուզում իմանալ։ Ռուբիկը կսպասի։ Ելնելով այսօրվա Հայաստանի ծանր իրողություններից՝ նրա ղեկավարությունը անընդհատ քայլում է էկզիստենցիալ ամենասուր հակասությունների լարով։ Ռուբիկը կփորձի ընտրել պահը, որպեսզի նորից դուրս ցատկի, ինչպես սատանան ծխախոտատուփից: Նա ուրախ կլինի քաշել կրկեսի կառույցի պարանը, հենց որ կարողանա։ Բայց նա չպետք է մոռանա, որ փլվելով, նա իր տակ կթաղի և վերևում գտնվող ակրոբատ լարխաղացներին, և նրանցից ներքևում գտնվող ձեռնածու աճպարարներին:

Ռուբիկն այսօր ակնհայտորեն երկրորդ դերում է։