Օրուելական «Ճշմարտության նախարարության» անալոգը Երբ քարոզչությունը սկզբունքներից ավելի կարևոր է

Զանգվածային լրատվամիջոցների և լրագրողական կազմակերպությունների որպես ազդեցության գործիք օգտագործելը՝ վերջին տարիներին միտում է դարձել Ռուսաստանում։ Եվ դրա ակնառու օրինակ է Ռուսաստանի Դաշնության լրագրողների միության բաց նամակը միջազգային կազմակերպություններին, լրագրողական և իրավապաշտպան ասոցիացիաներին, որում բողոք է հայտնվել «Sputnik Ադրբեջան» գործակալության աշխատակիցների ձերբակալության կապակցությամբ։
 
Անկեղծ խոստովանած, ավելի ծիծաղելի բան, հավանաբար չէր կարող հորինվել, հաշվի առնելով, որ «Sputnik» գործակալությունը պաշտոնապես արգելված կամ արգելափակված է 32 երկրներում, ներառյալ Եվրամիության բոլոր 27 պետություններում, ինչպես նաև Ուկրաինայում, Մեծ Բրիտանիայում, Կանադայում, Շվեյցարիայում և Ավստրալիայում։
 
Այս փաստը ընդգծել է Ադրբեջանի մամուլի խորհուրդը (ԱՄԽ), որը Ռուսաստանի լրագրողների միության այս նամակին ի պատասխան՝ դիմել է միջազգային հանրությանը։
 
Դրանում Ադրբեջանի մամուլի խորհուրդը հատուկ նշում է այն փաստը, որ Ռուսաստանի Դաշնության լրագրողների միությունը կոպտորեն խեղաթյուրում է փաստերը, քանի որ «Sputnik  Ազերբայջան»-ի ղեկավար Իգոր Կարտավիխի և շեֆ-խմբագիր Եվգենի Բելոուսովի կալանավորումը որևէ կերպ կապված չէ՝ նրանց կողմից մասնագիտական պարտականությունների կատարման հետ: Նշված անձինք համագործակցել են Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային անվտանգության ծառայության (ԱԴԾ) հետ և Ադրբեջանում են գտնվել այս հատուկ ծառայության հանձնարարությունները կատարելու նպատակով: Ահա այսպիսին է ռուսական վաղեմի ավանդույթը՝ ԱԴԾ-ի աշխատակիցներին ներկայացնել որպես «լրագրողներ»:
 
Ի դեպ, նախկինում «Sputnik Ազերբայջանը» մի քանի տարի ղեկավարել է Վիտալի Դենիսովը՝ Գլխավոր հետախուզական վարչության (այժմ՝ Գլխավոր  վարչություն (ԳՈւ) - նշ. խմբ.) հետ սերտորե կապված կադրային սպա։ Մինչ այդ նա ղեկավարել է «Sputnik Հարավային Օսեթիա» գործակալությունը, իսկ ավելի ուշ՝ «Sputnik Մոլդովան»։ Եվ զբաղեցրելով այս պաշտոնները՝ նա կրեմլամետ օրակարգի առաջխաղացմանը ուղղված տեղեկատվական և քարոզչական արշավներ է անցկացրել,  այդ տարածաշրջանների մեդիա ռեսուրսները օգտագործելով ռուսական հատուկ ծառայությունների շահերից ելնելով։
 
Հազիվ թե Ռուսաստանի լրագրողների միությունում տեղյակ չեն այն մասին, թե երբ, որտեղ և ինչպես են գործել ռուսական հատուկ ծառայությունների աշխատակիցները լրագրողական վկայականի քողի տակ։ Ինչպես նաև այն մասին, թե որ երկրներում է Ռուսաստանը մղել և մղում այսպես կոչված «հիբրիդային պատերազմներ», որոնց շրջանակներում ակտիվորեն օգտագործվում է ապատեղեկատվության և կեղծիքի տարածումը։ Բայց տես, միայն ակնհայտը խոստովանել նրանք չեն կարող։ Ինչո՞ւ։ Այս հարցի պատասխանը ստանալու համար՝ բավական է հետևել այս կառույցի դեգրադացիայի պատմությանը։
 
Նախ և առաջ, մենք ընդունում ենք, որ Ռուսաստանի լրագրողների միությունը մի ժամանակ հեղինակավոր կազմակերպություն էր, որը արտահայտում էր ամենակարևոր մասնագիտություններից մեկի՝ հասարակությանը ճշմարտությունը պատմելու պարտավորվածների ներկայացուցիչների շահերը։ Սակայն պտուտակների սեղման և զանգվածային լրատվամիջոցների պետական գաղափարախոսությանը լիովին ենթարկելու ֆոնին՝ Ռուսաստանի լրագրողների միությունը կորցրեց իր անկախ և մասնագիտական կարգավիճակը։ Եվ այսօր այդ կազմակերպությունը ավելի շատ նման է ոչ թե միության, այլ ռուսական քարոզչական մեքենայի կայուն գործունեությունն ապահովող բազմաթիվ գերատեսչություններից մեկի։
 
Ռուսաստանի լրագրողների միությունը չարտահայտվեց ակնհայտ բռնաճնշումների դեմ, չհետևեցին՝ ո՛չ կտրուկ գնահատական, ո՛չ էլ աջակցություն Իվան Սաֆրոնովի, Սվետլանա Պրոկոպևայի, Վլադիմիր Կարա-Մուրզայի ձերբակալությունների և Աննա Պոլիտկովսկայայի, Նատալյա Էստեմիրովայի, Տիմուրի և այլոց սպանությունների դեպքում։
 
Փոխարենը այս կառույցը պարբերաբար հանդես է գալիս պետական լրատվամիջոցների «գործընկերներին աջակցելու» օգտին, երբ նրանք ենթարկվում էին «անբարյացակամ գործողությունների» Ռուսաստանի սահմաններից դուրս՝ ճիշտ ինչպես հիմա Ադրբեջանում։
 
Ռուսաստանի լրագրողների միությունը ոչինչ չտեսավ, չլսեց և չասաց, երբ տասնամյակներ շարունակ ռուսական դաշնային հեռուստաալիքներով ձևավորվում էր ադրբեջանցիների, հայերի, վրացիների, ուկրաինացիների, ուզբեկների, տաջիկների և թուրքմենների կեղծ և վիրավորական պատկեր։ Նմանատիպ վարքագիծ տեղի ունեցավ, երբ ցածրորակ ռուսաստանցի քարոզիչները վիրավորեցին Ադրբեջանին, որի ղեկավարությունը և հանրությունը ռուս պաշտոնյաներից պահանջեցին պատժեն AZAL-ի ինքնաթիռի կործանման համար պատասխանատուներին, որը խփվել էր ռուսական ՀՕՊ-ի կողմից։ Այդ ավիավթարի հետևանքով զոհվեց 38 մարդ, ներառյալ անձնակազմի անդամներ։
 
Ռուսաստանի լրագրողների միությունը լռեց նաև՝ ադրբեջանական սփյուռքի ներկայացուցիչների դեմ ռուսական անվտանգության ուժերի կողմից իրականացված ռեյդից հետո։ Եվ դա հատկապես ցուցիչ էր այն անհեթեթությունների ֆոնին, ինչը նորից հնարեց ռուսական քարոզչությունը, և Ռուսաստանի Դաշնության Պետական դումայի տարբեր պատգամավորների անբարոյական հայտարարությունները, որոնք առանց դատավարության կամ հետաքննության Ռուսաստանում բնակվող ադրբեջանցիներին անվանեցին «կազմակերպված հանցավոր խմբավորումների անդամներ»։ Բայց չէ որ այս արտահայտությունները՝ քսենոֆոբիայի դասական օրինակ են։
 
Ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկսվելուց հետո, Ռուսաստանի լրագրողների միությունը ոչ միայն չդատապարտեց ագրեսիան և գրաքննության ներդրումը, այլև փաստորեն աջակցեց այսպես կոչված «կեղծիքների մասին օրենքին»։ Երբ տասնյակ ռուս լրագրողները ստիպված եղան լքել երկիրը, որպեսզի շարունակել աշխատանքը և իրական իրավիճակի մասին տեղեկատվություն հրապարակել, միությունը ոչ միայն լռեց, այլ նաև, ըստ էության, հավանություն տվեց «զտումների» քաղաքականությանը։
 
Ռուսաստանի լրագրողների միության վախկոտության օրինակները կարելի է էլի շատ երկար թվարկել, բայց, մենք կարծում ենք, որ վերը նշվածը լիովին բավարար է, որպեսզի հասկանալ հետևյալը. այս կազմակերպությունը լիովին զուրկ է ցանկացած էթիկայից և, մեղմ ասած, չի համապատասխանում հայտարարված մասնագիտական առաքելությանը։
 
Մի խոսքով, այսօրվա Ռուսաստանի լրագրողների միությունը՝ դա օրիելական «Ճշմարտության նախարարության» անալոգն է։ Եվ դրան պետք է վերաբերվել  համապատասխանաբար։