Ինչպես են հայ դատավորը և ՄՔԴ-ի նախկին դատախազը Ղարաբաղի հարցով «զեկույց» պատրաստել Այդ ամենի համար պահանջվել է 12 ժամ
Փողը փողին է կպչում, բարին բարուն, իսկ չարը՝ չարին: Այս առօրյա արտահայտությունը միտքդ է գալիս, երբ հիշում ես Օկամպոյի «զեկույցի» հետ կապված պատմությունը: Եվ չէ որ նրանք գտան միմյանց՝ պատերազմական հանցագործ Արայիկ Հարությունյանը, ում ձեռքերը մինչև արմունկները թաթախված են ադրբեջանցի խաղաղ բնակիչների արյան մեջ, և կոռուպցիայի ու ոտնաձգությունների մեջ արատավորված Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն։
Հիշեցնենք, որ հուլիսի 29-ին Հարությունյանը Օկամպոյին խնդրել էր Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի մասին զեկույց պատրաստել։ Որպես կանոն, այս, կամ այն երկրում կամ տարածաշրջանում իրավիճակի վերաբերյալ լուրջ և անաչառ զեկույցների պատրաստումը տևում է շաբաթներ, եթե ոչ ամիսներ: Եվ դա հասկանալի է՝ պետք է մաղել մի կույտ փաստաթղթեր, տեղերում ծանոթանալ փաստերին, լսել կողմերի դիրքորոշումները։ Բայց Հարությունյանի պատվերը կատարելու համար Օկամպոյից պահանջվեց ընդամենը մի քանի օր։ Արդեն օգոստոսին նա ներկայացրեց իր զեկույցը։ Ու թեև դրա օրինականությունը ամբողջությամբ հերքվեց միջազգային իրավունքի ոլորտի առաջատար իրավաբան և փորձագետ, «Temple Garden Chambers» իրավաբանական ընկերության խորհրդական Ռոդնի Դիքսոնի կողմից, այնուամենայնիվ, հայերը սկսեցին հիմարի պես ուշադրություն հատկացնել այդ անարժեք բանին։ Սա և հասկանալի է, չէ որ «փաստաթուղթը» լի էր այն նարատիվներով, որոնք նրանք առաջ էին մղում բոլոր վերջին ամիսներին, և ամեն ինչ պտտվում էր Ղարաբաղում «մարդասիրական աղետի» շուրջ։
Դե, իսկ հիմա ամենահետաքրքիրը։ Հասկանալի է, որ հայերը ոսկեզօծել են Օկամպոյի ձեռքը։ Բայց նա այդ ինչպե՞ս կարողացավ այդքան կարճ ժամանակում պատրաստել այս «մոնումենտալ գործը»։ Այս ամենի վրա լույս սփռելու մեջ օգնեցին... հենց հայերը։ Ինչպես և ենթադրվում էր, զեկույցը գրվել է հայերի թելադրանքով և անմիջական մասնակցությամբ։ Ինչի մասին և հայկական ինտերնետային «ՍիվիլՆեթ» հեռուստաընկերության եթերում հայտնել է Կալիֆորնիայի Օրենջ շրջանի Գերագույն դատարանի դատավոր Կասիա Աբգարյանը, ում գրչից և դուրս է եկել այդ նույն Օկամպոյի «զեկույցը»։ Նրա խոսքով, նա 12 ժամ գրել է այդ իրավական եզրակացությունը, որի տակ ի վերջո ստորագրել է նախկին դատախազը։ «Այս տարվա հուլիսին Լուիս Մորենո Օկամպոն կապ հաստատեց ինձ հետ և արգենտինական առոգանությամբ ասաց, որ դա «ցեղասպանություն» է (չակերտները - խմբ.): Ես պատասխանեցի. լավ, ես համարում եմ, որ դա «ցեղասպանություն է», դուք համարում եք, որ դա «ցեղասպանություն է», բայց մենք արդյո՞ք կարող ենք ապացուցել դա։ Ես նրա հետ 12 ժամ նստել ենք իրար կողքի և ձևակերպել ենք իրավաբանական եզրակացություն, որը վկայում է «ցեղասպանություն» իրականացնելու Ադրբեջանի «հանցավոր մտադրության» մասին։ Եվ այս փաստաթուղթն անմիջապես հրապարակվեց, և վստահ եմ, որ դուք գիտեք, որ արդյունքում Վաշինգտոնում լսումներ են կայացել ինչպես Ներկայացուցիչների պալատում, այնպես էլ Սենատում: Սա եղել է «շրջափակման» ժամանակ։ «Ցեղասպանություն» չի նշանակում, որ փողոցներում 3 միլիոն դիակ կա։ Սա շարունակվող «ցեղասպանություն» է, և իրավական եզրակացությունը արդեն կազմված է։ Լուիս Մորենո Օկամպոն ձգտում է ոչ միայն ապացուցել «ցեղասպանության» փաստը, այլ նաև ապագայում ապահովել հայերի անվտանգությունը։ Հիշում եմ, ես շրջվեցի նրա կողմը և ասացի. « Դուք հասկանում եք, որ սա ամենավատ բանն է, ինչին ես կարող էի մասնակից լինել։ Ես «ցեղասպանությունը» վերապրածների ժառանգ եմ։ Ես երբեք չէի մտածում, որ մենք նորից կօգտագործենք այս բառը»,- պատմել է Կասիա Աբգարյանը։
Ահա այսպես, Աբգարյանի հետ Օկամպոյի 12 ժամվա հավաքույթների ընթացքում ծնվեց մի «զեկույց», որը նպատակ ուներ նսեմացնել Ադրբեջանին, հարված հասցնել նրա միջազգային իմիջին և արդարացնել նրա տարածքում «գորշ գոտու» գոյությունը։ Այս ամբողջ պատմության մեջ ձեռնատու դրության մեջ հայտնվեց միայն Օկամպոն՝ նա նորից հայտնվեց համաշխարհային լրատվամիջոցների էջերում, ընթացքում լավ գումար վաստակելով խամաճիկ կազմավորման գոյության վերջին օրերի վրա։