Կարթագեն և Եռաբլուր Ոմանց կյանքը ոչինչ չի սովորեցնում

-Այ մարդ, դու արգելակ ե՞ս։

-Անունս Ֆեդյա է:

-Ես չեմ հարցնում, թե անունդ ինչ է։

-Այո, դու ինքդ ես արգելակ:

Մանկական անեկդոտ

«Ռուսաստանի Դաշնության և Արևմուտքի միջև աճող լարվածության ֆոնին Թուրքիան և Ադրբեջանը բաց չեն թողնի մեր երկրի դեմ ագրեսիվ գործողություններ վերսկսելու հնարավորությունը։ Արժանի հակահարվածի պատրաստվելու փոխարեն, Հայաստանի իշխանությունները 44-օրյա պատերազմից հետո մեր բնակչությանը ամեն գնով պարտադրում են խաղաղության՝ ենթարկվելով Թուրքիայի և Ադրբեջանի ճնշմանը»։ Այս մասին սեպտեմբերի 12-ին խորհրադարանական «Հայաստան» և «Պատիվ ունեմ» դաշինքների «Հայաստանի իրական օրակարգ» անվան ներքո համատեղ քննարկման ժամանակ հայտարարել է՝ «Հայաստան» դաշինքի խմբակցության ղեկավար Սեյրան Օհանյանը։

Այս մարդն ինձ մոտ անկեղծ հետաքրքրություն է առաջացնում: Նա նման է փչացած ժամացույցի, որը օրը երկու անգամ ցույց է տալիս ճշգրիտ ժամանակը։ Ոչ-ոչ, բայց երբեմն նա կասի նաև ճշմարտությունը, ինչպես, օրինակ, «... Այս ամենին զուգահեռ Բաքվի դիրքերն ուժեղացել են, քանի որ թույլ Հայաստանի հետ ոչ ոք հաշվի չի նստում»։ Ոսկե խոսքեր, բայց ուշացած հասունություն։ Սկզբունքորեն սա պարտվողի ելույթ է. «Հայաստանը այլևս չի հանդիսանում Արցախի անվտանգության երաշխավորը։ Այսօր արդեն դրված է այլ հարց. իսկ Հայաստանը արդյո՞ք հանդիսանում է սեփական անվտանգության երաշխիքը»։

Ընդհանրապես, «գուշակությունը լուսավորեց նրա ճակատը, և իմաստությունը փայլեց նրա այտերին»: Ուշացումով, իհարկե, բայց էլի ոչինչ, ոչ բոլորն են հասկանում առաջին անգամ։ Բացատրում եմ. դուք պատժվել եք ռազմագիտության վերջին բառով։ Եվ այս գիտությունը տեղում չի կանգնում, գումարած՝ նկատի ունեցեք, որ մենք անընդհատ աշխատում ենք մեզ վրա։ Սա կոչվում է «continuous improvement», և դուք ունեք հերթական անգամ մի պարկ անախորժություններ ստանալու բոլոր հնարավորությունները: Մենք սկսել ենք ընտելանալ մեր հաղթանակներին, իսկ աշխարհը՝ ձեր աղաղակներին։ «Վայ-վայ՝ և ոչ ոք չի լսի», - ինչպես երգել է «Չայ-Ֆ» խումբը: Կամ կլսեն՝ հաշվի առնելով ճիչերի ու նվնվոցի հմտությունները։ Բայց արդյո՞ք կօգնեն: Հազիվ թե։ Ինչպես միշտ, կարեկցանք կհայտնեն, իսկ հետո՝ ցավակցություն։

Բավական էր, որ ռուսական զորքերը լուրջ պարտություն կրեցին Խարկովի մարզում, ինչպես Հայաստանում տարածվեցին « մեր ինչին է պետք ՀԱՊԿ» ձայներ։ «ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու տեխնիկական հնարավորություն, անշուշտ, կա՝ հաջորդ տարի կլինի համաձայնագրի թարմացում։ Եվ կթարմացնեն, թե ոչ՝ կորոշեն Հայաստանում։ Հասկանալի է, որ սադրանքներ կլինեն, բայց կառավարությունը նրա համար է կառավարություն, որպեսզի կառավարի ռիսկերը։ Այլընտրանքը՝ ռուս-թուրքական ճնշման տակ պետականության փաստացի կորուստն է։ Պետք է ընտրել, թե ռիսկերը որտեղ են ավելի էական»,- խորամիտ եզրակացություն է անում քաղաքագետ Արմեն Հովհաննիսյանը։

Արեւմուտքի եւ Ռուսաստանի դիմակայության մեջ սպառվող նյութերի ճակատագիրը՝ տխուր է, նախադեպերը շատ են։ Օրինակ, Մերձբալթյան երկրները 40-ական թվականին։ «Խելացին կհրաժարվի, հիմարները կհամաձայնվի». Ըստ երևույթին, հիմարը գրեթե համաձայն է, իսկ մեզ այս իրավիճակում հարկավոր է ուղղակի սպասել։ Ռուսաստանը հաստատ կհիշեցնի խորամանկ ու անհավատարիմ ձիու պահվածքը։ Եվ շատ հնարավոր է, որ շուտով ադրբեջանցի նկարիչները սկսեն նկարել «Ապակով և սաղավարտով քայլել ազատագրված Իրավանով» թեմայով կտավներ (կոչեք դա մեր սեքսուալ-իմպերիալիստական բարդույթները, բայց բանը նրանում է, որ դրանք լավ ամրագրված են հրթիռներով, որոնք մեզ մոտ նույնպես բավական են։ Այո և իրավիճակը տարածաշրջանում հարմար է։ «փոխառի, բայց անպայման պարտք վերցրու»: Մի քանի անգամ կարդացեք չակերտների մեջ դրված արտահայտությունը և կհասկանաք, թե հատկապես ինչ նկատի ունեմ):

Սկզբունքորեն Հայաստանի դրդապատճառները հասկանալի են՝ դա կենսաբանություն է, ընդ որում մակաբույծի կենսաբանություն. «Ժամանակակից գիտությունը ապացուցել է, որ կարելի է օրվա մեջ աշվատել ընդամենը երկու ժամ և ապրել լավ, հիանալի է, շատ ավելի լավ, քան հիմա ենք ապրում։ Դրա համար հարկավոր է հարևաններին ներկայացնել տարածքային պահանջներ, օկուպացնել այն, ինչ ստացվի Ադրբեջանից և պատրաստվել հաջորդ հարձակմանը` Վրաստանի վրա, որովհետև մեզ պետք է ելք դեպի Սև ծով, որտեղ մեզ կսպասեն ֆրանսիացի դաշնակիցները։ Թուրքիան պետք է վճարի, իսկ Ամերիկան՝ օգնի. Ռուսաստանը մեզ պարտական է, քանի որ այդ մենք ենք գահը նվիրել ռուսական ցարին»։ Աղջիկ ջան, չէ որ դու այնքան գեղեցիկ չես, որ այդքան հիմար լինես։ Դե համաչափեք մեր հնարավորությունները ձեր ցանկությունների հետ։ Եվ այսպես, ձեր տեսքը ավելի տխուր է, քան պատատուկի Չեբուրաշկայի տեսքը էժանացրած գներով խանությում։ Առիթի դեպքում՝ ուղղակի վրայով անցնելու ենք և հետ չենք նայելու, մենք և փորձ ունենք, և ձեր հանդեպ անբարյացակամությունը բավականացնում է։ Իմ կարծիքով, Ռուսաստանը ձեզ պարտք չէ, Ամերիկան հատկապես չի օգնում, և խորհուրդ չեմ տալիս նետվել Վրաստանի վրա, քանի որ Սև ծովում ֆրանսիացի դաշնակիցներ չկան, իսկ Թուրքիան չի պատրաստվում որևէ մեկին վճարել։ Եզրակացություններ արեք ձեր սեփական անցյալից: Ոչ վաղուցվա, և ոչ միայն։

«Կրակ թափվեց ուղիղ երկնքից»- սա պատահաբար ողջ մնացած զինվորի ճիչն է: Եվ եթե «ընկերները չեն հասկանում», մենք ունենք նրանց համառությունը կոտրելու միջոց և բացատրել, որ 44 օրը եղել է նախապատրաստական փուլ՝ այդ մենք թավան տաքացրինք, կտրատեցինք սոխը, բանջարեղենը, դե և թավալելու համար այնուամենայնիվ չորահաց պատրաստեցինք: Ինքնին խոհարարական գլուխգործոցը առջևում է։ Ըստ երևույթին, ինչպես ասել է Պետրոս I-ը՝ «այս խուժանը ոչ մի բանով, բացի դաժանությունից չի կարող հանգստանալ»։

Անցած գիշերվա իրադարձությունները՝ դրա լավագույն պատկերազարդում են: Մենք թույլ չենք տա սպանել մեր զինվորներին, բայց ձերոնց կոչնչացնենք անթաքույց հաճույքով։ Ըստ երեւույթին, ինչ-որ մեկը մեր հումանիզմը թուլության տեղ է ընկալում։ Մենք, իր հերթին, կարող ենք մտածել, իսկ արդյո՞ք սխալ չենք գործել՝ Հայաստանին հանձնելով այն հնգյակին, ում նրանք ռազմագերի են անվանում։ Արդյո՞ք նրանց հետ չափազանց չենք քնքշաբանում։ Միգուցե արժե՞ զորք մտցնել Հայաստանի տարածք և ծիծաղելով ԵԱՀԿ-ին կոչ անել մոտ երեսուն տարի բանակցություններ անցկացնել։

«Հայաստանի իշխանություններն արդեն դիմել են Ռուսաստանին՝ հայ-ադրբեջանական սահմանին իրավիճակի սրման հետ կապված, հայտնում է Հայաստանի հանրային հեռուստատեսությունը։ Բացի այդ, Երեւանը նմանատիպ խնդրանքներով դիմել է նաեւ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը (ՀԱՊԿ) եւ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին»։ Այստեղ ես մի մուլտֆիլմ հիշեցի, «Երկու թխկի», երբ վախեցած Բաբա-Յագան ծղրտում է իր խրճիթում.

-Հե՜յ, Մարդակեր Մարդակերիչ, արագ վազիր այստեղ, մեզ, չարագործներիս նեղացնում են։ Օգնիր!

-Նա կգա, բա ոնց: Չէ որ դու նրա հետ վիճել ես երկու կոպեկի համար։

Մինչդեռ ծաղրածուների գնդում ավելացում է։ «Freedom House»-ը հանդես է եկել հայտարարությամբ. «We are alarmed by reports of Azerbaijani Armed Forces intensively shelling the southern Armenian settlements of Goris, Jermuk, Vardenis and Sotk this evening». Guys, we are alarmed as well, and gonna proof it by the force of arms. Оn a daily basis, if needed. Մենք պարտավորվում ենք լսել միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպություններին միայն այն բանից հետո, երբ նրանք կդատապարտեն Հայաստանին 1988 թվականին ադրբեջանցիների արտաքսման, 44-օրյա պատերազմի ընթացքում խաղաղ ադրբեջանական քաղաքների գնդակոծման, փոքրիկ Զոհրայի սպանության համար և մինչև այն ժամանակ, քանի դեռ նրանք, ելնելով իրենց դավանանքային կողմնակալություններին՝ ամենուր օգտագործում են «երկակի չափանիշներ», մենք նրանց կվերաբերվենք համապատասխանորեն. «շնչեք ըստ Չեյն-Ստոքսի»։ Այսինքն կրծողների ոչնչացման միջոցները անմիջապես Հայաստանի տարածքը տեղափոխելու որոշ նկատառումներ կան, «զգա իմ Բայրաքթարը»։ Մենք ամեն ինչ ճիշտ ենք անում, և ավելի ճիշտ կլինենք։ Դուք ի՞նչ ասիք։ «Freedom House»։ Այո, նույնիսկ «Գուշակիր մեղեդին»:

Այնպես որ, Կարթագենը, կարող է, և չպետք է քանդվի (չնայած գաղափարն ինքնին շատ ու շատ գրավիչ է, մեր ինչի՞ն է պետք Իրավանը առանց ադրբեջանցիների), բայց այհաԵռաբլուրը պետք է ընդլայնվի։ Եվ անպայման կլինի։