Մարկ Տվենի աֆորիզմը որպես «Politico»-ի լոգոտիպ Հայտնի հրատարակության կեղծիքը

«Ավելի լավ է լռել և հիմար թվալ, քան բերանը բացել և կասկածները վերջնականապես փարատել»: Մարկ Տվենի այս փայլուն աֆորիզմը լիովին կարող էր դառնալ քաղաքական լրագրության ոլորտում ամերիկյան «Politico» մեդիա կազմակերպության լոգոտիպը։ Վիրջինիա նահանգի Առլինգթոն քաղաքում գտնվող մեդիա կազմակերպությունը փորձում է ընդգրկել քաղաքականության և կառավարության թեմաները Միացյալ Նահանգներում և միջազգային ասպարեզում: Բովանդակությունը տարածվում է հեռուստատեսության, ինտերնետի, «The Politico» օրաթերթի և ռադիոյի միջոցով: Թեմաները վերաբերում են Վաշինգտոնին, ներառյալ ԱՄՆ Կոնգրեսը, լոբբինգը, լրատվամիջոցները և նախագահի վարչակազմը:

Առաջին հայացքից հնչում է ծանրակշիռ։ Բայց միայն առաջին հայացքից։ Իրականում էլ այս պարբերականը հաճախ է մեղանչում նրանով, ինչը և շատ այլ, նույնիսկ ծանրակշիռ համաշխարհային ԶԼՄ-ները՝ հետապնդելով շրջանառվող կեղծ լուրերի և բացահայտ հիմարությունների սենսացիային: Այսպիսով, «Politico»-ն արդեն մեկ անգամ չէ, որ իրեն բացահայտ սադրանքներ է թույլ տվել Ադրբեջանի նկատմամբ։ «Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայկական անկլավի վրա Ադրբեջանի կայծակնային հարձակումը ուժեղացնում է՝ էներգետիկ հարուստ երկրի հետ իր վիճելի գազային համաձայնագիրը վերանայելու նպատակով ճնշումը ԵՄ-ի վրա, ինչը պոտենցիալ բարդացնում է ռուսական էներգակիրների արտահանումից հրաժարվելու դաշինքի ջանքերը», - գրել է նա սեպտեմբերի վերջում։

Փաստերի կեղծ մեկնաբանությունը աչքի առաջ է, չէ որ վաղուց ողջ աշխարհին հայտնի է, որ չկա ոչ մի Լեռնային Ղարաբաղ, այլ կա Ադրբեջանի Ղարաբաղի տնտեսական շրջան, և անցած կիրակի Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը մեր երկրի ազգային դրոշը բարձրացրել է Խանքենդիում։ Այնտեղ էլ, քաղաքի վարչական շենքի վրա, անջատողական խորհրդանիշների փոխարեն տեղադրվել է Ադրբեջանի Հանրապետության զինանշանը։

Միայն սա բավական է, որպեսզի հասկանալ, թե «Politico»-ն որքան անիմաստ և հիմարաբար է «բացել բերանը» այն առնչությամբ, որում նրա փորձագետները բացարձակապես գլուխ չեն հանում։ Ստիպված ենք ևս մեկ անգամ հիշեցնել, որ Ադրբեջանի Ղարաբաղի տնտեսական շրջանի տարածքում Հայաստանի և այլ պետությունների անձնագրեր ունեցող հայերը ապրել են բացարձակապես անօրինական, և որ նման դեպքում իր տարածքում սահմանադրական կարգ հաստատելու ուղղությամբ գործողությունները կսկսեր ցանկացած երկիր, այդ թվում նաև ԱՄՆ-ը։

Բայց Ադրբեջանի նկատմամբ «Politico»-ի բոլոր նախկին կեղծիքները և տեղեկատվական սադրանքները աղոտում են նրանց ներկայիս, պաշտոնապես ապացուցված կեղծիքի առջև։ ԱՄՆ-ի Պետդեպարտամենտը հերքել է այս պարբերականի կողմից տարածված՝ «Հայաստանի վրա Ադրբեջանի հարձակվելու պլանների մասին» տեղեկատվությունը: Հիշեցնեմ, որ «Politico»-ի ամերիկյան տարբերակում հրապարակված հոդվածում ասվում է, որ ամերիկացի կոնգրեսականների հետ հանդիպման ժամանակ պետքարտուղար Էնտոնի Բլինկենը իբր զգուշացրել է, որ Ադրբեջանը կարող է մոտակա շաբաթներին հարձակվել Հայաստանի վրա։ Սակայն Պետդեպարտամենտի պաշտոնական ներկայացուցիչ Մեթյու Միլլերը հայտարարել է, որ այն, ինչ շարադրված է «Politico»-ի հոդվածում՝ սխալ է և չի արտացոլում կոնգրեսականների հետ Բլինկենի զրույցի բովանդակությունը։

Պարզ ասած, մեր առջև ունենք օրինակ, թե ինչպես է կարծես թե խոշոր ընթերցողական լսարանով, անհավանական կապերով և նույնիսկ ավելի մեծ հավակնություններով հեղինակավոր հրատարակությունը գործում ըստ. «Լսել է զանգը, բայց չգիտի, թե որտեղ է» ասացվածքով: Իհարկե, պարբերականը իր սխալի մասին ընթերցողներին չի տեղեկացրել և Ադրբեջանից ոչ մի ներողություն չի խնդրել։ Ոչ հրապարակավ, ոչ թաքուն։ Ահա այսպիսին է «լրագրողական էթիկան» «Politico»-ի ըմբռնմամբ:

Ինչ արած, Ադրբեջանի մասին անհեթեթություններ, ստեր, հնարովի բաներ հրապարակելը՝ համաշխարհային շատ լրատվամիջոցների համար հազվադեպ պրակտիկա չէ։ Իսկ ինչ կարող են անել, եթե խորապես վերավարձահրավիրված են՝ յուրաքանչյուր բառը վերավճարված է, իսկ հեղինակները գրում են բացառապես առաջարկվող սխեմայով։ Ով է վարձահրավիրել՝ նույնպես գաղտնիք չէ. տրիբունաների լայն տրամադրում հայ և հայամետ հռետորներին և դրանով հանդերձ ադրբեջանական կողմից տեղեկատվության չափավորված մատակարարումը նվազագույն կասկած չեն թողնում հայկական հովանավոր-աղբյուրների մեջ։

Իսկ «Politico»-ի ամենաբարձր մակարդակով ապացուցված խայտառակ անփութության դեպքում հատկանշական է նաև այն, որ այն ներդաշնակորեն տեղավորվում է հայամետ կոնգրեսականների և սենատորների կողմից կրկին ծավալված հակաադրբեջանական քարոզարշավի մեջ։ Ովքեր, ինչպես հրամանով, ձեռնարկել են պահանջել պատժամիջոցների սահմանում Ադրբեջանի դեմ... «Հայաստանի դեմ հնարավոր ռազմական գործողության» համար։ Այսինքն ոչինչ չկա և ոչինչ չի նախատեսվում, բայց «պատժել» մեր երկրին՝ արդեն պահանջում են։ Եվ այստեղ հնարավորինս «ի դեպ», կեղծ հոդված է «»Politico-ում։ Պատահականությո՞ւն։ Իհարկե ոչ։ Եվ հերթական հակաադրբեջանական հիստերիայի բոլոր մասնակիցների լավագույն պատասխանը՝ Մարկ Տվենի այդ նույն աֆորիզմն է, որից էլ ես սկսել եմ։ Միայն մեկ ճշգրտմամբ. «Politico»-ն առաջին անգամը չէ, որ «բերանը բացեց»՝ փարատելով իր իրավասության, ինչպես նաև հրապարակված տեղեկատվության հավաստիության վերաբերյալ վերջին կասկածները։