Հայաստանը Ռուսաստանի համառ «գրկում» Ի՞նչ բացահայտեց Մատվիենկոյի այցը Երևան։

Ռուսաստանի Դաշնային ժողովի Դաշնության խորհրդի նախագահ Վալենտինա Մատվիենկոյի հունիսի 5-6-ին Երևան կայացած պաշտոնական այցը հերթական անգամ հաստատել է՝ Հայաստանը Հարավային Կովկասում իր քաղաքականության ֆարվատերում պահելու Մոսկվայի նպատակադրվածությունը։
 
Այս համատեքստում բավականին ուշագրավ են նաև Դաշնության խորհրդի նախագահի լավատեսությամբ լի հայտարարությունները հայ-ռուսական հարաբերությունների հեռանկարների վերաբերյալ, որոնք այսօր, մեղմ ասած,  մթագնված են Արևմուտքի նկատմամբ Հայաստանի անընդհատ ռևերանսներից։ Այսպես, Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի հետ երկկողմ հանդիպման ժամանակ Մատվիենկոն գոհունակություն է հայտնել՝ Երևանի հետ խորհրդարանական մակարդակով քաղաքական երկխոսության վերսկսման կապակցությամբ՝ նշելով ռուսական կողմի շահագրգռվածությունը Հայաստանի հետ բազմապլան համագործակցությունը զարգացնելու և ընդլայնելու մեջ։
 
«Այսօր մենք բնական դաշնակիցներ ենք։ Մենք ռազմավարական գործընկերներ ենք», - ընդգծել է Մատվիենկոն՝ այս ուղերձը ուղղելով այդ թվում նաև Հայաստանի արևմտյան կուրատորներին։ Բացի դրանից, այս կերպ Մոսկվան իր անփույթ, բայց Հարավային Կովկասում դեռևս իր ֆորպոստին դիվանագիտորեն ակնարկում է, որ հատկապես ինքն է մնում հանրապետության գլխավոր դաշնակիցը և նրա անվտանգության իրական երաշխավորը, այլ ոչ թե Արևմուտքը։ Սա՝ առաջինը։
 
Երկրորդը, ավելի շուտ, խոսելով բազմապլան համագործակցության մասին՝ ռուսական կողմը ցանկանում է ամրապնդել իր ներկայությունը Հայաստանում ոչ միայն քաղաքական և տնտեսական, այլև մշակութային և կրթական մակարդակով, նպատակ ունենալով վերականգնել ռուսաց լեզուն այս հանրապետությունում։ Չէ որ վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Հայաստանում նկատվում է  այն վերացնելու գործընթացը։ Ռուսաց լեզուն դուրս մղելու արշավը սկսվել է դեռ Սերժ Սարգսյանի նախագահության ժամանակ, իսկ 2018 թվականի մայիսին Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալու հետ այդ միտումն ավելի է ուժեղացել։
 
Տարօրինակ է, բայց փաստ է. սա ոչ մի կերպ չի խանգարել հայազգի մարդկանց գերիշխանությանը առաջատար ռուսական լրատվամիջոցներում, որը, ի դեպ, շարունակվում է մինչ օրս։ Հայկական ագիտպրոպը, շատ պինդ նստելով ռուսական փորձագիտական ​​հարթակում, լայն զանգվածներին ազատորեն հեռարձակում է բացառապես հայկական շահերը և շատ տարիների ընթացքում ջանքեր է գործադրում, որպեսզի վարկաբեկել Ադրբեջանին և Թուրքիային՝ սեպ խրել նրանց հարաբերություններում Ռուսաստանի հետ։
 
Երրորդը, Մոսկվան բազմիցս հստակեցրել է, որ «երկու աթոռի վրա նստելու» հայկական քաղաքականությունը նրան բավականին ձանձրացրել է՝ հետևաբար, ամենայն հավանականությամբ, Նիկոլ Փաշինյանի և Վալենտինա Մատվիենկոյի դեմ առ դեմ հանդիպման  ժամանակ, որը, ըստ հայկական լրատվամիջոցների, տևել է նախատեսվածից շատ ավելի երկար՝ քննարկվել է Հայաստանի արտաքին քաղաքականության հետագա կողմնորոշման հարցը։
 
Վստահ ենք, որ կողմերը անպայման քննարկել են նաև հայ-ադրբեջանական օրակարգը, որը, ինչպես հայտնի է, գտնվում է Մոսկվայի լարված ուշադրության կենտրոնում։ Ինչը որը ուշագրավ է, այս հանդիպումից հետո Վալենտինա Մատվիենկոն հայտարարել է, որ Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի միջև վստահության ճգնաժամ չկա։
 
«Մենք քննարկել ենք երկկողմ հարաբերությունների ողջ օրակարգը։ Անշուշտ, դա, առաջին հերթին Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև առևտրատնտեսական կապերն են։ Դրանք զարգանում են շատ դինամիկ, անցյալ տարի պարզապես եղել է փոխադարձ առևտրի  նման  ռեկորդային ծավալ», - ասել է նա։
 
Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային խորհրդի ղեկավարի լավատեսական հայտարարությունը նման է Սերգեյ Լավրովի վերջին հայտարարություններին այն մասին, որ Մոսկվան և Երևանը անցել են անվստահության և դժգոհության ժամանակահատվածը, բայց միևնույն ժամանակ տարբերվում է հայկական կողմի պաշտոնական դիրքորոշումից։
 
Հիշեցնենք, որ նախօրեյին Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավար Արարատ Միրզոյանը հայտարարել է. «Հայաստանը և Ռուսաստանը հանդիսանում են գործընկերներ, բայց դա չի նշանակում, որ նրանց միջև ամեն ինչ անխռով է»։ Նրա հայտարարությունից կարելի է ենթադրել, որ Երևանը փորձել է քողարկված դժգոհություն հայտնել եվրասիական ինտեգրման հարցում Մոսկվայի ճնշման քաղաքականությունից։ Չէ որ Ռուսաստանը փաստորեն հայկական կողմին ստիպեց հետաձգել երկրի ԵՄ-ին անդամակցության գործընթացի մեկնարկի վերաբերյալ օրինագծի քննարկումը։ Բայց նույնիսկ դրանից հետո Հայաստանի իշխանությունները որևէ կոնկրետ բան չնշեցին իրենց հետագա զարգացման մոդելի ընտրության հարցում։ Փաստորեն, Հայաստանը շարունակում է այս հարցը պահել կախված վիճակում, հույս ունենալով հետագայում ևս օգուտ ստանալ ԵԱՏՄ-ին անդամակցությունից և ԵՄ-ի հետ սերտ համագործակցությունից։
 
Սակայն, ռուս պաշտոնյաների վերջին այցերը Հայաստան խոսում են այն մասին, որ Մոսկվան իր ճիրաններում կառչուն բռնել է Երևանին և ցանկացած միջոցներով կխոչընդոտի Երևանի եվրոպական պատրանքների իրականացմանը։
 
Արդյոք Հայաստանը մոտ ապագայում հստակ ընտրություն կատարի Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև՝ քիչ հավանական է։ Բայց նրանում, որ Մոսկվայի «մեղմ ճնշման» քաղաքականությունը Երևանի վրա անընդհատ կաճի՝ կասկած չկա։