Ռուբիկի խորանարդ Էմին Գալալիի մտորումները

Մենք ինչ-որ կերպ՝ վաղուց՝ մոդելավորել ենք Նիկոլ Փաշինյանի մտքերը։ Առանց էքստրասենսորիկայի, դրանք մատակարարելով տարածական-ժամանակային աստառով: Փորձենք պատկերացնել, թե ինչի մասին է մտածում նոր «նրանց ժամանակի հայ հերոսը»։ Մոդելավորումը կառուցվում է «պետնախարարի» կենսագրական հատվածների և արտահայտությունների վրա, այսինքն «ֆիլմը հիմնված է իրական իրադարձությունների վրա»։

«Քաղաքակրթության բնօրրանը…«արցախը» չի հաշտվի…մեր հողը…մնում եմ ժողովրդի հետ…անմարդկային շրջափակում…120000-ը մի մազ է մնացել սովամահ լինելուց…երեխաներ, կանայք, ծերեր…աշխարհը լռում է…պատժամիջոցներ…մարդասիրական ավիամիջանցք…պարտականություն …փրկություն»։

Եվս մեկ հարցազրույց։ Քանիսն արդեն եղել են, քանիսը դեռ սպսվում են: Իսկ ի՞նչ օգուտ: Ձայն բառբառո հանապատի։ Ամեն ինչ կարծես թե ճիշտ է, ըստ առաջադեմ PR տեխնոլոգիաների։ Սարսափելի պատմություններ բաժանված ընտանիքների և սառած, բայց չնվաճված «արցախցիների» մասին։ Փոքրիկ հպարտ «երկիր»։ «Կզոհվեմ, բայց չեմ հանձնվի»։ Բայց դա չի անցնում: Ինչո՞ւ։

Ռուբեն Վարդանյանը նայում է գիշերային քաղաքին։ Ճանապարհներով ավտոմեքենաներ են վազում, ճեղքվում են լույսի շերտերը, տեսանելի են անցորդները։ Քաղաքը ապրում է՝ չնայած սարսափներին, որոնք ժամանակ առ ժամանակ հաջողվում է տեղակայել տեղեկատվական ալիքներում։ Բայց այս կյանքը նման է արհեստական շնչառության հետ կապված ծանր շնչառությանը: Եվ ոչ Լաչինով անցնող ճանապարհին կանգնած ադրբեջանցիների պատճառով։ Լինելով գործարար ճարպկությամբ ի ծնե խելացի անձնավորություն՝ Ռուբենը գիտի իսկական պատճառները: Նրան թվում է, թե ինքն էլ է անցել դանդաղ, կոմային ռեժիմի, որում ապրում է «երկրորդ հայկական պետության կրծոնը»։ Նա կարծես պայքարում է բամբակյա ամպի մեջ։ Բամբակը հարմարվողական է, բայց կարծրանում է և, հավաքված ծանր գլանափաթեթների մեջ, հարվածներ է հասցնում: Յուրաքանչյուրը Ռուբիկին ավելի է քշում փակուղու մեջ։

Նա շատ բան է տեսել։ 90-ականներին Ռուսաստանում հաջողակ բիզնես անելն ու վարելը բոլորին տրված չէր։ Սա պահանջում էր հատուկ հմտություններ, որոնք չեն սովորեցնում բիզնես դպրոցում, այդ թվում նաև Սկոլկովոյի կառավարման դպրոցում: Նա այնտեղ հոգաբարձու է։ Ռուբենը զզվանքով խոժոռվում է՝ հիշելով իր կենսագրության էջերը, որոնց մասին ձգտում է մոռանալ։ Նա չէ որ կապերը խզել է Ռուսաստանի հետ՝ լայն հասարակության համար: Չնայած Սկոլկովոյից որքան ավելի ուժեղ է այնտեղ... Բայց և առանց սև ծայրահեղության հեշտ չի անցել։ Օգնեց կողմնորոշվելու, սողանցքներ գտնելու, անցքերը կարկատելու հմտությունը: Նրա մոտ միշտ էլ ստացվել է։ Նա վստահ էր, որ այս անգամ էլ կկարողանա իր համար նպաստավոր սցենարի հանգեցնել ու շահաբաժիններ ստանալ։ Իսկ շահաբաժինները ակնկալվում էին ծանրակշիռ՝ ավելի շատ, քան ամենաեկամտաբերը «Տրոյկա Կապիտալից»։

Էվոլյուցիոն ցնորատես։ Մարդ, ով միշտ գտնվում է հնարավորությունների ճգնաժամի մեջ, քանզի այնտեղ դրանք մի զանցված են։ Ինչպես ինքն է ասել Ղարաբաղյան «խաչակրաց արշավանքից» առաջ բազմաթիվ հարցազրույցներում, գլխավորը՝ գրագետ տնօրինելն է։ Դրա համար էլ նա ևեկել է։ Միայն թե խաչակրաց արշավանքը վերածվում է անտանելի խաչի։ Բայց չէ որ նա իր առջեւ այլ խնդիրներ էր դրել։ Դրել՝ և որոշել էր։ Կրթություն, սոցիալական ներդրումներ, բարեկեցության հսկողություն, անշարժ գույքի կառավարում։ Թողարկվում էր «The Troiker»-ը, հետաքրքիր տպագիր հրատարակություն։ 2014 թվականին ստեղծվել էր «PHILIN» բարեգործական ենթակառուցվածքը։ Նա բարձրաձայն օյ էր գոչում։ Ռուբենը մեծ թափով էր բարեգործություն անում։ Օրինակ՝ 2015 թվականին ԱՄՆ հայկական սփյուռքի ղեկավարների հետ համատեղ հիմնելով «100 ԿՅԱՆՔԵՐ» նախագիծը։ Որը նվիրված է նրանց, ովքեր իրենց կյանքը վտանգելով ուրիշներին են փրկել: Մրցանակը՝ 1 մլն դոլար։ Վայելուչ է-ազնվական է-առատաձեռ է, միայն տես նախագիծը մեկնարկել էր այն բանի 100-րդ տարելիցին, ինչ հայերը անվանում են «ցեղասպանություն»: Եվ նվիրված է այդ նույնին: Կամ «THE FUTURE ARMENIAN» նախաձեռնությունը՝ այստեղ թարգմանության տարբերակները շատ են։ Ե՛վ «ապագայի հայը», և՛ «ապագան պատկանում է հայությանը»։ Եթե մի քիչ լրացուցիչ մտածել, ապա «հայության ապագան» էլ կնշանակի։ Բայց հիմա ներկան էլ է դուրս սահում ձեռքերից…

Հիշեցի «PHOENIX ADVISERS»-ը։ Փյունիքի խորհրդականներ։ Թռչունը վերածնվում է: Ինչպես նրա ղեկավարությամբ պետք է վերածնվեր Ղարաբաղը։ Փյունիկի թեւերը նրան պետք է բերեն հայկական քաղաքական Օլիմպոսի գագաթը։ Բայց փյունիկը չի թռչում: Թևեր արմատախիլ են արվել։

Իր ողջ գործունյա կյանքում Վարդանյանը ձգտել է հռչակել այն սկզբունքը, որի համաձայն ներդրումային բանկիրը սպասարկում է հաճախորդին։ Նա բանկի՞ր է, թե ոչ։ Թեեւ նախկին բանկիրներ, ասես, չեն լինում։

Բայց հիմա նա ո՞ւմ է սպասարկում։ Հայ ժողովրդի՞ն։ Ռուբենը նորից դժգոհ ծռմռում է շրթունքները։ Սաստիկ համբերատար է, էլ ի՞նչ պետք է անի Փաշինյանը, որպեսզի դուք նրան վայր գցեք, դրանով հանդերձ ազատելով աթոռը իսկական հայրենասերի համար։ Մարդ, ով ամեն ինչ նետել է հայրենիքի զոհասեղանին և հանուն հայրենիքի պատրաստ է ամեն ինչի։ Ավելի ճիշտ՝ հայրենիքների։ Չէ՞ որ դրանք երկուսն են՝ «արցախն» ու Հայաստանը։ Այ տես է։ Թողել է բիզնեսը Ռուսաստանում: Այն մասին, որ պատժամիջոցների պայմաններում այն անցկացնել անհնար էր և ռուսական էլիտայում գտնվելը թունավոր էր դառնում արտասահմանում շահերի համար՝ նա նախընտրում է չտարածվել։ Հրաժարվեց կուշտ հարմարավետությունից, որպեսզի կիսի դժվարությունները և զրկանքները: Որոնք, նրա հայտնվելու հետ մեկտեղ խորացել են, իսկ նա ինքը «չի նիհարում», բայց այդ մասին էլ նա՝ ոչ-ոչ։

Ռուբենի միտքը զիգզագներ է գծագրում։ Ադրբեջանը հրաժարվել է նրա հետ խոսել, կարծես թե նա չկա։ Բայց նա կա, և նրա հայտնվելը վերջ դրեց ադրբեջանցիների հետ շփվելու հայերի փորձերին։ Բաքուն պահանջում է նրան «արցախից» դուրս գալ։ Բայց նա դեռ չի կատարել նույնիսկ իր առաջին խնդիրը՝ վերցնել այստեղ «իշխանությունը»։ Արայիկը ոտքի տակ է ընկնում, չնայած կարող էր վաղուց մի կողմ գնալ։ Լավ կլիներ նրան ինչ-որ տեղ դեսպան ուղարկեին։ Այ քեզ անհաջողություն, «արցախը» չէ որ դեսպաններ չունի։ Այդ դեպքում պարզապես ուղարկել: Այո, և Բալասանյանի նմաններին։ Չէ որ Ռուբիկը պետք է գնա Երևան, ահա թե որտեղ է վերջին կանգառը։ Ինչ որ այն ավարտված չդառնա, այդ վերջինը...

Շրջափակումը, ճգնաժամը և օդակամուրջը Արևմուտքին «վաճառել» չկարողացան։ Ադրբեջանը քարոզարշավին արձագանքում է տեղեկատվական ալիքով՝ շատ նկատելի դարձնելով այն, ինչ բողոքային ուժ են հանդիսանում ՈԿԿ-ները։ Եվ որ մարդկանց բաց են թողնում մարդասիրական կարիքների համար և ապահովում են սննդի և դեղորայքի տեղափոխումը։ Դրանից հետո, ինչպե՞ս համոզել, որ ճանապարհը փակ է, եթե այն փակ է նրա համար, որ դրանով չպետք է տեղափոխվեն։ Դե, մի երկու հանք էր վերցրել իր ձեռքը, պարապ կանգնած էին։ Ժողովրդի հոր համբավի (և պատերազմով սպառնալու համար մկանների վարժանքի) համար գումար է պետք: Իր սեփականը հո չի ծախսելու: Դե, մի երկու ամպագոռգոռ հայտարարություն արեց, միաժամանակ լաց եղավ։ Միայն Բաքուն արցունքներին չի հավատում...

Այնուամենայնիվ, Բաքվում հիմարներ չեն նստած՝ հարգանքով սկսել է ֆսֆսալ Ռուբիկը։ Խփում են ցավոտ տեղին՝ կապեր Ռուսաստանի հետ, ռուս-ուկրաինական հակամարտությունում նախապատվություններ հնչեցնելու անկարողությունը։ Տես, վերջերս Ստրասբուրգում, ի պատասխան ադրբեջանցի պատգամավորների՝ «ուղարկված» Վարդանյանի ռուսամետ և հակաարևմտյան բնույթի մեղադրանքներին, հայ եվրախորհրդարանականները ստիպված եղան խուլ լռել Ռուբիկի թեմայով, արցունք թափելով Ղարաբաղի սաստիկ ցրտին մանկական սնունդ փնտրելու և Բաքվի «ցեղասպան մտադրությունների» մասին պատմություններով։ Այ քեզ արտահայտությու՜ն, կուչ է եկել նա։

Բաքուն իմաստուն չի հավատում արցունքներին։ Բայց և Բաքուն տեղյակ չէ, որ ռուսական որոշակի շրջանակների կողմից տրված պարաշյուտով վայրէջք կատարած Վարդանյանը հավատարիմ է միայն հնարավորի արվեստին։ Եվ առանց աչքը թարթելու՝ հաջողության երաշխիքների դիմաց Մոսկվայում տիրակալներին կհանձնի խարխլված պարկուճների դիմաց։ Թեև գնալով նրան սկսում է ավելի թվալ, որ պահանջների նշաձողը ստիպված է իջեցնել։ Գիրանալու ժամանակը չէ, միայն թե ողջ մնալ։ Եվս մի քիչ, և նախաբեմից հեռանալը պետք է սակարկել անձնական անվտանգության երաշխիքների դիմաց։ Նրա պահակախումբը, իհարկե, պրոֆեսիոնալ է, կոփված է Ռուսաստանում, ծանր 90-ականներին: Բայց նույնիսկ այդ տղաները չեն փրկի անօդաչու թռչող սարքերից, առավել եւս՝ դատական գործընթացներից։ Առավել ևս, խարխլված «փամփուշտները» կարող են ոչ խարխլված լինել։ Եվ իսկական փամփուշտներ կարող են նրանց մոտ հայտնվել: Արի ու հասկացիր։

Վարդանյանը շուռումուռ է գալիս, կրճտացնելով մատները։ Խաղաքարտերը անհաջող են դասավորվում: Բլիցկրիգը չստացվեց։ Հասարակական կարծիքի համար պայքարում Ադրբեջանը անողոք է, իսկ Իրանի հետ կապված վերջին իրադարձությունները խաղում են Ռուբիկի դեմ։ Կրկին, Ուկրաինա, սատանան նրա հետ: Իսրայել։ Էներգառեսուրսներ։ Նիկոլ, նրան ցցի վրա կդնեի։ Ռազմական ներուժի առումով... Դե, ոչ, ավելի լավ է այդ մասին չմտածել։ Մեկ էլ տեսար չես քնի: Չնայած քնած ժամանակ էլ հանգիստ չունես։ Օրերս երազում կուբիկ Ռուբիկ տեսավ, միայն թե Ռուբիկը ինչպես էլ այն չէր պտտում, որոնվող միագույն արդյունքը նույնիսկ կողմերից մեկում չէր ստացվում։ Իսկ գուցե երազը իրականանու՞մ է: Ռուբիկը մտածմունքի մեջ ընկավ։ Կարելի՞ է «արցախի» փոխարեն նոր խաղալիք արտոնագրել։ Վարդանյանի շրջան։

Փակված։ Եվ արատավոր: