Քրտինքով ու արյունով նվաճված Հաղթանակի օր Կապարի անձրևին ընդառաջ՝ հանուն հողերի ազատագրման

Այսօր, նոյեմբերի 8-ին, ադրբեջանական ժողովուրդը նշում է Մեծ հաղթանակի երրորդ տարեդարձը։ Հաղթանակ, որը դարձավ ազգային հզորության հաղթանակ և մեր ժողովրդի համար առանձնահատուկ հպարտության առարկա։ Բայց այն դժվար թե հնարավոր լիներ առանց ուժեղ, պրոֆեսիոնալ և լավ պատրաստված բանակի։

Մեզանից յուրաքանչյուրն իրավամբ հպարտանում է ադրբեջանական բանակով։ 20-րդ դարի 90-ականների սկզբին հայկական օկուպացիայից դառը կորուստների ժամանակն ապրած, Ադրբեջանի այս կամ այն շրջանի կամ քաղաքի օկուպացիայի օրերը տարիներով նշած մեր սերունդը՝ 2020 թվականի աշնանը իրենից նետեց այս ճնշող կապանքները, հաղթանակի հասնելով մարտի դաշտում։ Այն ստացվեց ոչ պատահական և ոչ հեշտությամբ՝ դրա հետևում կանգնած էին զինված ուժերի հզորացման երկար տարիներ, իսկ այս հաղթանակի զոհասեղանին դրվեց ավելի քան 2900 կյանք՝ մի ամբողջ սերնդի մաս: Հաղթանակը մեզ համար առավել արժեքավոր է, և երբ նոյեմբերի 8-ին տեսնում ենք զինվորական համազգեստով, մեդալներով տղամարդկանց, ապա հասկանում ենք՝ ահա նրանք, ովքեր նախագահ Իլհամ Ալիևի ղեկավարությամբ՝ լեռներով, անտառներով, ժայռերով, հարթավայրերռվ առաջ են շարժվել՝ կապարե անձրևին ընդառաջ, գնացել են ազատագրելով հայրենի հողը...

Եվ լիովին արդարացի է, որ ադրբեջանական բանակը լողում է փառքի ու ժողովրդի սիրո շողերի մեջ։ Սրանք բարձրաձայն խոսքեր չեն, սա տրվածք է։ Բանակը, որն իր ժողովրդին պարգևեց սպասված ու վաստակած Հաղթանակը, ինչին մենք ձգտել ենք այս տարիների ընթացքում, արժանի է ամենաբարձր գնահատականի։ Երբ 2020 թվականի հաղթական աշունից կարճ ժամանակ անց՝ 2021 թվականի ապրիլին, մեզ՝ մի խումբ լրագրողներիս, տարան ազատագրված հողեր՝ Ֆիզուլի, Ջաբրայիլ, Զանգիլան, Գուբադլի, այնտեղ շատ կակաչ կար, և ինձ թվում էր, որ դրանք մարտի դաշտերում աճել են ոչ թե պատահական, այլ ի հիշատակ Ղարաբաղը և Արևելյան Զանգեզուրը վերադարձրած մեր զինվորների։

Չեմ ստի, եթե ասեմ, որ մեր անցյալում եղել է այնպիսի ժամանակահատված, երբ ադրբեջանական հասարակության որոշակի հատվածում հայտնվել է հոգնածություն և թերահավատություն, որ մենք մի օր վերադառնալու ենք հայկական օկուպացիայից ազատագրված մեր հողեր։ Ոմանք ասում էին այն մասին, որ արտաքին քաղաքական ճնշումը մեզ թույլ չի տա դա անել, մյուսները մատնանշում էին տխրահռչակ «Օհանյան գծի» անհաղթահարելիությունը, երրորդները՝ Ղարաբաղի և Արևելյան Զանգեզուրի լեռնային դժվարին տեղանքը։ Բայց մինչ ոմանք պատրվակ էին փնտրում իրենց անհավատության համար, կառավարությունը զարգացնում էր բանակը և ուժեղացնում արտաքին քաղաքական դիրքերը։ Արդյունքում, ըստ էության, 2020 թվականի աշնանային հաղթանակը դարձավ այսբերգի գագաթը, բայց դրա նախապատրաստությունը շատ վաղուց էր սկսվել։ Երկրի Զինված ուժերի հիմքը դրել էր դեռ համազգային առաջնորդ Հեյդար Ալիևը՝ հատկապես կադրային առումով։ Բայց, անկասկած, Ադրբեջանի ժամանակակից բանակը հանդիսանում է նախագահ Իլհամ Ալիևի հսկայական աշխատանքի արդյունքը։ Դեռ 20 տարի առաջ՝ 2003 թվականին, նա ուրվագծեց եղբայրական Թուրքիայի մոդելով զինված ուժերի զարգացման վեկտորը, և այս բոլոր տարիների ընթացքում աստիճանաբար ու համակարգված շարժվում էր դեպի այդ նպատակը։ Ապրիլյան մարտերն ու Գյուննութի օպերացիան ցույց տվեցին, որ բանակի զարգացումն ընթանում է ճիշտ ուղղությամբ։ Իսկ 44-օրյա Հայրենական պատերազմը ողջ աշխարհին ստիպեց ադրբեջանական բանակի մասին խոսել, որպես ոչ միայն լավ ամրացված պաշտպանական գծով, այլ նաև «կռվել չիմացող ադրբեջանցիների» մասին նարատիվների ու կարծրատիպերով սնուցումից հղկված նոր սերնդի բանակի մասին: Մարտադաշտը ցույց տվեց, թե մեզնից ով իսկապես գիտի կռվել։

90-ականների սկզբին անհամախմբված, թույլ հագեցված և զինված ուժերի ներքին թշնամու կողմից դավաճանված ադրբեջանական բանակը երկար ճանապարհ է անցել՝ դեպի Հայրենական պատերազմում Հաղթանակ: Այն չի եղել ծաղիկներով սփռված, ամեն ինչ տրվում էր քրտինքով ու արյունով։ Բայց արդյունքն էլ ավելի քաղցր է ստացվել։

Այնուամենայնիվ, մեր բանակը չի պատրաստվում հանգստանալ իր արժանի դափնիների վրա։ Թեեւ, կարծես թե, նա ունի դրա իրավունքը, առավել եւս, որ զինվորականների ֆինանսական ու սոցիալական ապահովվածությունն անընդհատ աճում է։ Բայց մենք պարզապես չենք կարող մեզ թույլ տալ հանգստանալ։ Այո, հայերի կողմից օկուպացված հողերը ազատագրվել են՝ բայց հայկական ռեւանշիզմը չի վերացել։ Առավել ևս, թեև հայ հասարակության մի մասն արդեն գիտակցել է իր հարևանների հետ բարեկամություն անելու անհրաժեշտությունը, սակայն հայության արմատական մտածողությամբ մասի թշնամանքը դեռևս առկա է, ինչը հանդիսանում է տագնապալի գործոն՝ հնարավոր սադրանքների և ռեւանշիստական ծրագրերի առումով։ Բացի այդ, իրավիճակը աշխարհում, այդ թվում նաև Մերձավոր Արևելքում, մեր սահմաններին համեմատաբար մոտ տագնապալի է, իսկ թե աշխարհաքաղաքական իրադարձություններն ինչպես կզարգանան և ինչ ազդեցություն կունենան Ադրբեջանի վրա՝ հայտնի չէ։ Այնպես որ, ոչ ռազմական, ոչ քաղաքական, ոչ տեղեկատվական առումով մեր երկիրը ժամանակ չունի հաջողություններից գլխապտույտի ժամանակ՝ նույնիսկ եթե մենք ուժեղ ենք, կենսական անհրաժեշտ է դառնալ մեզնից ավելի ուժեղ։

Բարեբախտաբար, շրջապատող կյանքը շատ սնունդ է տալիս զինված ուժերի զարգացման գաղափարների համար՝ Ուկրաինայում շարունակվող ռազմական հակամարտությունը, Մերձավոր Արևելքում մարտերը ցույց են տալիս ռազմի դաշտում ժամանակակից գերճշգրիտ զենքի աճող կարևորությունը, ոչ կոնտակտային, տեխնոլոգիական պատերազմի հնարավորությունների աճը և, հետևաբար, մեծացնում են նաև բանակի անձնակազմի նկատմամբ պահանջները։ Դեռ վաղ է հանգստանալ, ադրբեջանական բանակի առջև կանգնում են նոր մարտահրավերներ, և իրավիճակն այնպիսին է, որ նա պարտավոր է ադեկվատ արձագանքել ցանկացած իրադարձությունների զարգացմանը։ Բնականաբար, դրա համար կպահանջվեն նոր միջոցներ, բայց, ցավոք, այդպիսին են իրողությունները։ Նապոլեոնի ժամանակներից ի վեր, ով ասում էր, որ մարդիկ, ովքեր չեն ցանկանում կերակրել իրենց բանակը, ստիպված կլինեն կերակրել ուրիշինը՝ոչինչ չի փոխվել...

Ադրբեջանական բանակը և՛դժվարին փորձությունների, և՛ մեծ հաղթանակների օրերին միշտ պահապան է կանգնած մեր երկրի, պետականության և ժողովրդի համար։ Հենց այս տրամադրությամբ, հպարտությամբ և հավատով մեր ասկերների հանդեպ, ովքեր այսօր հաղթական երթով անցնելու են Խանքենդիի փողոցներով, մենք դիմավորում ենք հերթական նոյեմբերի 8-ը՝ մեր Մեծ Հաղթանակի օրը։