Ֆրանսիական ռասիզմը հարձակվում է Հարավային Կովկասի վրա Ժամանակն է, որպեսզի Փարիզը դանդաղեցնի իր աշխուժությունը

Ինչ որ ցանես այն էլ կհնձես. շարունակելով ճնշումների ռազմավարությունը Հարավային Կովկասի տարածաշրջանի ռազմական և տնտեսական առաջնորդի` Ադրբեջանի դեմ, Ֆրանսիան իրեն վտանգում է դեմ առնել իր փոցխին: Եվ իրեն վտանգում է՝ համաշխարհային քաղաքական վարկանիշում զգալիորեն միավորներ կորցնել։ Բայց կարծես թե Փարիզում, հակառակ առողջ տրամաբանության, դա ոչ մի կերպ չեն կարողանում ընկալել՝ ըստ երեւույթին ձտում են համոզվել անմիջականորեն։ Դե ինչ արած, այդ մենք չենք սկսել՝ Բաքուն արժանապատվորեն, իր մեթոդներով կպատասխանի ֆրանսիացի պաշտոնյաների ռասիզմի քաղաքականությանը։

Առայժմ, սակայն, ֆրանսիացիները հասցրել են անհեթեթության. Ֆրանսիայի սենատը նոյեմբերի 15-ին կքննարկի Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու վերաբերյալ բանաձեւի նախագիծը՝ երկրի Սահմանադրության 34-1-րդ հոդվածի համաձայն։ Բանաձեւի հեղինակներն են՝ սենատորներ Բրունո Ռետայոն, Քրիստիան Կամբոն, Էլիան Ասասին, Պատրիկ Կանները, Էրվե Մարսելը և Ժիլբեր-Լյուկ Դևինազը։ Այս բացահայտ ռասիստական փաստաթղթում ֆրանսիացի քաղաքական գործիչների երկերեսանիությունը իրեն դրսևորվել է ամբողջապես՝ և նման մոտեցումը, անշուշտ, Փարիզին կվերադառնա հարյուրապատիկ: Եվրոպայի ամենազառամյալ ռասիստը որոշել է համախմբվել հայկական արմատականության և ահաբեկչության հետ՝ այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ Փարիզի ու Երևանի միջև իսկապես շատ ընդհանրություններ կան: Այնուամենայնիվ, իրոք, և մեկի և մյուսի ձեռքերն էլ բառացիորեն մինչև արմունկը թաթաղված են արյան մեջ, և անմեղներին սպանելու մասով փորձը հսկայական է։ Այ ինչպես ապրել Փարիզի համար նման վախեցնող ժառանգությամբ և դրանով հանդերձ ինչ որ մարդասիրական կոչեր անել այլ երկրներին, ընթացքում նաև նրանց մեղադրել ինչ որ իրավական նորմերի խախտման մեջ՝ իհարկե, հետաքրքիր հարց է։

Ինչո՞ւ, օրինակ, ֆրանսիացի պաշտոական անձինք և խորհրդարանականները որևէ կերպ չեն արձագանքել 2020 թվականին 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Հայաստանի ԶՈՒ-ի հրթիռային և ականանետային գնդակոծումների հետևանքով Գյանջայի և Ադրբեջանի ավելի քան 80 այլ բնակավայրերի գնդակոծմանը, 93 ադրբեջանցիների, խաղաղ բնակիչների (ներառյալ 27 կին և 12 երեխա) սպանությանը։ Իսկ հիմա, նորաթուխ բանաձեւի նախագծում Ֆրանսիայի Սենատը Ադրբեջանին մեղադրում է «զանգվածային հանցագործություններ եւ պատերազմական հանցագործություններ» կատարելու մեջ (կետ 21)։

Այդ դեպքում եկեք հիշենք Ֆրանսիայի Սենատի բանաձեւի նախագծի իր անհեթեթության աստիճանով ուշագրավ 20-րդ կետը, որը կոչ է անում Ադրբեջանին ապահովել «տեղահանված անձանց (հայ) վերադարձի» իրավունքը։ Կամ նույն կետում դիտողությունը այն մասին, որ Ադրբեջանը պետք է ապահովի «հայկական մշակութային և կրոնական ժառանգության պահպանումը»։ Իսկ այդ դեպքում ի՞նչ անել Առաջին ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ հայերի կողմից իրենց տներից վտարված և առայժմ չվերադարձած մեկ միլիոն ադրբեջանցի փախստականների հետ։ Այս առնչությամբ դեռ անցյալ դարի 90-ականներին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան աշխարհի երկրներին կոչ էր արել՝ գործունյա աջակցություն ցուցաբերել ադրբեջանցի փախստականներին ու տեղահանվածներին։ Իսկ որտե՞ղ էր այդ բոլոր երեսուն տարի Ֆրանսիայի սենատը, ինչո՞ւ նա չհիշեց այդ մասին և չպահանջեց այս դժբախտ մարդկանց վերադարձնել իրենց բնակության վայրերը։

Ինչ վերաբերում է այսպես կոչված «հայկական ժառանգության» պահպանմանը, որն Ադրբեջանի նախկին օկուպացված տարածքներում, փաստորեն, երբեք չի էլ եղել, ապա Սենատը ձեռնարկելով այդպիսի երկերսանի մանևր՝ ցույց է տալիս, որ իրեն բացարձակապես չի հետաքրքրում, թե ինչպես են հայերը զավթած հողերում կամայականություններ արել և ոչնչացրել են ադրբեջանական կրոնական և մշակութային հուշարձանները։ Եվ չնայած նրան, որ վանդալիզմի այս փաստերն արձանագրվել են Ադրբեջանի կողմից, կազմվել են հատուկ զեկույցներ՝ այս տարիների ընթացքում ոչ մի ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ այդ փաստաթղթերով չի հետաքրքրվել։ Արդեն սրանով պարզ է, որ Ադրբեջանի նկատմամբ Ֆրանսիայի հումանիստական որեւէ վերաբերմունքի մասին խոսելն ավելորդ է։ Ամեն ինչ ճիշտ հակառակը, փչում է թունդ ռասիզմով: Այսինքն ոմանց ամեն ինչ և միշտ կարելի է, իսկ անմեղները նրանց մոտ միշտ մեղավոր են։

Շուրջ 30 տարվա ընթացքում, ըստ Ադրբեջանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի տվյալների, միայն Շուշա քաղաքում վնասվել է 215 պատմական և մշակութային հուշարձան, իսկ ամբողջ օկուպացված տարածքներում 67 մզկիթներից մասամբ փրկվել են միայն 4-ը։ Իսկ որտե՞ղ էիք դուք, ֆրանսիացի խորհրդարանականներ, այս ողջ ժամանակ:

Բայց ահա ֆրանսիական ռասիզմը, անկասկած, խորը պատմական արմատներ ունի: Այս թեմայով իրադարձություններ և օրինակներ կարելի է շատ բերել: Եվ հստակ զուգահեռներ անցկացնենլ մեր հայ հարեւանի հետ։ Այսպիսով, 1885 թվականին Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Ժյուլ Ֆերրին, ում հուշարձանը կանգնեցված է երկրի հյուսիս-արևելքում իր հայրենի Սեն-Դյու-դե-Վոսժում, խորհրդարանի պատգամավորներին դիմել է հետևյալ խոսքերով. «Պետք է բացահայտ ասել, որ բարձր ռասսաները, ի տարբերություն ցածրերի՝ ունեն իրավունքներ, քանի որ նրանք ունեն պարտականություններ։ Նրանք պարտավոր են ցածր ռասսաներին քաղաքակրթություն բերել»:

Հարկ է խոստովանել, որ դա հիտլերական նացիզմից և հայկական շովինիզմից շատ քիչ բանով տարբերվող դոկտրինա է։ Ամենահետաքրքիրն այն է, որ նույն ժամանակներում գլուխ է բարձրացրել նաև հայկական արմատականությունը, անջատողականությունն ու ահաբեկչությունը։ Այդ ժամանակն էլ իր արյունոտ ծիլերն է արձակել՝ թուրքերի սպանությունը և բռնությունը, որպես քաղաքական պայքարի ընդունելի մեթոդ ճանաչած հայ դաշնակցականների ուսմունքը։

Իսկ հիմա ֆրանսիացի սենատորները Ադրբեջանին մեղադրում են «զանգվածային հանցագործությունների և պատերազմական հանցագործությունների» մեջ, իրենց կառավարությանը կոչ են անում «վճռականորեն աշխատել, որպեսզի ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքում Ադրբեջանի ագրեսիայի կապակցությամբ դիմի Միջազգային քրեական դատարան»։

Դուք լո՞ւրջ եք ասում: Իսկ նման դեպքում ինչպե՞ս վարվել աֆրիկյան երկրներում անցած դարի գրեթե հարյուր տարվա ընթացքում ֆրանսիացի դահիճների արյունալի գործերի հետ, չէ՞ որ դա տեղի բնակչության դեմ ցեղասպանությունների մի ամբողջ շղթա էր։ Աֆրիկյան տարածաշրջանում ֆրանսիացի զինվորականների ձեռքով դաժանաբար սպանվածների ընդհանուր թիվը հասնում է հարյուր հազարների։ Եվ դրա համար մինչ օրս ոչ ոք պատասխանատվության չի ենթարկվել, ահա թե ինչն է հետաքրքիր։ Միգուցե Ադրբեջանը պետք է այդ մասին հիշի ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի ամբիոնում, չէ որ նման զանգվածային հանցագործությունները վաղեմության ժամկետ չունեն, դրանց համար դատապարտում են խստորեն և դարերով։ Այդ դատական գործերից առնվազն մեկը ապագայում հարուցվելու է Ադրբեջանի կողմից, և հայկական պետությունը պատասխանատվություն է կրելու բոլոր հանցագործությունների համար՝ Խոջալիում, Քելբեջարում և ադրբեջանական այլ քաղաքներում ու գյուղերում։

Ի դեպ, ֆրանսիացի «արիացիների» վայրագությունների համար շատ երկրներ մինչև հիմա պահանջում են նրանց ապաշխարությունը։ Ինչպես նաեւ մտացածին «ցեղասպանությունների» մեջ այլ պետություններին մեղադրել փորձող ֆրանսիացի երեսապաշտ քաղաքական գործիչների պատիժը։

Թուրքիայի իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության (ԱԶԿ) ներկայացուցիչ Օմեր Չելիքը քննադատության է ենթարկել Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի՝ 1915 թվականի իրադարձությունների հետ կապված երկրում «հիշատակի օր» հաստատելու մասին հայտարարությունը։

«Մենք դատապարտում ենք Մակրոնի՝ 1915 թվականին Օսմանյան պետությունում տեղի ունեցած իրադարձությունների վերաբերյալ անհիմն շահարկումների վրա հենվող որոշումը», - գրել է Չելիքը Twitter-ում։

Նրա խոսքով, Մակրոնը պետք է ուշադրություն դարձնի սեփական երկրի պատմության, մասնավորապես Աֆրիկայի գաղութացման ժամանաշրջանում Ֆրանսիայի գործողությունների վրա։ «Ֆրանսիան, որը պնդում է, որ դիմում է պատմությանը, նախ պետք է հիշի Բենինում, Բուրկինա Ֆասոյում, Գաբոնում, Գվինեայում, Կամերունում, Մավրիտանիայում, Նիգերում, Սենեգալում, Թունիսում և Չադում մարդկության դեմ իրականացված հանցագործությունների մասին», - գրել է Չելիքը։

Թուրք քաղաքական գործիչն ընդգծել է, որ «Մակրոնի կողմից քաղաքական շահերը սպասարկելու քայլը հանդիսանում է խոչընդոտ երկխոսության համար... Թուրքիան երբեք չի ճանաչի այդ որոշումը և խստորեն դատապարտում է այն»։

Ֆրանսիայի իսթեբլիշմենտի թունդ նացիստական հակաադրբեջանական դիրքորոշումը հատկապես դրսևորվել է Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո։ 1922 թվականի նոյեմբերի 15-ին քվեարկության դրված Սենատի բանաձեւի նախագիծը հանդիսանում է այդպիսի քաղաքականության ուղղակի շարունակությունը։

Դեռ պատերազմի ժամանակ ֆրանսիական լրատվամիջոցները սկսեցին մեղադրել Ադրբեջանին «ռազմական հանցագործություններ» կատարելու մեջ։ Իսկ հետո ավելի հետաքրքիր դարձավ. 2020 թվականի հոկտեմբերի երկրորդ կեսից ֆրանսիական իսթեբլիշմենթի ներկայացուցիչները սկսեցին Ադրբեջանը և սեփական հայամետ դիրքորոշումը ներկայացնել քրիստոնեության հետ իսլամի գլոբալ միջկրոնական դիմակայման համատեքստում։ 2020 թվականի հոկտեմբերի 19-ին աջ կենտրոնամետ «Հանրապետականներ» կուսակցությունից սենատոր և գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Բուայեն Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է. «Հակազդել Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի առաջխաղացմանը նշանակում է նաև հակազդել Եվրոպայում թուրքական իսլամի տարածմանը»։ Ինչպես ֆրանսիացի փիլիսոփա Օպֆրեյն է հայտարարել «Valeurs» առցանց հրատարակությանը՝ նրա համար «սա առաջին ճակատամարտն է քաղաքակրթական պատերազմի մեջ, որը Էրդողանի իսլամիստական իմպերիալիզմը, ի թիվս այլ առաջնորդների, մղում է ատելի հուդա-քրիստոնեական քաղաքակրթության դեմ…»:

Այնուհետև նա հավելել է, որ «այն, ինչ կատարվում է Հայաստանում, պետք է կապել այն հարձակումների հետ, որոնք տասնյակ տարիներ շարունակ կուտակվել են եվրոպական հողի վրա»։

Այսպիսով, մենք տեսնում ենք, որ Ֆրանսիայի ժամանակակից քաղաքականությունը հենվում է հայկական գաղափարական գերազանցության և շովինիզմի տերմինների վրա։ Միևնույն ժամանակ նկատվում է Ֆրանսիայի ղեկավարության՝ Հարավային Կովկասում ամրապնդվելու, այնտեղ թուրքական ժողովուրդների և պետությունների դեմ ուղղված հետևողական համակարգված միջոցների օգնությամբ Ադրբեջանի և Թուրքիայի ազդեցությունը նվազագույնի հասցնելու, կամ ընդհանրապես զրկելու նպատակը։ Եվ այս ռազմավարությունը գլոբալ է, լավ մտածված:

Փարիզի ակտիվացումն ու նրա ապակառուցողական գործողությունները այժմ կապված են այն բանի հետ, որ Ֆրանսիան փորձում է օգտագործել հարմար պահը՝ Ռուսաստանի թուլացումը և նրա ներքաշվելը Ուկրաինայի հետ պատերազմում։ Ելնելով այս ռազմավարությունից՝ Փարիզը վերջերս զգալիորեն փոխել է իր մարտավարությունը՝ սկսել է քաղաքական հարձակումներ ձեռնարկել Մոսկվայի վրա։ Օրինակ, վերջերս Ֆրանսիայի նախագահը Ռուսաստանին մեղադրել է Կովկասում քաոս ու անկարգություն ստեղծելու մեջ՝ ամբողջությամբ ժխտելով նրա խաղաղապահ ջանքերը և ամեն կերպ գովաբանելով իրենը։ Ֆրանսիայի խորամանկ ու երեսպաշտ խաղը շատ թափանցիկ երևում է։ Այստեղ կարելի է ավելացնել նաև Փարիզի հակաթուրքական դաշինքը Միջերկրական ծովի տարածաշրջանում, որտեղ նա ամեն կերպ փորձում է սահմանափակել Անկարայի ազդեցությունը։ Ռասիզմը, որպես Ֆրանսիայի կողմից այսօր կիրառվող լծակներից մեկը, այստեղ առանձնապես հստակ է դրսևորվում։

Աջակցությունը Հայաստանին, ներառյալ նրան ռազմական օգնության հեռանկարների հարցի քննարկումը, Ֆրանսիան իրականացնում է Թուրքիայի հետ դիմակայման հարցում Հունաստանին աջակցելու հետ հավասար։ Սեպտեմբերին Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Կոլոննան հասկացրեց, որ թուրք-հունական ռազմական հակամարտության վերսկսման դեպքում իր երկիրը կգրավի հույների կողմը. «Ֆրանսիան դա ասել է, և ես կրկնում եմ, որ Հունաստանի և Կիպրոսի կողմը կգրավի, եթե իրենց ազգային ինքնիշխանությանը վտանգ սպառնա»։ Իսկ հետո Մակրոնն էլ է հաստատել այս դիրքորոշումը՝ նշելով Հունաստանի հետ ռազմական գործընկերության կարեւորությունը։ Այժմ Ֆրանսիայի Սենատը առաջ է քաշում Ադրբեջանից ԵՄ երկրներ գազի և նավթի մատակարարման վրա էմբարգոյի սահմանումը՝ և դա չնայած նրան, որ Հունաստանը հանդիսանում է ադրբեջանական գազի հիմնական ներկրողներից մեկը (ընդհանուր ներմուծման ծավալի մոտ 20%-ը):

Այնուամենայնիվ, Փարիզի բացահայտ կեղտոտ խաղերը վտանգում են դեմ առնել սեփական փոցխին: Իսկ նման գործողությունների հետեւանքներն արդեն իսկ դրսեւորվում են։ Այսպես, օրերս նախագահ Իլհամ Ալիևը Ֆրանսիային միանշանակ դուռը ցույց տվեց՝ հասկացնելով, որ Ադրբեջանն այլևս Փարիզը չի դիտարկում որպես միջազգային միջնորդ և խաղաղապահ։ Իսկ սա լուրջ հարված է տարածաշրջանում ֆրանսիական ներկայությանը, որտեղ տնտեսական և քաղաքական նախաձեռնությունների մեծ մասը պատկանում է Բաքվին։ Եվ Հայաստանին աջակցելու մանր, պարզունակ հաշվարկը՝ թերեւս, միակ բանն է, որ կարող է իրեն այսօր թույլ տալ Փարիզը՝ չկարողանալով որևէ համարժեք բան հակադրել գլոբալ համագործակցության այն դաշինքին, որը տարածաշրջանում Ադրբեջանը կազմավորում է Թուրքիայի, Վրաստանի, Ռուսաստանի հետ միասին։ Արդեն գրեթե դուրս շպրտված լինելով այս ձևաչափից, անհեռատեսորեն աջակցելով Հայաստանի նման իզգոյ-պետությանը՝ Ֆրանսիան, իր թունավոր քաղաքականության արդյունքում արժանիորեն և սպասելիորեն դառնում է տարածաշրջանի քաղաքական աութսայդերներից մեկը։