Աշխարհը հինգից ավել է Եվ կրկին ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բարեփոխումների մասին

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը հրատապ բարեփոխումների կարիք ունի: Ինչպես փոխանցում են թուրքական լրատվամիջոցները՝ այդ մասին նա գրել է կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշին հղված ուղերձում։ Թուրքիայի նախագահի կարծիքով, ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կառուցվածքը, որը հեռու է գլոբալ խաղաղության ու անվտանգության ապահովման իր պարտավորությունների կատարումից՝ պետք է արմատապես փոխվի։

«Որպես Թուրքիա՝ մենք առաջիկայում ևս աջակցելու ենք բոլոր այն ընկերներին, ովքեր անկեղծորեն կձգտեն ստեղծել այսօրվա պայմաններին համապատասխանող արդար միջազգային համակարգ և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ։ Աֆրիկյան մայրցամաքին նույնպես պետք է ընձեռվի՝ այդ արդար համակարգի մեջ իրենց ավանդը ներդնելու հնարավորություն: Մենք շարունակելու ենք ասել. «Աշխարհը հինգից ավել է»,- հայտարարել է Թուրքիայի ղեկավարը։

Էրդողանը նկատի ունի ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հինգ մշտական անդամներին (Ռուսաստան, ԱՄՆ, Չինաստան, Մեծ Բրիտանիա և Ֆրանսիա), որոնք ունեն վետոյի իրավունք և ցանկության դեպքում կարող են արգելափակել ցանկացած որոշում։ Անշուշտ, նա իրավացի է։ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անօգնականությունը հատկապես ակնառու է դրսևորվում մեր ժամանակներում։ Ըստ էության, Երրորդ համաշխարհային պատերազմն արդեն ընթանում է, բայց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը չկարողացավ կանխել այն կամ ազդել դրա ավարտի վրա։ Ավելի կոնկրետ ասած՝ ավելի քան 900 օր շարունակվում է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պատերազմը, որը հանգեցրել է բազմաթիվ քաղաքների ավերմանը և միլիոնավոր ուկրաինացիներին ստիպել է դառնալ փախստականներ և ներքին տեղահանվածներ:

Բացի այդ, ամբողջ աշխարհն այժմ քարացել է իրանա-իսրայելական հակամարտության գագաթնակետին սպասումով։ Եվ կրկին տեսնում ենք ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի անօգնականությունը։ Այս կազմակերպությունը չկարողացավ հասնել պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության կարգավորմանը, նա ի վիճակի չէ ազդել այժմ Գազայի հատվածում տեղի ունեցողի վրա, չի կարող կանգնեցնել Իսրայելի կողմից Լիբանանի և Սիրիայի ռմբակոծումը, չի խանգարել այն բանին, որ Իրանը ապրիլի 13-ին անօդաչու թռչող սարքերի և հրթիռների զանգվածային հարված հասցնի Իսրայելի տարածքին՝ ի պատասխան Դամասկոսում Իրանի դեսպանատան հյուպատոսական բաժնի վրա Իսրայելի հարձակմանը։ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը ոչինչ չի կարող անել նաև այն դեպքում, եթե Իրանը նոր հրթիռային հարվածներ հասցնի Իսրայելին։

Ինչպես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը չկարողացավ արդարացիորեն լուծել Մերձդնեստրի հակամարտությունը և ռուս-վրացական պատերազմը 2008 թվականի օգոստոսին։ Ի վերջո, ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը ոչինչ չարեց, որպսզի իրագործվեն հայ-ադրբեջանական հակամարտության վերաբերյալ իր իսկ կողմից ընդունված բանաձեւերը։ Մենք հիանալի հիշում ենք, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հինգ մշտական անդամներից երեքը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրներ էին, որը ոչ միայն ոչ մի բանով չօգնեց միջազգային իրավունքի հաղթանակի առումով, այլ նաև ամեն կերպ խրախուսեց օկուպանտ երկրին։ Արդյունքում, Հայաստանի դեմ, որն ավելի քան քառորդ դար օկուպացրել էր Ադրբեջանի տարածքի 20%-ից ավելին, ոչ մի պատժամիջոցներ չկիրառվեցին։ Ընդհակառակը, այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը իր ուժերով վերականգնեց իր տարածքային ամբողջականությունը, Ֆրանսիայի ակտիվ աջակցությամբ, Հայաստանը փորձեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում հասնել մեր երկրի դատապարտմանը։ Այո, հայ-ֆրանսիական տանդեմի այս փորձը ձախողվեց։ Բայց ինքնին փաստը հանդիսանում է ևս մեկ վառ ապացույց, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը բարեփոխումների կարիք ունի։

Այս կապակցությամբ հիշեցնեմ, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, ելույթ ունենալով հունիսին Չմիավորման շարժման համակարգող բյուրոյի՝ «Չմիավորման շարժում. միասնական ու աներեր՝ ծագող մարտահրավերները դիմակայության մեջ» թեմայով նախարարական հանդիպմանը՝ նշել է, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը հանդիսանում է անցյալի մնացորդ և չի արտացոլում ներկա իրականությունը։ Մեր պետության ղեկավարն ասել է. «Մենք հանդես ենք գալիս Անվտանգության խորհրդի կազմի ընդլայնման օգտին, որպեսզի այն դառնա ավելի ներկայացուցչական և աշխարհագրորեն արդար: Ես ուրախ եմ, որ այսօր աշխարհում այս առնչությամբ կոնսենսուսը աճում է»։

Նա ընդգծել է, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում մեկ մշտական տեղ պետք է հատկացվի Չմիավորման շարժմանը։

«Մենք համարում ենք, որ Չմիավորման շարժման, Իսլամական համագործակցության կազմակերպության և Աֆրիկյան միության նախագահող երկրները պետք է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում ունենան ռոտացիոն հիմունքներով՝ վետոյի իրավունքով իրենց տեղը», - այդ ժամանակ հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։

Եվ սա եղել է մեր պետության ղեկավարի՝ հստակ, հիմնավորված, ներկա իրողությունները արտացոլող դիրքորոշումը։ Սա այն է, ինչի մասին հայտարարել է նաև Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը։ Աշխարհն իրոք՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական հինգ անդամ երկրներից ավել է։

Աքպեր Հասանով