«Ֆրանսիան Հայաստանը դիտարկում է, որպես Հարավային Կովկասի իր բանալի» Իգոր Իգնատչենկոն պատասխանում է Caliber.Az-ին

Caliber.Az-ի հարցազրույցը՝ պատմական գիտությունների թեկնածու, ֆրանսագետ, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահին առընթեր Ժողովրդական տնտեսության և պետական կառավարման ակադեմիայի Հասարակական գիտությունների ինստիտուտի դոցենտ Իգոր Իգնատչենկոյի հետ:

- Օրերս եղել են տեղեկություններ այն մասին, որ Ֆրանսիան որոշել է սկսել մահաբեր զենքի մատակարարումները Հայաստան։ Դրանով հանդերձ Փարիզը արդյո՞ք խախտում է հակամարտող տարածաշրջանները մահաբեր զենք չմատակարարելու համաեվրոպական քաղաքականությունը։

- Կարծում եմ, որ այն պայմաններում, երբ աշխարհը սրընթաց փոխվում է, իսկ խաղի կանոնները արտագրվում են ընթացքում, հնարավոր իրավական հակասությունները դժվար թե կանգնեցնեն Ֆրանսիայի բորբոքվածությունը: Այս դեպքում խոսք կարող է գնալ այս կամ այն փաստաթղթերի մեկնաբանությունների մասին, իսկ դրանց իսպառ բացակայության դեպքում Փարիզը միշտ կարող է հղում անել «հատուկ դեպքի» վրա և այլն։ Ֆրանսիան որպես պետություն ունի այս կամ այն փաստաթղթեր մեկնաբանելու հսկայական պատմական փորձ և իրավիճակը իր օգտին շրջելու հմտություն: Հետևաբար ԵՄ-ից կամ ՆԱՏՕ-ից ֆրանսիական նախաձեռնություններին վճռական հակահարված հազիվ թե կարելի է ակնկալել: Առավել ևս, որ ֆրանսիացիները կարող են իրենց արևմտյան գործընկերներին հայտարարել, որ Հայաստանը ընտրել են որպես տարածաշրջանում Ռուսաստանի հավակնությունների զսպող հակակշիռ, և հետևաբար իրենց որոշումներն օրինական են և համապատասխանում են տվյալ պահի պահանջներին։

- Ինչո՞վ է, ըստ Ձեզ, պայմանավորված ֆրանսիացիների այդչափ մեծ ուշադրությունը մեր տարածաշրջանի նկատմամբ:

– Ֆրանսիան միշտ ցանկացել է ներկա գտնվել Անդրկովկասում (Հարավային Կովկասում – խմբ.), և Հայաստանին նա հիմա համարում է տարածաշրջանի իր բանալին։ Վերջին տարիներին այդ եվրոպական երկիրը վերընթաց ամրապնդել է Երևանի հետ երկկողմ հարաբերությունները։ Այժմ, երբ Ռուսաստանը զբաղված է այլ խնդիրներով, հայտնվել է այս տարածաշրջանում նրա ազդեցությունը ֆրանսիականով փոխարինելու առանձնահատուկ հնարավորություն, և Ֆրանսիայի կառավարությունը մտադիր չէ բաց թողնել նման հնարավորությունը։ Նա, ինչպես գիտենք, ավանդաբար ձգտում է՝ տարածաշրջանային հակամարտություններում մեծ տերության և արբիտրի դեր խաղալ։

Հայաստանին մահաբեր զենք մատակարարելու որոշումը թելադրված է, ակնհայտ է, համագործակցությունը խորացնելու և Հայաստանին իր կարևորությունն ու ունակությունը ապացուցելու ցանկությամբ։ Քանի որ Ֆրանսիան վերջին շրջանում իրեն դիրքավորում է որպես այդ երկրի գլխավոր պաշտպան հայ-ադրբեջանական հակամարտությունում, ապա գործընկերոջ նկատմամբ այս կերպ իր շահագրգռվածությունը դրսևորելու որոշումը միանգամայն տրամաբանական է և բխում է վերը նկարագրված իրավիճակից։

- Ուրեմն ինչո՞վ է ավելի շատ պայմանավորված ֆրանսիական սպառազինության Հայաստան մատակարարումները՝ նրա տնտեսական, թե՞ այնուամենայնիվ քաղաքական շահերով։

- Թվում է, թե այս որոշման մեջ ավելի շուտ նկատվում է Ֆրանսիայի քաղաքական շահը, հատկապես Հայաստանում իր ազդեցությունը ամրապնդելու ցանկությունը, դրանով փոխարինել այնտեղ թուլացող ռուսական գերիշխանությունը, և դրա միջոցով այնուհետև ազդել Հարավային, և հնարավոր է նաև Հյուսիսային Կովկասի ողջ տարածաշրջանի վրա։ Սակայն որոշակի տնտեսական շահեր նույնպես առկա են՝ ֆրանսիական ռազմական արտադրանքի համար յուրացման նոր շուկաներ գտնելու ցանկությունը առաջվա պես արդիական է։ Եվ այս համատեքստում ֆրանսիական իշխանությունների ներկայիս որոշումը կարելի է գնահատել որպես աղմկահարույց փիար-արշավ։

- Սա կարող է արդյո՞ք ազդել տարածաշրջանում ուժերի հարաբերակցության վրա։

- Ներկա փուլում այս որոշումը դժվար թե լրջորեն ազդի տարածաշրջանում ուժերի դասավորվածության վրա։