«Հայկական եկեղեցին անընդհատ փորձում է ինչ-որ բան պոկել վրացիներից» Կասրելիշվիլին և Օսինչուկը՝ Caliber.Az կայքում

Փաշինյանի և Գարեգին II-ի միջև հակամարտությունը ամեն օր մեծանում է ձնագնդի պես։ Այսպես, օրերս վարչապետը հայտարարել է, որ հայկական եկեղեցուն զավթել է «հակաքրիստոնեական խումբը» և ինքը մտադիր է առաջնորդել դրա «ազատագրմանը»։
 
«Բոլոր բանավեճերից բացի, այս ընթացքում բացահայտվել է ամենակարևորը՝. Կտրիճ Ներսիսյանի (Կաթողիկոս Գարեգին II - խմբ.), Վազգեն Գալստանյանի (Բագրատ - խմբ.), Գևորգ Աջապահյանի և մի քանի ուրիշների միջև կապի և հարաբերությունների լիակատար բացակայությունը Հիսուս Քրիստոսի և նրա ուսմունքների հետ։ Հիսուս Քրիստոսի տունը (Էջմիածին - խմբ.), Միածին Որդու իջնելու վայրը, զավթված է հակաքրիստոսական, դոգմատիկ, հակազգային, հակապետական խմբի կողմից և պետք է ազատագրվի։ Ես կառաջնորդեմ այս ազատագրումը», - գրել է նա Ֆեյսբուք սոցցանցում։
 
 «Ազատագրում» բառի տակ ի՞նչ է նկատի ունենում վարչապետ Փաշինյանը և ինչպե՞ս է նա մտադիր շարունակել իր պայքարը ՀԱԵ-ի դեմ։ Caliber.Az-ի այս հարցերին պատասխանում են վրացի և բելառուս քաղաքագետները։
 
Կովկասի ժողովուրդների կոնֆեդերացիայի նախագահ, վրացի քաղաքագետ Զաալ Կասրելիշվիլիի կարծիքով՝ նոր քաղաքական ճարտարապետություն կառուցելու Երևանի ակտիվ փորձերի ֆոնին՝ երկրում նկատվում է լուրջ ներքին հակամարտություն, որում կարևոր դեր է խաղում եկեղեցու գործոնը։
 
«Փաշինյանը բացահայտ առճակատման մեջ է մտել հայ եկեղեցու հետ, բայց եթե իրավիճակը դիտարկենք մանրամասնորեն, ապա էությունը կայանում է նրանում, որ նա պայքարում է ոչ թե ինքնին ՀԱԵ-ի, այլ կաթողիկոսի և մի խումբ եպիսկոպոսների հետ, որոնք, ինչպես հաստատվում է, պլանավորել էին հեղաշրջում Հայաստանում, ինչպես նաև նրանց կարգի, ներքին եկեղեցական կանոնադրության դեմ», - նշել է նա։
 
Նրա խոսքով, Թբիլիսիում այս հակամարտությունը ընկալվում է ոչ թե որպես ինքնաբուխ ընդհարում, այլ որպես Հայաստանի իշխանությունների կողմից նախապես մտածված քայլ։
 
«Մենք, Կովկասի ժողովուրդների կոնֆեդերացիան, համարում ենք, որ, երբ Փաշինյանը և նրա թիմը որոշեցին այս ամենը հրապարակել, նրանք հասկանում էին, որ լուրջ արձագանք է լինելու։ Եվ պատրաստվեցին՝ հավաքեցին փաստաթղթեր, որոնցից հետևում է, որ որոշ եպիսկոպոսներ և անձամբ կաթողիկոսը կապված են ռուսական հատուկ ծառայությունների հետ։ Ընդ որում, նրանք, ըստ երևույթին, այս կարգավիճակում գործել են ոչ թե ամիսներ, այլ շատ տարիներ։ Փաշինյանին աջակցում է և՛ Եվրոպայի, և՛ ԱՄՆ-ի հայկական լոբբին։ Նրան չի աջակցում միայն Ռուսաստանի հայկական սփյուռքը, ինչը հասկանալի է՝ այն ավանդաբար կողմնորոշված է ռուսամետ ուժերի վրա։ Եվրոպական և ամերիկյան հայկական սփյուռքը չի վստահում կաթողիկոսին և նրանում տեսնում է որոշակի սպառնալիքներ։ Դրա պատճառով այն պնդումը, որ ամբողջ հայկական սփյուռքը կանգնած է Հայ Առաքելական եկեղեցու թիկունքին՝ առասպել է»։
 
Մասնագետը նաև ընդգծել է, որ վրացական հասարակության և հոգևորականության մեջ Հայ եկեղեցու նկատմամբ վերաբերմունքը հեռու է միանշանակ լինելուց, որի հիմքում դրված են երկարատև հակամարտությունները։
 
«Ի դեպ, նույնիսկ Գարեգին II կաթողիկոսի այցերը Վրաստան շատ բացասական տպավորություն են թողել։ Վրաց պատրիարքի նստավայրում նա իրեն զայրացուցիչ էր պահում,  իրեն թույլ էր տալիս անտեղի արտահայտություններ անել։ Մեր պատրիարքը գրեթե ստիպված էր հանգստացնել նրան», - ասել է քաղաքագետը։
 
Նրա խոսքով, կուտակվել են նաև բազմաթիվ հակամարտություններ՝ եկեղեցական սեփականության հարցերի հետ կապված. «Հայերը իրենցն են համարում վրաց թագավորների կողմից կառուցված տաճարները։ Նրանք յուրացնում են այդ սրբավայրերը՝ մերժելով վրացիների սեփականության իրավունքը և դրանով հանդերձ պահանջելով, որ մենք նրանց տանք այն եկեղեցիները, որոնք Վրաստանին  են փոխանցվել ցարական Ռուսաստանի օրոք։ Բայց մեր պատրիարքը նրանց ուղղակիորեն հայտարարեց. «Մենք ձեզ կտանք այն, ինչ իրավամբ ձերն է, բայց դուք էլ մեզ վերադարձրեք այն վրացական եկեղեցիները, որոնք դուք պահում եք»։
 
Զաալ Կասրելիշվիլին ընդգծել է, որ վրացական կողմը փորձում է չեզոքություն պահպանել Հայաստանի ներքին գործերում, բայց միանգամայն զգուշությամբ է վերաբերվում հայկական եկեղեցու ռազմավարությանը։
 
«Մենք չենք միջամտում նրանց ներքին պայքարին՝ թող իրենք պարզաբանեն՝ բայց մենք շատ լավ հիշում ենք, որ հայկական եկեղեցին իր գոյության ոջ ժամանակաշրջանի ընթացքում անընդհատ ձգտում է ինչ-որ բան պոկել վրացիներից. մեկ եկեղեցիներ, մեկ հողեր, մեկ ազդեցություն։ Օրինակ, խորհրդային ժամանակաշրջանում կաթողիկոս Վազգենն է անձամբ զբաղվել Աբխազիայում հայերի բնակեցմամբ։ Այդ եկեղեցին ունի ֆինանսական «օբշագ», իր ալիքները, «ռեզիդենտություն» տարբեր երկրներում։ Այնպես որ, խոսքը ոչ միայն կաթողիկոսին փոխարինելու, այլ նաև եկեղեցական ապարատի մաքրման մասին է։ Նրանք երկար ժամանակ խաղացել են Գարեգինի օրոք, բայց հիմա այս կառույցը պահանջում է վերագործարկում։ Մենք փոփոխություններ ենք սպասում Հայաստանում, այդ թվում նաև կրոնի և հոգևորականության ոլորտում», - եզրափակել է փորձագետը։
 
Միևնույն ժամանակ, բելառուս քաղաքագետ, քաղաքագիտության թեկնածու Բորիսլավ Օսինչուկը վստահ է, որ Հայաստանի վարչապետին գործնականորեն այլընտրանք չեն թողել։
 
«Քաղաքագիտական համայնքում շատ բանավեճեր են ընթանում այն մասին, թե ինչպես և ով է Փաշինյանին տեղեկացրել պատրաստվող հեղաշրջման մասին: Ոմանք համարում են, որ նա այդ մասին տեղեկատվությունը ստացել է Ստամբուլում: Հիշենք, որ վարչապետը ՀԱԵ-ի դեմ իր գործողությունները սկսել է Թուրքիայից վերադառնալուց հետո: Մյուս կողմից, պետք է խոստովանել, որ Գարեգին II-ի օրոք Հայ եկեղեցին դարձել է հայ հասարակության գրեթե ամենաատելի, արմատական մաս: 44-օրյա պատերազմից հետո կաթողիկոսի կողմից հնչեցված կոչերը բացի նոր պատերազմի կոչերից այլ կերպ չես անվանի: Ընդհանուր առմամբ,  ներկայիս կառավարության հետ Գարեգինի հակամարտությունը սկսվել է մի քանի տարի առաջ: Նրա սադրիչ հռետորաբանությունը և Հայաստանի վարչապետին ուղղված կոշտ հայտարարությունները, որոնցում նա նրան հանդիմանում էր թուլության և հայրենասիրության պակասի համար՝ շատ դժվար է հասկանալ: Այսինքն՝ դժվար է համարժեք գնահատել Հայ եկեղեցու ղեկավարի արմատականության մակարդակը քրիստոնեության հիմքը կազմող հումանիզմի տեսանկյունից: Այսպիսով, Հայ եկեղեցու և վարչապետի միջև հակամարտությունը չի առաջացել ոչ մի տեղից, Գարեգինի հռետորաբանության մեջ չափազանց շատ անտեղի ագրեսիա կար, ով, ըստ էության, հայ հասարակությանը մղել է այն բանին, ինչին պաշտոնական իշխանությունները նրան հետ են պահել՝ պատերազմի, մինչդեռ Փաշինյանը խաղաղության կոչ էր անում: Եվ այս անհամապատասխանությունը պարզ հասկացնել է տալիս, որ ՀԱԵ-ն՝ ի դեմս Գարեգին II-ի և նրա կրոնական ապարատի՝ սկսել է սպառնալ երկրի ներքաղաքական կայունությանը: Այնպես որ, երբ հայտնվեցին Հայ եկեղեցու և ռուսական շահագրգիռ կողմերի միջև կապի իրական վկայություններ, իմ կարծիքով, Հայաստանում ոչ ոք հատկապես չզարմացավ», - հայտարարել է Բ.  Օսինչուկը: