Փաշինյանը Կրեմլի կրունկի տակ Տոմիցը և Սիտնիկովը՝ Caliber.Az-կայքում

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նորից հայտնվել է աշխարհաքաղաքական սկանդալի էպիկենտրոնում։ Նրա ներկայությունը Մոսկվայում Հաղթանակի շքերթին դարձել է Երևանի արտաքին քաղաքականության կուրսի փոփոխության մասին խոսակցությունների առիթ։ Երևանում և որոշ արևմտյան մայրաքաղաքներում քննարկում են մեկ բան. ի՞նչ էր նշանակում այդ այցը։ Փաշինյանը վերջնական ընտրություն է կատարել Մոսկվայի օգտին՝ խազ քաշելով եվրաինտեգրման կուրսի վրա, թե՞ սա հերթական «սիրված» մանևր է «և՛ մերոնց, և՛ ձերոնց» ոճով։
 
Հարկ է հիշեցնել, որ Բրյուսելը ԵՄ-ին անդամակցության ձգտող բոլոր երկրներին նախօրոք ուղարկել էր Կարմիր հրապարակում շքերթին մասնակցելու վերաբերյալ՝«հետևանքները կարող են լինել ամենալուրջ» նախազգուշացումը։
 
Մասնավորապես, ԵՄ-ի դիվանագիտության ղեկավար Կայա Կալլասը նման երկրների կառավարություններին  հրապարակավ զգուշացրել էր՝ հրաժարվել ռուսական ռազմական խորհրդանիշների հետ կապված միջոցառումներին ցուցադրական մասնակցությունից։
 
Ի պատասխան դրան, Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ Ալեն Սիմոնյանը հայտարարեց, որ մայիսի 9-ը՝ «այնպես նաև մեր հաղթանակն է»։ Այս դիտողությունը փաստորեն արձանագրել է Երևանի քաղաքական ընտրությունը Մոսկվայի մուրճի և Բրյուսելի զնդանի միջև։ Բայց սա նշանակում է արդյո՞ք հայկական արտաքին քաղաքականության ռազմավարության լիակատար կապիտուլյացիա։ Նիկոլ Վովաևիչը արդյո՞ք նորից փոխել է իր ոտնամանները, թե՞ նրա Մոսկվա կատարած այցը՝ ընդամենը ժամանակավոր ժեստ է, որը չի չեղարկում Հայաստանի ինտեգրացիոն նկրտումները դեպի Եվրոպա։ ԵՄ-ի կողմից ի՞նչ է սպառնում Երևանին նման վարքագծի համար։ Caliber.Az-ի թղթակիցը այս և մյուս հարցերը տվել է Ռուսաստանի և Բելառուսի փորձագետներին։
 
Բելառուս քաղաքագետ, քաղաքագիտության թեկնածու և տնտեսագետ Սերգեյ Տոմիցը համարում է, որ Փաշինյանի այցը՝ ոչ թե պատահականություն է, այլ Մոսկվայի աշխարհաքաղաքական տանիքի տակ վերադառնալու խնամքով ստուգված որոշում։
 
«Փաշինյանը հաստատ գիտեր, որ Բրյուսելը չի հավանի իր մոսկովյան շրջագայությունը՝ հիանալի գիտակցելով Մոսկվայում մայիսի 9-ի տոնակատարության ենթատեքստը։ Փաստն այն է, որ Երևանի մոտ հիմա իսկապես կարող են լուրջ խնդիրներ սկսվել ԵՄ-ի հետ։ Սակայն հատկապես քաղաքական, այլ ոչ թե տնտեսական։
 
Եթե նայենք Մոսկվա եկած քաղաքական գործիչների ցանկին, ապա սրանք հենց նրանք են, ովքեր ԵՄ-ի հետ հարաբերություններում հատկապես կորցնելու ոչինչ չունեն։ Կամ նրանք, ովքեր կարող են դա հանգիստ թույլ տալ իրենց։ Օրինակ՝ նույն Չինաստանի առաջնորդը՝ Մոսկվա այցի համար նրան ոչ ոք բացահայտ չի դատապարտի, և, օրինակ, ԵՄ-ի հետ Պեկինի համագործակցության դինամիկայի վրա ոչ մի կերպ չի ազդի։
 
Պարզապես այն պատճառով, որ Չինաստանի համար ընդհանրապես միևնույն է, թե ինչպես կվերաբերվեն դրան ԵՄ-ում՝ Չինաստանը ինքնաբավ է և բացարձակ չի վախենում հայտնվել ԵՄ-ի սև ցուցակում։ Այո և պարզապես այն պատճառով, որ նման համագործակցությունը ավելի շատ բխում է ԵՄ-ի, այլ ոչ թե Չինաստանի շահերից։
 
Իսկ Փաշինյանը չի պատկանում Մոսկվա շնորհ բերած հյուրերի ո՛չ առաջին, ո՛չ էլ երկրորդ կատեգորիային։ Նա բացարձակապես կախված է և կարող է տուժվել։
 
Այստեղից կարելի է եզրակացնել, որ Փաշինյանը, ընդհանուր առմամբ հասկանում էր, թե ինչ ռիսկի է դիմում, և դա արել է՝ որոշելով կրկին խոնարհվել Կրեմլի առջև։ Նա ա նաև հասկանում է իր արարքի հետևանքները, թե ինչ է իրեն սպասվում Երևանում և ԵՄ-ում։ Նրան սուլում են և՛ այստեղ, և՛ այնտեղ. եվրաինտեգրման հայ կողմնակիցները, ինչպես նաև եվրոպացի քաղաքական գործիչները։
 
Այժմ, ԵՄ-ին մերձենալու ցանկացած փորձի դեպքում, Եվրոպայում Փաշինյանի մասին կարտահայտվեն շատ կոշտ՝ նշելով, որ Հայաստանի վարչապետը «եկել է աջակցելու բռնապետին» և «Ուկրաինայի հետ պատերազմին»։ Սա հենց եվրոպացիների ոգով է՝ նրանք Փաշինյանին նման մանևրների համար չեն ների։
 
Այնպես որ Փաշինյանը հիմա ստիպված կլինի համաձայնվել Մոսկվայի շատ առաջարկներին և լռել՝ այլ տարբերակ չկա», - ամփոփել է Ս. Տոմիցը։
 
Ռուսաստանցի քաղաքագետ և հրապարակախոս Կիրիլ Սիտնիկովի կարծիքով՝ Փաշինյանի այցը նշանավորել է ենթակայության նոր ցիկլ. այժմ Երևանը ստիպված կլինի ավելի ու ավելի հաճախ հայացք նետել Մոսկվայի վրա։
 
«Հայաստանը հիմա շատ է շահագրգռված Ռուսաստանի հետ առևտրային հարաբերություններում և չի ուզում կորցնել այդ առաջնահերթությունը։ Որովհետև արել է համապատասխան եզրակացություն։ Իսկ Եվրոպան արել է այն ամենը, ինչ կարող էր. զինել է Հայաստանին,  նրան ներմղել է ամբիցիաներով, շատ տարբեր բաներ է խոստացել՝ և դրանով այսքանը»
 
Հայաստանի հետ համագործակցության մեջ կան որոշակի սահմաններ, որոնցից այն կողմ ԵՄ-ն չի կարող գնալ։ Իսկ հիմա այլևս չի էլ ուզում։ Պարզապես այն պատճառով, որ Եվրոպայի ռեսուրսների և հնարավորությունների հոսքը Երևանի համար ավարտվում է՝ այն մասին, որ նման փուլը անխուսափելի է՝ շատ փորձագետներ էին ասում։ Իսկ Ռուսաստանի քաղաքական գործիչները Երևանին բացահայտորեն զգուշացնում էին, որ Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դիրքը հայերին որևէ հնարավորություն չի տալիս մերձենալու ԵՄ-ի հետ՝ այս բոլոր խաղերը ընդամենը ժամանակավոր անվանարկումներ են, որոնք անհրաժեշտ են պարզապես Մոսկվային նյարդայնացնելու համար։
 
ԵՄ-ում ոչ ոք լրջորեն չի հետաքրքրվում Հայաստանով։ Սրանում է և կայանում Երևանի հիմնական սխալ հաշվարկը, քանի որ նրանք ենթադրում են հակառակը. որ Հայաստանի քաղաքական կշիռն այնքան լուրջ և կարևոր է, որ պարզապես հարկավոր է ջանք թափել, հնարավորինս գոհացնել, լիովին հրաժարվել իր սյուզերանից՝ և դու արդեն «դամա ես դուր եկել»։ Շատ մեծ և հիմար մոլորվածություն», - եզրափակել է Կ. Սիտնիկովը։