Գագիկներին ընդհանրապես չեմ խղճում Սամիթ Ալիևի՝ «Անհարմար ճշմարտությունը»
Այս օրերին Հայաստանի խորհրդարանի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը հայտարարել է, որ «արցախի լուծարումից հետո «արցախյան» պաշտոնատար անձինք գոյություն չունեն, էլ չասած այն մասին, որպեսզի հրավիրել Հայաստան-արցախ միջխորհրդարանական նիստեր»։ Որից հետո հավելել է, որ «պետք է փոխել արցախի ներկայացուցչության կարգավիճակը»։
Շատ, շատ առողջ մտքեր: Ես նույնիսկ կասեի իսկական «չորսի»: Մինուս հինգի չեն հասնում, քանի որ պետք է ոչ թե փոխել ինչ-որ «արցախի ներկայացուցչության» կարգավիճակը, այլ պետք է, որպեսզի այդ «ներկայացուցչությունը» պարզապես գոյություն չունենա, իսկ ինչո՞ւ է այդպես հարկավոր՝ դե, թեկուզ հիգիենայի նկատառումներից ելնելով։ Փաստացիության մասին ես չեմ էլ խոսում, նրա բացակայության պատճառով, որ այս «ներկայացուցչությունը» ներկայացնում է։ Ինչպես այն ֆիլմում, հիշու՞մ եք:
Իսկ նրանք, դե, դևերը, ինքնաոչնչացվեցին, ինչպես հիշում եք, 2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ին։ Սամվել-ջանը թուղթն էլ է ստորագրել։ Իսկ այդ թղթի մեջ ի՞նչ էր ասվում։ Իսկ նրանում ասվում էր, որ «մինչև 2024 թվականի հունվարի 1-ը կլուծարվեն նրանց ստորադասության տակ գտնվող հանրապետության բոլոր հիմնարկները և կազմակերպությունները»։ Դե, կինոն պրծել է, մենք ցրեցինք կինոդահլիճը, իսկ նրանք, ովքեր այնտեղ ժապավեն էին պտտում, դե, կինոցուցադրողներին՝ բանտ ուղարկեցինք։ Տեղին է, որովհետեւ պետք չէր իրենից պետական գործիչ ձեւացնել, վերապատրաստվում եք տան կառավարիչի, ինչ է։ Զբաղվեք, ընդհանրապես, ինչ-որ օգտակար բանով, այլ ոչ թե մի տեսակ՝ «մենք կվերադառնանք», «տես միայն վերախմբավորվենք» և «մենք կանենք , ինչպես անցյալ անգամ» օդային դղյակներ կառուցելով: Ոչ։ Սա արդեն մեկընդմիշտ է:
Մանավանդ, ինչ-ինչ պատճառներով իրենց ինչ-որ «արցախի քաղաքական վերնախավ» համարող մարդկանց խումբը, ի դեմս «ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնակատար» Գագիկ Բակունցի, հայտարարել են հետևյալը. «արցախի ԱԺ-ի պաշտոնյաները (պատգամավորները) ստանալով «արցախի» ժողովրդի մանդատը հինգ տարի ժամկետով, շարունակում են ստեղծված իրավիճակում պատասխանատվություն կրել «արցախցիների» ճակատագրի առնչությամբ և գործադրել հնարավոր բոլոր ջանքերը ՝նրանց անվտանգության երաշխիքով հայրենիք հավաքական վերադարձը ապահովելու համար։
Կրկին անգամ ոչ: Ոչ մի վերադարձ չի լինի, իսկ երաշխիքներ՝ առավել ևս։ Ի դեպ, Խանքենդիի այն շենքը, որը անջատողականները սխալմամբ անվանել էին «ազգային ժողով», այլեւս չկա։ Ես, ի դեպ, այնտեղ եղել եմ քանդումից առաջ, Խանքենդիի ազատագրումից գրեթե անմիջապես հետո, և շատ զարմացա... Դե, կամ ընդհանրապես չզարմացա, որ զուգարաններում ջուր չկար։ Մեկնաբանություններ չեն լինելու։ Ընդհանրապես, ինչ-որ տեղ ես հասկանում եմ այդ «էլիտային», ցավալի է, հավանաբար, քեզ համար երեք կոկորդով լափում էիր, իսկ քեզ, ընդ որում առանց իրերի՝ դուրս հրավիրեցին: Ընդհանրապես, ինչպես «Մոռացված մեղեդին ֆլեյտայի համար» ֆիլմում, հիշում եք, այնտեղ հիանալի Վալենտին Գաֆտի հերոսը գնում է գնացքով և երգում. «Ով որբ է աշխարհի երեսին՝ նա առանց առանձնասենյակի քաղաքացին է»։ Ափսոս փոքրիկ մարդուն, ափսոս։ Գաֆտի հերոսին ինչ-որ տեղ նույնիսկ խղճում ես, բայց ահա Գագիկներին՝ բացարձակապես ոչ։
Մինչդեռ Մայր Աթոռի Էջմիածնի քրիստոնեական դաստիարակության կենտրոնի տնօրեն, նախավարդապետ Զաքարիա Բաղումյանը հայտարարել է. «Մեր տունը կքանդվի երեք գործոնով. տգիտությամբ, անտարբերությամբ և չափից դուրս մեծամտությամբ։ Եվ մենք կշարունակենք ընկնել, եթե պատմությունից դասեր չքաղենք»: Իսկ հետո հավելել է. «Եթե մեր նպատակն է վերադարձնել մեր հայրենի հողերը և մեր սրբավայրերը, որոնց տիրապետում են այլ պետությունները՝ մենք պետք է լուրջ ծրագիր ունենանք»։ Վերջ մեջբերմանը։ Տես առաջի երկու նախադասությունների դեմ չես կարող առարկել, հատկապես «չափազանց մեծամտության» հաշվով, առողջ մտքեր են, ես նույնիսկ կասեի՝ ճիշտ։ Ես նույնիսկ մտածեցի, որ այդ մարդը դասեր է քաղել այն ամենից, ինչ եղել է, և դրանք քաղել է նրանից, որը արդեն մեկ անգամ չէ որ կատարվել է, բայց ահա վերջին նախադասությունը... Իմ կարծիքով բարձրասրբությունը ոգևորվել է այնտեղ ինչ-որ բան վերադարձնելու նպատակի հաշվով։ Դե տես, դա հնարավոր չէ, քանի որ դա ձերը չէ, դրան տիրապետում են այլ պետություններ:
Հիշու՞մ եք ութսունականների սկզբի հին սովետական ֆիլմը՝ «Սիրահարված սեփական կամքով»։ Դա, անկեղծ ասած, բոլորովին էլ իմ սիրելի ֆիլմը չէ, բայց այնտեղ մի դրվագ ինձ շատ է դուր գալիս, երբ Յանկովսկու հերոսը Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ զոհված զինվորի գերեզմանից հեռացնում է շանը։ Յանկովսկու ուղեկիցը մի քանի անգամ շան տերերին ասում է. հեռացրեք շանը, այստեղ նրա տեղը չէ, և այն բանից հետո, երբ Յանկովսկին հեռացրեց շանը, ընդ որում առանց կոպտության, ճիշտ ինչպես մենք անջատողականներին 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, գործողության ընթացքում մեր չափից ավելի կոռեկտությունը նույնիսկ նշել է ՄԱԿ-ի առաքելությունը, որը եկել էր Ղարաբաղ և նշել հետևյալը, մեջբերում եմ. «Առաքելությունը չի նկատել որևէ վնաս քաղաքացիական և հասարակական ենթակառուցվածքներին, ներառյալ հիվանդանոցներին, դպրոցներին և բնակելի շենքերին, ինչպես նաև մշակութային և կրոնական ենթակառուցվածքներին։ Մեր գործընկերները ոչ տեղի բնակչությունից, ոչ էլ մյուսներից՝ խաղաղ բնակչության նկատմամբ բռնությունների մասին հաղորդագրություններ չեն ստացել»: Դե լավ, վերադառնանք ֆիլմին: Շան տերերը սկսեցին նրան կոպտել, իբր դու քո իմացացների հետ չէ որ բախվել ես, մի խոսքով, հրում են... Եվ ահա, այդ ժամանակ նա թեւերը վեր է քաշում և հանդգնորեն հարցնում է. «Իսկ ինչպիսինե՞րի հետ եմ բախվել, հը։ Շատ եմ ուզում հասկանալ»։ Մինչդեռ, շան տիրոջը պատժելու ընթացքում Յանկովսկու հերոսը շարունակում է խեղդամահ անելով հարցնել. դե ինչպիսինե՞րի հետ եմ ես բախվել, հը, ինչպիսինե՞րի։ Եվ այդ պահին շան տիրոջ որդին բղավում է. «Պապա-ջան»... Ես այստեղ բացարձակապես կատակ չեմ անում, և եկեք սա համարենք փոքրիկ կեռասը տորտի վրա, դե, այլաբանությունը, իմ կարծիքով, ավելի քան թափանցիկ է։ Ի դեպ, պատժից հետո պապա-ջանը սպառնում է Յանկովսկու հերոսին և բղավում. մի զանգ, և դա քեզ վրա շատ թանկ կնստի։
Հարևանիկների համար մի գաղտնիք կբացեմ. մենք, օրինակ, թքած ունենք, կարող եք զանգահարել ում ուզենաք, իմ կարծիքով, դուք հնարավորություն ունեիք համոզվելու, որ մենք անում ենք այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ ենք համարում, և շարունակելու ենք նույն ոգով, և վստահ եղեք, մեզ դրա համար ոչինչ չի լինի, բացի մեր բանակի հանդեպ համազգային սիրուց, հեռախոսային օրենքը մեզ մոտ այնքան էլ լավ չի գործում: Մեզ մեկ անգամ չէ, որ զանգահարել են և շարունակում են զանգահարել, բայց առանց մեծ արդյունքի։ Այնպես որ, ինչպես Եղիա մարգարեն է ասել Բահաղի հեթանոս քահանաներին. «Ավելի բարձր բղավեք, գուցե ձեր այս Բահաղը քնած է կամ մտքի մեջ ընկած, նա այդպես կարթնանա... Հիշո՞ւմ եք։ Ինձ շատ է դուր գալիս Հին Կտակարանի այս դրվագը: Ռևանշիստներ և երազողներ ազատ ժամանակ վերընթերցեք, թարմացրեք ձեր հիշողությունը, ինչպես ասում են... Դե և ավելի բարձր բղավեք, գուցե Բահաղը քնած է...»: